Εμπρός στον δρόμο που χάραξε ο Ντράγκι

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η θητεία του Μάριο Ντράγκι στα ηνία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που λήγει συντόμως, σημαδεύτηκε από δύο τινά.

Πρώτον, από την καταλυτική του δράση για τη διατήρηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στην επιφάνεια, μέσω του μηχανισμού παροχής έκτακτης ρευστότητας (ELA) και συνεπακόλουθα τη διατήρηση της χώρας μας στην Ευρωζώνη.

Δεύτερον, από την αποφασιστικότητα που επέδειξε κάνοντας «ό,τι ήταν απαραίτητο» για τη διάσωση του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο μόλις πρόσφατα ανανεώθηκε παρά την ύπαρξη σφοδρών αντιδράσεων.

Αυτές οι δυο, όμως, καίριες δράσεις εκ μέρους της ΕΚΤ και του προέδρου της Μάριο Ντράγκι επιβεβαίωσαν πέραν πάσης αμφιβολίας και τα μεγάλα μειονεκτήματα της αρχιτεκτονικής του ενιαίου νομίσματος.

Επιβεβαίωσαν, δηλαδή, ότι όση έκταση κι αν λάβουν οι παρεμβάσεις στο πεδίο της νομισματικής πολιτικής, θα υπολείπονται πάντα του ζητούμενου, εάν απουσιάζει μία ενιαία ή εντέλει εναρμονισμένη δημοσιονομική πολιτική εκ μέρους των κρατών που συμμετέχουν στην Ευρωζώνη.

Μία πολιτική η οποία δεν θα αφορά απλώς στην τήρηση των κανόνων που θέτει το Σύμφωνο του Μάαστριχτ -το οποίο προθύμως ξεχνούν οι χώρες μέλη όταν το κρίνουν απαραίτητο-, αλλά σε μία ενιαία δημοσιονομική πολιτική και έναν ενιαίο προϋπολογισμό για την Ευρωζώνη.

Αυτό είναι το «κληροδότημα» Ντράγκι, τόσο προς τη φιλτάτη Κριστίν Λαγκάρντ που θα αναλάβει, επίσης συντόμως, τα ηνία της ΕΚΤ, όσο και προς τα λοιπά κράτη-μέλη, είτε έχουν ευήκοα ώτα είτε όχι.  

Έτσι όπως στέκουν σήμερα τα πράγματα, η ΕΕ και βεβαίως η Ευρωζώνη οδεύουν -κατά πάσα πιθανότητα- προς μία υφεσιακή αγκάλη, εξαιτίας -κυρίως- του εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και ενός μακρύ καταλόγου κρατών, επικεφαλής των οποίων είναι η Κίνα.

Στο επίκεντρο, δε, του τελευταίου σκέλους των αιτίων της ευρωπαϊκής κατάπτωσης, όπως άφησε να εννοηθεί στην πρόσφατη συνέντευξή του προς τους Financial Times ο φίλτατος Ντράγκι, είναι και η απροθυμία της ισχυρότερης εθνικής οικονομίας στην ΕΕ, της γερμανικής, να απόσχει από τη σφικτή δημοσιονομική πολιτική που ακολουθεί, αυξάνοντας τις δαπάνες της και ωθώντας έτσι προς δημοσιονομικές μεταφορές.

Αντίστοιχα, εξαιτίας της αδυναμίας κρατών όπως η Ελλάδα να τηρήσουν τους ενιαίους δημοσιονομικούς κανόνες (και φυσικά εξαιτίας της απουσίας της προσήκουσας εποπτείας) οδηγήθηκε η Ευρωζώνη, περίπου προ δεκαετίας, στη σφοδρότερη κρίση της ιστορίας της. 

Σκέψεις ακριβώς ωσάν αυτές ώθησαν, εξάλλου, τον Γάλλο πρόεδρο Εμ. Μακρόν να προτείνει τη θέσπιση ενός κοινού προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη, ο οποίος αν και υιοθετήθηκε κατ’ αρχάς από τους 19, στη συνέχεια αποστεώθηκε σε βαθμό αχρηστίας.

Πλέον, φθάνοντας προς την πολιτική δύση ηγετών όπως η Άγκελα Μέρκελ -η δημοσιονομική πειθαρχία (διάβαζε Σόιμπλε) της οποίας χαρακτήρισε τη θητεία της- και προσεγγίζοντας την πραγματικότητα μίας νέας ύφεσης σε ευρωπαϊκά εδάφη, ίσως είναι ο κατάλληλος χρόνος για την αναδιοργάνωση του όλου εγχειρήματος.

Την επανεφεύρεση, δηλαδή, του ευρώ, με τη θεραπεία των παθήσεων που αυτό έχει «εκ γενετής».

Ενδεχόμενη αδυναμία «μετεξέλιξης» του ευρωπαϊκού νομίσματος, μέσω της στενότερης διασύνδεσης των προϋπολογισμών των κρατών-μελών του, δεν θα καταδείκνυε μόνον απροθυμία στην εκχώρηση κυριαρχίας αλλά και απουσία βούλησης ή ακόμη και αποφασιστικότητας για τη στήριξη του ενιαίου νομίσματος.

Κάτι που, δυνητικά, θα μπορούσε να αποδειχθεί επικίνδυνο.