Οι νέες αντικειμενικές και ο κίνδυνος... γκάφας

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Τι ακριβώς επιθυμεί να επιτύχει η κυβέρνηση επεκτείνοντας το σύστημα των αντικειμενικών αξιών σε περιοχές με αγροτεμάχια και εξισώνοντας εμπορικές με αντικειμενικές τιμές εντός του α' εξαμήνου του 2020, όπως έχει εξαγγείλει; 

Η εύλογη απάντηση θα ήταν, ίσως, διεύρυνση της φορολογικής βάσης και άρα δικαιότερη κατανομή των βαρών του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου, ώστε να ελαφρυνθεί η δύσμοιρη μεσαία τάξη.

Φευ, τα πράγματα ενδέχεται να αποδειχθεί, για ακόμη μία φορά, ότι δεν είναι... ακριβώς έτσι. 

Αν και η νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8%, που εξήγγειλε από του βήματος της Βουλής ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αποτελεί «χαρμόσυνη» εξέλιξη, η εφαρμογή της επί ενός νέου πεδίου φορολογητέας ύλης, όπως αυτό που θα διαμορφωθεί μετά την επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, ενδέχεται να ακυρώσει -στην πράξη- το όποιο όφελος τυχόν θα προέκυπτε για τη μεσαία τάξη. 

Ο λόγος απλός και μπροστά στα μάτια μας επί χρόνια: η καταφυγή της πολιτείας σε ένα σύστημα «αντικειμενικών αξιών» συνιστά από μόνη της ομολογία αδυναμίας προσδιορισμού των πραγματικών τιμών, στις οποίες γίνονται οι αγοραπωλησίες ακινήτων. 

Αποτελεί, με άλλα λόγια, την «άμυνα» της πολιτείας έναντι προσπαθειών φοροδιαφυγής μέσω της δήλωσης χαμηλότερων τιμημάτων αγοραπωλησιών έναντι των πραγματικών, εκ μέρους όσων εμπλέκονται σε αυτές. 

Πρόκειται, ως γνωστόν, για ένα σύστημα το οποίο, όσο αναγκαίο κι αν είναι, δημιουργεί σαφείς στρεβλώσεις στην αγορά, καθώς είτε υποτιμά -προ κρίσης- είτε υπερεκτιμά -στη διάρκεια της κρίσης και ακόμη και σήμερα- τις πραγματικές τιμές ακινήτων στην αγορά. 

Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα σύστημα «πλασματικών τιμών», το οποίο από πολλού χρόνου προσπαθεί η ελληνική πολιτεία να αντικαταστήσει με ένα αποτελεσματικότερο, κατόπιν και των σχετικών πιέσεων της πάλαι ποτέ τρόικας ή των θεσμών. 

Ωστόσο, οι προσπάθειες που έχουν καταβληθεί προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω αλλεπάλληλων επιτροπών «ειδικών» αλλά και του θεσμού των «εκτιμητών», δεν έχουν αποδώσει τα «συμπεφωνημένα», όπως αποδέχονται σε κατ' ιδίαν συνομιλίες παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών. 

Ακόμη και σήμερα οι προσδιορισμοί των λεγόμενων αντικειμενικών αξιών γίνονται στη βάση δειγματοληπτικών ελέγχων και εξακολουθούν να απέχουν -ενίοτε σημαντικά- σε πολλές περιοχές της χώρας, από τις εμπορικές τιμές. 

Υπό το φως αυτού του γεγονότος, είναι άξια απορίας η εξαγγελία περί εξίσωσης εμπορικών και αντικειμενικών, ακόμη κι αν εξαιρέσει κανείς το στοιχείο του οξύμωρου που αυτή εμπεριέχει, καθώς ποια η χρεία «αντικειμενικών», όταν αυτές θα έχουν εξισωθεί με τις εμπορικές; 

Αντίστοιχα, τυχόν επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών σε περιοχές με αγροτεμάχια θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω στρεβλώσεις την αγορά ακινήτων αλλά και σε νέες αδικίες κατά τη βεβαίωση του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου.

Για παράδειγμα, ποια θα είναι η επιβάρυνση για την τυπική μεσοαστική ελληνική οικογένεια, σε περίπτωση επέκτασης του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού σε περιοχή όπου αυτή διατηρεί το... εξοχικό της και μικρή έκταση γης; Ο συνδυασμός πρώτης κατοικίας στο αστικό κέντρο και δευτερεύουσας στην περιφέρεια, σε ποια επίπεδα θα «εκτοξεύσει» τον ΕΝΦΙΑ και ενδεχομένως τον συμπληρωματικό φόρο;

Αντίστοιχα, ποια θα είναι η φορολογική μεταχείριση οικοπεδικών εκτάσεων στα... ψηλά βουνά ή ακόμη και στην περιφέρεια του Νομού Αττικής και ποια σε τουριστικά νησιά όπως η Μύκονος; 

Οι διαφορές που θα προκύψουν, θα τονώνουν το περί δικαίου αίσθημα της κοινής γνώμης ή το αντίθετο;

Φίλτατοι, το ζήτημα της φορολογίας ακινήτων εμπεριέχει πολλούς κινδύνους. Τουλάχιστον μία κυβέρνηση κατά το σχετικά πρόσφατο παρελθόν ήλθε αντιμέτωπη με τα επίχειρα των επιλογών της στο ζήτημα αυτό. Ας υπάρξει η δέουσα προσοχή αυτή τη φορά...