Stratfor: Η στρατηγική ΕΕ-ΔΝΤ για την Ελλάδα

Στις 8 Ιουλίου, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησαν να δώσουν την επόμενη δόση της χρηματοοικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα σε μικρότερες δόσεις από αυτές που συζητούσαν προηγουμένως, προκειμένου να πιέσουν την Αθήνα να εφαρμόσει επιπλέον μεταρρυθμίσεις.

Η απόφαση για την παροχή της βοήθειας ελήφθη αφού η τρόικα έκρινε ότι το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας κατά το μεγαλύτερο μέρος του είναι «εντός τροχιάς», παρά την αποτυχία εφαρμογής συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων. Η απόφαση τονίζει τις προσπάθειες της Ε.Ε. να αποφύγει μια βαθύτερη κρίση στην Ελλάδα, η οποία θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια νέα αστάθεια στην ευρωζώνη.

Η νέα βοήθεια προς τη χώρα, σε συνδυασμό με την ανακούφιση που θα προσφέρει ο τουρισμός της θερινής περιόδου, λογικά θα μετριάσει τον κίνδυνο μεγαλύτερης πολιτικής και χρηματοοικονομικής αστάθειας τους επόμενους μήνες, παρά τις περιοδικές διαδηλώσεις των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα. Ωστόσο, η αστάθεια στην Ελλάδα πιθανότατα θα επιστρέψει προς το τέλος του έτους, και οι πιστωτές θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα βοήθειας, παρά την πιθανή ανεπάρκεια δομικών μεταρρυθμίσεων.

Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα συνεχίσουν να πιέζουν την Αθήνα να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, θα κάνουν επίσης ορισμένες υποχωρήσεις σε μια προσπάθεια να αποφύγουν την κατάρρευση της κυβέρνησης, κάτι που θα περιέπλεκε ακόμα περισσότερο τη συνεργασία με αυτήν.

Λόγω της απόφασης της 8ης Ιουλίου, η Ελλάδα θα λάβει 6,8 δισ. ευρώ από το πακέτο διάσωσης των 130 δισ. ευρώ μέχρι τον Οκτώβριο. Η σχετικά γρήγορη απόφαση για την εκταμίευση επιπλέον πόρων (αν και σε μικρότερες δόσεις) επηρεάστηκε πιθανότατα από τον φόβο αστάθειας στην ευρύτερη ευρωζώνη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, που θα πυροδοτούσε μια αστάθεια στην Ελλάδα, κατάσταση που ιδιαίτερα η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ θέλει να αποφύγει εν όψει των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο.

Ωστόσο, οι νομοθέτες της Ε.Ε. δεν θέλουν να φανούν ότι σπαταλούν τα χρήματα των φορολογουμένων. Έτσι, τα 6,8 δισ. ευρώ θα χωριστούν σε μικρότερες δόσεις που θα εκταμιεύονται καθώς η Αθήνα θα εφαρμόζει επιπλέον μεταρρυθμίσεις τους επόμενους μήνες.

Στο πλαίσιο των απαιτήσεων της τρόικας, το ελληνικό κοινοβούλιο αναμένεται να συζητήσει και να εγκρίνει περισσότερες απολύσεις στον δημόσιο τομέα και αλλαγές στο ελληνικό φορολογικό σύστημα. Περίπου 25.000 εργαζόμενοι του Δημοσίου θα υποστούν περικοπές μισθού μέχρι το τέλος του έτους, καθώς η κυβέρνηση θα προσπαθεί να τους βρει νέες θέσεις εργασίας ή να τους απολύσει στο πλαίσιο του επονομαζόμενου προγράμματος κινητικότητας, με το οποίο η κυβέρνηση προσπαθεί να μεταφέρει δημόσιους υπαλλήλους σε τμήματα που χρειάζονται περισσότερα άτομα, ενώ παράλληλα θα μειώνει το υπερβάλλον προσωπικό σε άλλους τομείς.

Την περίοδο 2010-2015 η Ελλάδα θα πρέπει να έχει περικόψει 150.000 θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα. Έτσι, πέραν του προγράμματος κινητικότητας, επιπλέον 15.000 θέσεις στο Δημόσιο πρέπει να περικοπούν μέχρι το τέλος του 2014. Η Αθήνα θα προσπαθήσει να περιορίσει τις αντιδράσεις μειώνοντας τις θέσεις εργασίας στο Δημόσιο μέσω προγραμμάτων συνταξιοδότησης αντί απολύσεων, ενώ θα προσπαθήσει να καθυστερήσει την εφαρμογή, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν.

