Ηρεμήστε γιατί... χανόμαστε!

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Όσο διαρκούσε το lockdown, η γενική αίσθηση ήταν πιο κοντά στην ένταση παρά στην ηρεμία.

Αν και τα μαγαζιά ήταν κλειστά, από τα εμπορικά καταστήματα και τα εστιατόρια ή τα καφέ έως κάθε λογής τόπους συνάθροισης των πολιτών, η αίσθηση που αποκόμιζε κανείς περπατώντας στους δρόμους της πόλης, ήταν αυτή της υπόκωφης έντασης. Μίας έντασης η οποία δεν έβρισκε τρόπο έκφρασης στον δρόμο ή το πεζοδρόμιο, όπως σε άλλες εποχές, αλλά δεν έπαυε να είναι παρούσα.

Ακόμη και τώρα, που έχουμε αφήσει, τουλάχιστον προσώρας, το lockdown πίσω μας και που οδεύουμε προς μία κάποια κανονικότητα, αυτή η ένταση παραμένει σε μεγάλο βαθμό. Η ύπαρξη της αφορά, δε, επίσης σε μεγάλο βαθμό, τις ανισότητες που προϋπήρχαν της πανδημίας και οι οποίες διευρύνθηκαν στη διάρκειά της. Υπάρχουν, δε, και επιστημονικοί λόγοι ως προς αυτό, τους οποίους επικαλείται ο φίλτατος κ. Φραγκίσκος Κουτεντάκης, επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στην τελευταία έκθεσή του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Για την ακρίβεια, ο κ. Κουτεντάκης επικαλείται «δοκίμιο εργασίας του ΔΝΤ», -το οποίο αναζητήσαμε και εντοπίσαμε στο blog του ΔΝΤ, υπό τον τίτλο “When Inequality is High, Pandemics Can Fuel Social Unrest”-, με αντικείμενο την κοινωνική αναταραχή που ακολουθεί, κατά κανόνα, πανδημίες όπως αυτή που βιώσαμε. Για την ακρίβεια, όπως επισημαίνεται και στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, το ΔΝΤ διαπιστώνει τη «... διαχρονική θετική συσχέτιση μεταξύ πανδημιών και κοινωνικής έντασης. Οι πανδημίες επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική μεγέθυνση και εντείνουν την ανισότητα, δημιουργώντας συνθήκες που οξύνουν τις κοινωνικές εντάσεις.

Οι κοινωνικές εντάσεις, με τη σειρά τους, προκαλούν πρόσθετες μειώσεις στην οικονομική μεγέθυνση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Το πρόβλημα μπορεί να εκδηλωθεί εντονότερα σε χώρες με σχετικά αδύναμο θεσμικό πλαίσιο και μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας, όπως η Ελλάδα, και να δημιουργήσει περισσότερες αβεβαιότητες για την επόμενη μέρα».

Οι φίλτατοι του ΔΝΤ κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα αφού μελέτησαν πανδημίες σε 133 χώρες παγκοσμίως, από το 2001 έως το 2018, όπως του SARS το 2003, του H1N1 το 2009, του MERS το 2012, του Ebola το 2014, και του Zika το 2016.

Δίχως να υπεισέλθουμε στις λεπτομέρειες της μεθοδολογίας που ακολούθησαν, διαπιστώθηκε άμεση συσχέτιση της κοινωνικής έντασης μετά από πανδημίες -αφού είχε περάσει ακόμη και ένας χρόνος από τη λήξη τους- και ιδίως σε περιοχές όπου προϋπήρχε εισοδηματική ανισότητα.

Το επίπεδο δε της κοινωνικής έντασης ήταν άμεσα συναρτημένο με εκείνο των αναδιανεμητικών μεταβιβάσεων, μέσω των οποίων καταβαλλόταν μία προσπάθεια κοινωνικής προστασίας και διάσωσης θέσεων εργασίας, ακριβώς όπως συνέβη και στη χώρα μας. Προφανώς, το μοντέλο που ακολούθησε το ΔΝΤ  δεν προσμετρά παραμέτρους όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και την ακριβή επίδραση που αυτό θα έχει στην ελληνική ή την ευρωπαϊκή οικονομία. Ωστόσο, το RRF, παρά την όποια άλλη ρητορική, επί της ουσίας «εφευρέθηκε» δίκην ενός  ευρωπαϊκού νέου σχεδίου Μάρσαλ, για λόγους ακριβώς όπως οι παραπάνω. Υπέρβαση των οικονομικών και κατά προέκταση κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας, άμεση οικονομική τόνωση και αναδιάταξη των ευρωπαϊκών οικονομιών με βλέμμα στο μέλλον.

Ωστόσο, η ύπαρξή του ή -ακόμη χειρότερα- οι συνήθεις ευρωπαϊκοί ρυθμοί εκταμίευσης πόρων δεν εγγυώνται ταχεία αντιμετώπιση του προβλήματος και χαλάρωσης της όποιας κοινωνικής έντασης. Σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται και από εμάς…