Η Δικαιοσύνη στο σκαμνί

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Οι πληροφορίες που δημοσίευσε χθες ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Euractiv ότι η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργκρέτε Βεστάγκερ έθεσε θέμα αναποτελεσματικότητας και σοβαρών καθυστερήσεων στη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Αθήνα, μας υπενθύμισε ότι ο… ελέφαντας είναι πάντα μέσα στο δωμάτιο!

Μας υπενθύμισε, με άλλα λόγια, τη βαθιά πληγή που επιφέρει στη λειτουργία του πολιτεύματος η βραδύτητα στη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, η οποία ενίοτε οδηγεί έως και σε φαινόμενα αρνησιδικίας και πάντως πλήττει το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τον θεσμό της Δικαιοσύνης και κατά προέκταση, της ίδιας της Δημοκρατίας.

Κατά το δημοσίευμα του Euractiv, το οποίο αναπαράχθηκε χθες ευρέως από σειρά ειδησεογραφικών μέσων, δίχως να διαψευστεί, η κα Βεστάγκερ επεσήμανε την ανάγκη άμεσης μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος της χώρας, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης, δεδομένου ότι σήμερα πολλές επενδύσεις, προφανώς συμπεριλαμβανομένων και άμεσων ξένων επενδύσεων, «μένουν στον αέρα» εξαιτίας των καθυστερήσεων. Συνέδεσε, δε -κατά τις ίδιες πληροφορίες- το θέμα των μεταρρυθμίσεων του συστήματος της δικαιοσύνης και με την εκταμίευση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ανεξαρτήτως των όποιων επισημάνσεών της, ωστόσο, γεγονός παραμένει ότι η αδυναμία αντιμετώπισης ενός καθόλα γνωστού και καταγεγραμμένου προβλήματος στην Ελλάδα, όπως η βραδύτητα στη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, συνιστά μία αποτυχία συστημικού χαρακτήρα για τη χώρα μας.

Όταν διακυβεύεται η αποτελεσματικότητα ενός εκ των τριών πυλώνων του δημοκρατικού πολιτεύματος, η ελλιπής λειτουργία του οποίου στέκει ως ανάχωμα στην οικονομική δραστηριότητα και συνάμα υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ύστατο θεσμικό καταφύγιο που διαθέτουν ώστε να βρουν το δίκιο τους, τότε είμαστε ενώπιον ενός θεμελιώδους προβλήματος. Η αδυναμία αντιμετώπισής του, δε, επί σειρά ετών, συνιστά κόλαφο για τις λοιπές εξουσίες αυτής της χώρας, ήτοι τη νομοθετική και την εκτελεστική.

Το γεγονός, μάλιστα, ότι οι ηγεσίες των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, βάσει του Συντάγματος διορίζονται από τις άλλες δύο εξουσίες, διασφαλίζει ότι ο δρόμος για την πλήρη διάκριση των εξουσιών και την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν έχει πλήρως διανυθεί στη χώρα μας.

Η κα Βεστάγκερ φέρεται να αναφέρθηκε στις καθυστερήσεις ή και στην αναβολή που προκαλεί σε σημαντικές επενδύσεις η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης αλλά και στο ενδεχόμενο διασύνδεσης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης με την προώθηση μεταρρυθμίσεων στον τομέα.

Χρειάζεται, άραγε να μας κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου οι φίλτατοι Ευρωπαίοι για κάτι που συμβαίνει μέσα στην αυλή μας; Δεν θα όφειλε η παρούσα κυβέρνηση να έχει ήδη θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα την επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας; Μολονότι μεταρρυθμίσεις προς αυτή την κατεύθυνση προβλέπονται στο πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 που έχει καταθέσει ενώπιον της Κομισιόν η κυβέρνηση, ουδένα τιμά η απουσία έργου και αποτελεσμάτων προς αυτή την κατεύθυνση κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας.

Εντέλει, δεν είναι σαφές ότι ο εκσυγχρονισμός και η επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης δεν άπτεται μόνο της λεγόμενης «ψηφιακής μετάβασης» του δικαστικού συστήματος αλλά μίας ευρύτερης και σαφώς ριζικότερης τομής στη λειτουργία του; Αντίστοιχα, δεν είναι σαφές ότι η καθυστέρηση αντιμετώπισης αυτού του διαρθρωτικού προβλήματος στέκεται ως ανάχωμα στην οικονομική ανόρθωση αυτού του τόπου και της εμπιστοσύνης που τρέφουν οι πολίτες προς αυτόν;