Η ξεκούρδιστη ορχήστρα των Βρυξελλών

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η έως τώρα αδυναμία εξασφάλισης ενός κοινού τόπου μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων για τη χρηματοδότηση της οδού εξόδου από την τρέχουσα κρίση, ευλόγως, συνιστά μία αποτυχία συστημικού χαρακτήρα. 

Μία αποτυχία η οποία αγγίζει τους θεμελιώδεις λόγους ύπαρξης της ένωσης μεταξύ αυτών των εταίρων και θέτει εν αμφιβόλω την περαιτέρω πορεία του κοινού εγχειρήματός τους.

Ισάξιας αν όχι και μεγαλύτερης τάξης μεγέθους αποτυχία, όμως, είναι η αδυναμία συγκρότησης ενός ενιαίου τρόπου αντιμετώπισης της ίδιας της απειλής που συνιστά η πανδημία στην οποία εξελίχθηκε η νόσος Covid-19.

Ενδεικτικές της απόστασης που χωρίζει τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ακόμη και ως προς αυτό το ζήτημα, είναι τόσο οι έριδες που ξέσπασαν στις Βρυξέλλες αναφορικά με τη «συντονισμένη στρατηγική εξόδου] από τα μέτρα περιορισμού (lock down) όσο και η παραίτηση, μόλις προχθές, του επικεφαλής του κορυφαίου επιστημονικού θεσμού της ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, Μάουρο Φεράρι, με την επίκληση διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών στη διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Πρόκειται, δε, περί μίας ιλαροτραγωδίας. Την ίδια ώρα που οι Βρυξέλλες ετοιμάζονταν να παρουσιάσουν αυτή τη «συντονισμένη στρατηγική εξόδου» από τα μέτρα περιορισμού, δια στόματος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τρεις χώρες, η Αυστρία, η Τσεχία και η Δανία, ανακοίνωναν αυτονόμως τα δικά τους χρονοδιαγράμματα για την αποκλιμάκωση των μέτρων που είχαν -και πάλι αυτονόμως- λάβει.

Ενδεχομένως, αυτή η οδός, της αυτόνομης πορείας έναντι των υπολοίπων κρατών-μελών της ΕΕ, να προσφέρει τη δυνατότητα εξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων για τους λοιπούς εταίρους, δίκην ενός «πειράματος». Δεν παύει, όμως, να καταδεικνύει -αν μη τι άλλο- την απουσία μίας ενιαίας προσέγγισης για την αντιμετώπιση της σημαντικότερης απειλής που γνώρισε η Ευρώπη από το τέλος του Β' Π. Π. έως τώρα. 

Αυτά τα δύο παραδείγματα ασυμφωνίας, πρώτον, του ναυαγίου ανακοίνωσης των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποκλιμάκωση των μέτρων και δεύτερον, της παραίτησης του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας Μάουρο Φεράρι, όπως βεβαίως και το ναυάγιο στο οποίο οδηγήθηκαν έως τώρα οι συζητήσεις στο Eurogroup, δεν είναι καινοφανή για την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δομήθηκε πέριξ ενός αέναου συμβιβασμού, σχεδόν επί παντός επιστητού και χαρακτηρίστηκε από τη δυνατότητά της να βρίσκει τελικά διεξόδους, τουλάχιστον στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Συνάμα, όμως, αυτή η διαδικασία «έκτισε» και μία κουλτούρα καθυστερήσεων, κυριολεκτικά μέχρι την ύστατη ώρα, για την άρση του όποιου αδιεξόδου.

Είναι απαραίτητο, άραγε, να θυμηθούμε τις δεκάδες συνεδριάσεις του Eurogroup ή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που απαιτήθηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη και ειδικά αυτήν της χώρας μας; Αντίστοιχα, είναι αναγκαίο να θυμηθούμε τις έριδες που έχουν κατά καιρούς ξεσπάσει αναφορικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ ή το «μοίρασμα» των κάθε λογής κοινοτικών πόρων, «πακέτων» ή άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων;

Αυτή ήταν εξαρχής η φύση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και θα όφειλε να μην ξενίζει. Τουλάχιστον έως τώρα. Διότι οι διαφωνίες που φέρνει στην επιφάνεια η τρέχουσα απειλή αποτελούν ειδοποιό διαφορά έναντι των έως τώρα πρακτικών.

Είναι «ντροπή της Ευρώπης που δεν μπορεί να καταλήξει σε μια συμφωνία, όταν καταγράφονται δεκάδες χιλιάδες θανάτων», φέρεται να αναφώνησε στις 5 τα ξημερώματα στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη του Eurogroup ο Μπρουνό Λεμέρ, υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, όπως ντροπή, βεβαίως, είναι και το να μην μπορεί να υπάρξει συμφωνία για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας.

Απλά, ντροπή.