Οι θεσμικές τρύπες και οι μέτοχοι μειοψηφίας

Έντονη ανησυχία επικρατεί μεταξύ των μετόχων μειοψηφίας στο ΧΑ, καθώς 14 ολόκληρα χρόνια μετά την περιβόητη φούσκα του 1999, εξακολουθούν να παραμένουν εκτεθειμένοι από το θεσμικό πλαίσιο: αυτή τη φορά όχι τόσο από τα ανεξέλεγκτα «παιχνίδια» στο ταμπλό και από τα «παπαγαλάκια», όσο από τη δυνατότητα εξόδου των εταιρειών από το ΧΑ, αλλά και από τα κενά που εμφανίζει στην πράξη ο νόμος περί Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Όσο και αν όλοι παραδέχονται τις αξιοσημείωτες κινήσεις που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, η ουσία είναι πως συχνά η καθημερινή πρακτική διώχνει από το ΧΑ τους πραγματικούς επενδυτές και προσελκύει τους τζογαδόρους!

Μέτοχος με ποσοστό άνω του 5% στην Nexans Hellas (αλλά και με αξιοσημείωτα ποσοστά σε άλλες εισηγμένες) ανέφερε στην φετινή τακτική γενική συνέλευση της εταιρείας: «Βλέπω κατά τις ημέρες της κρίσης να αμείβονται τα στελέχη των επιχειρήσεων και αυτό δεν είναι κακό εάν προσφέρουν. Βλέπω στην εταιρεία να πληρώνονται οι εργαζόμενοι (και σωστά) και να ενισχύονται οι τοπικές κοινωνίες μέσω προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Βλέπω τέλος να εισπράττει και η μητρική πολυεθνική εταιρεία μέσα από royalties και τόκους δανείων (δανείζεται χαμηλότερα από το εξωτερικό σε σχέση με το επιτόκιο που επιβαρύνει την ελληνική της θυγατρική). Η μόνη κατηγορία που δεν βλέπω να καρπώνεται το παραμικρό είναι αυτή των μετόχων μειοψηφίας, παρά το γεγονός ότι ο κύκλος εργασιών του 2012 ήταν πολύ μεγάλος».

Γενικότερα, υπάρχει ένα κλίμα δυσπιστίας πολλών Ελλήνων μετόχων σχετικά με κάποιες θυγατρικές πολυεθνικών που είναι ή ήταν εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της Crown Hellas Can, όπου ο γνωστός μέτοχος μειοψηφίας κ. Ιωάννης Τζιβέλης κατάφερε μέσα από τις ενέργειές του να καθυστερήσει για πολλά χρόνια την έξοδο της εταιρείας από το ταμπλό και να τριπλασιάσει περίπου το τίμημα που εισέπραξε η μειοψηφία.

Παρόλα αυτά, ο κ. Τζιβέλης (ένας από τους σημαντικούς επενδυτές που έφεραν λεφτά για επένδυση στην Ελλάδα) δεν δηλώνει καθόλου ικανοποιημένος στις κατ' ιδίαν συζητήσεις που κάνει: «Το μόνο βέβαιο είναι πως το θεσμικό πλαίσιο είναι τέτοιο που να αποτρέπει όποιον θέλει να επενδύσει στην Ελλάδα», αναφέρει σε φιλικούς του κύκλους, υπονοώντας προφανώς το νόμο για τη δυνατότητα εξόδου των εταιρειών από το ΧΑ, αλλά και τον τρόπο λειτουργίας των μηχανισμών της Πολιτείας.

Άλλος επενδυτής αναφέρεται στις περιπτώσεις εταιρειών που αποχώρησαν από το ταμπλό του ΧΑ, χωρίς να προχωρήσουν σε καμιά δημόσια πρόταση προς τους επενδυτές, παρά το γεγονός ότι το όλο τίμημα που θα κατέβαλαν σε κάποιες περιπτώσεις δεν θα ήταν μεγαλύτερο από λίγες δεκάδες χιλιάδες ευρώ!

Το τελευταίο περιστατικό έρχεται αφορά την περίπτωση της ΖΑΜΠΑ, όπου οι βασικοί μέτοχοι εκμεταλλεύθηκαν ουσιαστικά τη διάταξη για χαμηλό ετήσιο κύκλο εργασιών (κάτω των δύο εκατομμυρίων ευρώ) και ουσιαστικά έβγαλαν εκτός ταμπλό την υγιέστατη εταιρεία τους: α) χωρίς να προχωρήσουν σε δημόσια εγγραφή β) χωρίς να προτείνουν μια μεγάλη επιστροφή κεφαλαίου, προκειμένου να διανεμηθούν τα εκατομμύρια που λιμνάζουν στο ταμείο της και γ) τιμωρώντας τους μετόχους μειοψηφίας για την εμπιστοσύνη που επέδειξαν στη ΖΑΜΠΑ, καθώς τώρα θα συμμετέχουν σε μια μη εισηγμένη εταιρεία. Έτσι, η επικείμενη τακτική γενική συνέλευση της προσεχούς Παρασκευής παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον.

Γενικότερα, το θεσμικό πλαίσιο για τη δυνατότητα αποχώρησης των εταιρειών από το χρηματιστήριο προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις μεταξύ των επενδυτών και πολύ λίγα πράγματα έχουν γίνει παρά την έντονη φιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από το σχετικό θέμα:

«Ο νόμος αυτός διώχνει από το χρηματιστήριο τους πραγματικούς επενδυτές και αφήνει πεδίο μόνο για τους τζογαδόρους» υποστηρίζει στέλεχος της χρηματιστηριακής αγοράς, ο οποίος συνεχίζει: «Οι επενδυτές που έχουν τοποθετηθεί σε σημαντικό ποσοστό και σε μακροπρόθεσμη βάση σε δεκάδες εταιρείες του ΧΑ κινδυνεύουν κάθε ημέρα να διαβάσουν στα δημοσιογραφικά sites μια απόφαση των βασικών μετόχων που θα τους δίνει κάποιο πινάκιο φακής προκειμένου να τους... αδειάζουν τη γωνιά. Οι μέτοχοι μειοψηφίας δηλαδή, δεν κινδυνεύουν μόνο από την οικονομική κρίση, αλλά και από τους ίδιους τους συνεταίρους τους! Αν αυτή η κατηγορία των επενδυτών σταματήσει να βάζει τα λεφτά της, τότε στο χρηματιστήριο θα μείνουν μόνο τα hedge funds και όσοι ποντάρουν σε μετοχές και warrants με διακύμανση 20% και 30% την εβδομάδα!».

Γενικότερα, έμπειροι παράγοντες της αγοράς μειδιούν όταν στις μέρες μας πανηγυρίζουμε για τον ερχομό των hedge funds στην Ελλάδα και αυτό γιατί στο παρελθόν τους θεωρούσαμε «κακούς και επικίνδυνους κερδοσκόπους».

Όσο και αν η κριτική στα hedge funds και στα διαφόρων ειδών βραχυπρόθεσμα χαρτοφυλάκια ήταν υπερβολική (και συχνά άδικη) οι ίδιοι παράγοντες της αγοράς θεωρούν αδιανόητο να διώχνουμε -μέσα από ένα ανεπαρκέστατο θεσμικό πλαίσιο- όσους επενδυτές θέλουν να τοποθετηθούν με βάση τα θεμελιώδη μεγέθη των επιχειρήσεων και σε μακροπρόθεσμη βάση.