Από τα τέλη Ιουνίου, η χώρα κυβερνάται από έναν δικομματικό συνασπισμό που απαρτίζεται από το κόμμα του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, τη Νέα Δημοκρατία, και το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ, το ποίο έχει ισχνή πλειοψηφία στη Βουλή. Το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς αποχώρησε από τον συνασπισμό μετά την αμφιλεγόμενη απόφαση του Α. Σαμαρά να κλείσει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, ΕΡΤ, για εξοικονόμηση κόστους.

Στις 8 Ιουλίου, εργαζόμενοι στους δήμους που θα επηρεαστούν από τις περικοπές, όπως για παράδειγμα οι εκπαιδευτικοί και οι αστυνομικοί, διαδήλωσαν στην Αθήνα και προχώρησαν σε διήμερη απεργία. Οι προοπτικές παροχής περαιτέρω χρηματοοικονομικής βοήθειας για την αποπληρωμή του χρέους πιθανότατα θα αποτελέσουν αρκετά ισχυρό κίνητρο για την προώθηση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι πιθανόν να δει πολυάριθμες διαδηλώσεις από εργαζόμενους του Δημοσίου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά και καθυστερήσεις στην εφαρμογή του προγράμματος.

Σε αντάλλαγμα για τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, οι χώρες της ευρωζώνης αναμένεται να δώσουν στην Ελλάδα 2,5 δισ. ευρώ στα τέλη Ιουλίου (αφού η ελληνική κυβέρνηση περάσει τις μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα) και 500 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο. Άλλα 2 δισ. ευρώ, χωρισμένα σε δόσεις του 1,5 δισ. ευρώ και των 500 εκατ. ευρώ, θα εκταμιευθούν επίσης τον Ιούλιο και τον Οκτώβριο και θα προκύψουν από τα κέρδη που αποκομίζουν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχουν. Στο τέλος του Ιουλίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να εκταμιεύσει 1,8 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα. Αυτοί οι πόροι θα βοηθήσουν την ελληνική κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις τους επόμενους μήνες.

Ο ελληνικός τουριστικός τομέας πιθανότατα θα αμβλύνει κάποιες από τις οικονομικές πιέσεις κατά τους θερινούς μήνες και θα μετριάσει τη λαϊκή δυσφορία. Ο τουρισμός, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού, άμεσα και έμμεσα συνεισφέρει κοντά στο 20% του ελληνικού ΑΕΠ και της απασχόλησης.

Η Ελλάδα χαλάρωσε τις απαιτήσεις για τη χορήγηση βίζας για επισκέπτες από μεγάλες αγορές όπως η Ρωσία, η Τουρκία και η Κίνα. Αυτό, σύμφωνα με αναφορές, έχει οδηγήσει σε αύξηση των επισκεπτών από τις χώρες αυτές, ενώ η χώρα εξακολουθεί να υποδέχεται πολλούς τουρίστες και από πιο σταθερές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία. Οι αφίξεις στα μεγάλα αεροδρόμια τον Ιούνιο, με βάση αναφορές, αυξήθηκαν κατά σχεδόν 15% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012.

Ωστόσο, αυτή η ανακούφιση πιθανότατα θα είναι προσωρινή, δεδομένων των πιο αποθαρρυντικών μακροπρόθεσμων δεικτών. Η Ελλάδα και η Ισπανία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν πως στην Ελλάδα μόνο το 42% του πληθυσμού που βρίσκεται σε ηλικία που να μπορεί να εργαστεί απασχολείται. Στην Ισπανία, το αντίστοιχο μερίδιο του πληθυσμού που απασχολείται φτάνει στο 48%.

Το ποσοστό της μακροχρόνιας ανεργίας το 2012 ήταν 14,4%, μέγεθος υπερτριπλάσιο σε σχέση με το 2009. Η κρίση ανεργίας πυροδοτεί πολιτική αστάθεια και περιορίζει την ικανότητα της Αθήνας να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούν οι διεθνείς πιστωτές.

Προς το τέλος του 2013, οι υπουργοί της ευρωζώνης πιθανότατα θα συναντηθούν προκειμένου να συζητήσουν το ενδεχόμενο παροχής περαιτέρω βοήθειας, και η Ελλάδα θα δεχθεί νέες πιέσεις για να εφαρμόσει περισσότερες μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις. Αυτός ο γύρος της λήψης αποφάσεων εκτιμάται ότι θα είναι πιο θυελλώδης. Οι πιέσεις για να υπάρξει μεγαλύτερη επιείκεια θα αυξηθούν, ιδιαίτερα αφού χώρες όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία στοχεύουν να τερματίσουν τα προγράμματα διάσωσής τους, και η συζήτηση αναφορικά με νέες απομειώσεις του ελληνικού χρέους είναι πιθανόν να προωθηθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά τις γερμανικές εκλογές.