Λίστες, κόμματα και ουσία

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Όσα τραγελαφικά σημειώνονται με τους συνδυασμούς των λεγόμενων «μικρότερων» κομμάτων δεν αποτελούν μόνο πηγή μειδιάματος. Κυριότερα, είναι ενδεικτικά της ύπαρξης ή μη όρων δημοκρατίας στη λειτουργία αυτών των κομμάτων και άρα αφορούν στην ουσία του πράγματος.

Πρόσφατα, ενόψει της δεύτερης βουλευτικής εκλογικής αναμέτρησης στην οποία οδεύει ο τόπος εφέτος, που θα διεξαχθεί με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και με «λίστα», τα πολιτικά κόμματα κατέθεσαν ενώπιον  του Αρείου Πάγου τα ψηφοδέλτια με τους συνδυασμούς των υποψηφίων τους, ώστε να τύχουν της απαραίτητης, κατά νόμον, έγκρισης.

Στα ψηφοδέλτια αυτά, εθιμικά, τηρείται η σειρά κατάταξης των υποψηφίων την οποία οι ψηφοφόροι προσδιόρισαν διά της ψήφου τους στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση, η οποία, ως γνωστόν, διεξήχθη με το σύστημα της απλής αναλογικής και με σταυρό προτίμησης.

Σε ό,τι αφορά στα λεγόμενα «μεγάλα» κόμματα, ουδέν μεμπτόν παρατηρήθηκε ή εντέλει έγινε γνωστό. Η σειρά κατάταξης των υποψηφίων τόσο στα λεγόμενα «κόμματα εξουσίας» όσο και σε άλλα, παραδοσιακά κοινοβουλευτικά κόμματα, ήταν αυτή που οι ψηφοφόροι ανέδειξαν κατά την εκλογική αναμέτρηση της 21ης Μαΐου.

Αντίθετα, σε τουλάχιστον δύο από τα λεγόμενα «μικρότερα κόμματα» που διεκδικούν την είσοδό τους στη Βουλή (Πλεύση Ελευθερίας και ΝΙΚΗ), ένθεν και ένθεν του πολιτικού κέντρου, υπήρξαν όχι μόνο διαμαρτυρίες και ενστάσεις αλλά και παραιτήσεις υποψηφίων, οι οποίοι θεώρησαν ότι αδικήθηκαν καθώς δεν τηρήθηκε η εθιμική σειρά προτεραιότητας, που είχε προκύψει στις τελευταίες εκλογές.

Οι επικεφαλής αυτών των κομμάτων, δε, υπερέβησαν τις όποιες αιτιάσεις διατυπώθηκαν, λέγοντας είτε ότι ήταν γνωστό ότι θα υπήρχαν και «θυσίες» για το ευρύτερο κομματικό καλό είτε ότι επρόκειτο περί συλλογικής προσπάθειας, στην οποία δεν έχουν θέση συμπεριφορές αυτού του είδους. Ελέγχθη δε και εκ μέρους υποψηφίου ο οποίος κατέλαβε την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου στη θέση της υποψήφιας η οποία είχε έρθει πρώτη από πλευράς ψήφων ότι ο καθορισμός των ψηφοδελτίων είναι προνόμιο της ηγεσίας του κόμματος.

Παλαιότερα, δε, αντίστοιχες ενστάσεις είχαν διατυπωθεί και κατά της ηγεσίας άλλου κόμματος της αριστεράς το οποίο δεν κατόρθωσε να διαβεί το κατώφλι του 3% στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση. Στο επίκεντρο αυτών των αναφορών είχε βρεθεί το προσωποπαγές του πράγματος, με τη διοίκηση να ασκείται εν πολλοίς κατά τη βούληση της ηγεσίας και όχι ως αποτέλεσμα των αποφάσεων των συλλογικών οργάνων του συγκεκριμένου κόμματος.

Ευλόγως, πρακτικές όπως η συγκεκριμένη ή όπως αυτές που παρατηρήθηκαν στα δύο συγκεκριμένα -αντισυστημικά- κόμματα, τα οποία τοποθετούνται πολιτικά στα διαμετρικά αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος, είναι ενδεικτικές των όρων δημοκρατίας που υφίστανται ή μη στη λειτουργία αυτών των κομμάτων. Αντίθετα με τα λεγόμενα «κόμματα εξουσίας», όπου τα συλλογικά όργανα, με κορυφαίο το συνέδριο, έχουν ουσιώδη λόγο ύπαρξης, καθώς προσδιορίζουν τα ευρύτερα χαρακτηριστικά του κάθε πολιτικού κόμματος, στα μικρότερα κόμματα, πρώτο λόγο εμφανίζεται να έχει η προσωποπαγής ηγεσία. Πρόκειται, δίχως άλλο, περί ενός δημοκρατικού ελλείμματος.

Έχουν τη δυνατότητα αυτά τα κόμματα να υπερβούν το συγκεκριμένο έλλειμμα, σε μήκος χρόνου;  Ενδεχομένως. Το βέβαιον είναι ωστόσο ότι οι πρακτικές που ακολούθησαν κατά την κατάρτιση των ψηφοδελτίων τους ενόψει της αναμέτρησης της 25ης Ιουνίου άφησε μία μάλλον άσχημη επίγευση.

Αποτέλεσε δείγμα γραφής ως προς το τι ακριβώς πρεσβεύουν αυτά τα κόμματα και του τρόπου με τον οποίο, πιθανώς, θα αντιμετωπίσουν ζητήματα δημοκρατικής λειτουργίας στο μέλλον.

Πράγματα χρήσιμα για τους ψηφοφόρους και τη στάση που θα τηρήσουν ενώπιον της κάλπης της 25ης Ιουνίου.