Το νέο τοπίο στις πυρκαγιές

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Με τις πυρκαγιές να ξεσπούν, στα Πιέρια Όρη, ακόμη και πριν τη λήξη του Μαρτίου, διαρκώντας επί ημέρες και να συνεχίζονται από τη Δαύλεια της Βοιωτίας έως την Ιεράπετρα της Κρήτης ή ακόμη και στον Βαρνάβα της Αττικής (χθες), ένα πράγμα είναι σίγουρο: Οφείλουμε να ξεχάσουμε όσα θεωρούσαμε ως δεδομένα στον συγκεκριμένο τομέα και να δούμε το πράγμα από την αρχή. Πολιτεία και κοινωνία.

Με την αντιπυρική περίοδο να αρχίζει σε περίπου τρεις εβδομάδες, την 1η Μαΐου, και τη χώρα να βρίσκεται ήδη σε κατάσταση υψηλού κινδύνου 4, με περισσότερες από 70 πυρκαγιές να ξεσπούν σε διάστημα μόλις 12 ωρών, το Σάββατο, η Ελλάδα πιάστηκε κυριολεκτικά «στον ύπνο».

Προφανώς φωτιές πάντα υπήρχαν και εκτός των στενών χρονικών ορίων της λεγόμενης «αντιπυρικής περιόδου», όμως όσα βίωσε η χώρα στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας είναι σαφώς εκτός του συνήθους και οφείλουν να αφυπνίσουν την Πολιτεία αλλά και την ίδια την κοινωνία ως προς τα νέα δεδομένα και τις ανάγκες που αυτά θέτουν.

Οι κακές συνήθειες του παρελθόντος, που στην ουσία αποτελούσαν κοινή πρακτική, όπως το κάψιμο των ξερών χόρτων και της νεκρής καύσιμης ύλης από τους αγρούς και τα περιαστικά δάση, πλέον αποτελούν τη συνηθέστερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιών και οδηγούν σε δεκάδες συλλήψεις και πρόστιμα από την Πυροσβεστική.

Αντίστοιχα, μολονότι ο Απρίλιος ήταν επί δεκαετίες ο παραδοσιακός μήνας καθαρισμού οικοπέδων, αγρών και άλλων ακάλυπτων χώρων, είναι πλέον σαφές ότι οι σχετικές εργασίες πρέπει πλέον να αρχίζουν νωρίτερα, ακόμη κι αν δεν έχουν «πνιγεί» αυτές οι εκτάσεις από ξερόχορτα.

Εύλογα, δε, αυτή η χρονική επίσπευση δεν αφορά μόνον τους πολίτες, ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές αυτών των εκτάσεων, αλλά και την Πολιτεία, η οποία οφείλει να επιστρέψει στο τραπέζι του σχεδιασμού, με στόχο την προσαρμογή και των δικών της ενεργειών στο νέο χρονοδιάγραμμα. Για τη φετινή χρονιά, ας ελπίσουμε ότι δεν είναι πολύ αργά για αυτό…

Οι έλεγχοι των καθαρισμών προαστιακών και μη δασών, οικοπέδων και λοιπών ακάλυπτων χώρων είναι ευθύνη της αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ακόμη εμφανίζεται σε κατάσταση αγρανάπαυσης. Αντίστοιχα, η προκήρυξη πρόσληψης 2.500 εποχικών δασοπυροσβεστών κατατέθηκε μόλις τον Μάρτιο και είναι ασαφές εάν έχει ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία, ενώ, όπως έχει γίνει γνωστό, επιπρόσθετα πυροσβεστικά αεροσκάφη για εφέτος δεν προβλέπονται, με τις πρώτες από τις νέες προμήθειες να φθάνουν στη χώρα μας από το 2025.

Με άλλα λόγια, έχουμε «αλλάξει πίστα» με τις πυρκαγιές και όσο νωρίτερα το αντιληφθούμε τόσο το καλύτερο. Όταν ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί μακράν τη συνηθέστερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιών, είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι ένα μεγάλο τμήμα των εφετινών πυρκαγιών εναπόκειται στην ύπαρξη ή μη κοινής λογικής, από όσους εμπλέκονται με εργασίες στην ύπαιθρο.

Η πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια αντιμετωπίζεται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και από πρόθεση, με κάθειρξη έως και 10 έτη ή και με ισόβια, εάν οδηγήσει σε θάνατο, μετά την τελευταία αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα, πέρυσι τον Δεκέμβριο. Τα «λάθη», άρα, δεν συγχωρούνται.

Πλέον, δε, ουδείς μπορεί να επικαλεστεί άγνοια, ούτε ως προς τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης ούτε ως προς την ανάγκη μεταβολής των έως τώρα «συνηθειών» του σε σχέση με την πρόληψη. Τα πράγματα έχουν αλλάξει πια, για όλους.