Η δημοκρατία στο απόσπασμα

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Όταν ο βασικός διεκδικητής της εξουσίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνει ότι «ενδεχόμενη συνεργασία με το ΚΙΝΑΛ θα δυσχεράνει τη δουλειά μας», έχει απόλυτο δίκιο. Εξ ορισμού οι συνεργασίες, οποιασδήποτε μορφής ή είδους, προϋποθέτουν συνεννοήσεις ή και συμβιβασμούς, δημιουργώντας έτσι ένα εύλογο πρόσκομμα στην ανεξέλεγκτη εφαρμογή της βούλησης της μίας ή της άλλης πλευράς.

Η διαδικασία αυτή, όμως, είναι η πεμπτουσία της Δημοκρατίας και είναι προφανής ο συμβιβασμός που κάνουν οι υπέρμαχοι εκλογικών συστημάτων τα οποία νοθεύουν τη λαϊκή βούληση, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, προσφέροντας «μπόνους» 30 ή και 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, χάριν «σταθερών κυβερνήσεων».

Ασφαλώς και βελτιώνεται η «κυβερνησιμότητα» ενός τόπου, όπως τη χαρακτήρισε ο φίλτατος πρόεδρος της ΝΔ, μέσω εκλογικών συστημάτων όπως η ενισχυμένη αναλογική.

Θυσία στον βωμό αυτής της κυβερνησιμότητας, όμως, γίνεται η βούληση του εκλογικού σώματος, αφού ουδεμία «αναλογικότητα» υπάρχει στην κατανομή των 50 εδρών, που προβλέπει ο ισχύων εκλογικός νόμος (ή των 30 του προηγουμένου) καθώς το σύνολό τους ωφελεί το πρώτο κόμμα.

Εκλογικά συστήματα ενισχυμένης αναλογικής μειώνουν, κατά τρόπο αντιστρόφως ανάλογο των εδρών που προσφέρουν στο πρώτο κόμμα, την ισχύ της λαϊκής βούλησης. Ακόμη κι αν τούτο συμβαίνει για το όλως θεάρεστο έργο της βελτίωσης της κυβερνησιμότητας ενός τόπου.

Συνιστούν, δε, τα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής, μία σαφή ομολογία ήττας.

Μία ομολογία αδυναμίας εξεύρεσης κοινού τόπου μεταξύ των εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου και σύμπλευσής τους για την άσκηση της εξουσίας.

Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, ότι στο… άκρο αυτής της λογικής, απόλυτη κυβερνησιμότητα, διαθέτουν τα απολυταρχικά καθεστώτα και οι δικτατορίες.

Δια της οδού αυτής όμως η Δημοκρατία όντως τίθεται προ ενός αποσπάσματος και δανειστήκαμε τον τίτλο του πονήματος του αειμνήστου Ανδρέα Παπανδρέου, επειδή ήταν εκείνος ο οποίος -κατά τρόπο ιδιαίτερα εμφαντικό- είχε διατυπώσει την ανάγκη ακριβούς αποτύπωσης της λαϊκής ετυμηγορίας.

Με τους εκλογικούς νόμους τόσο του 1985, βάσει του οποίου καταργήθηκαν οι φραγμοί εισόδου στην πρώτη κατανομή (που είχαν θεσπιστεί επί αειμνήστου Κ. Καραμανλή το 1977), όσο και του 1989, η χώρα προσέγγισε περισσότερο παρά ποτέ την απλή αναλογική, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την εξασφάλιση αυτοδυναμίας.

Για την ακρίβεια, η ΝΔ, με επικεφαλής τον επίσης αείμνηστο Κων. Μητσοτάκη, χρειάστηκε ποσοστό της τάξης του 49% για να εξασφαλίσει αυτοδυναμία και μάλιστα μετά από αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις.

Πλέον, το ενδεχόμενο «επιστροφής» στο σύστημα της απλής αναλογικής, το οποίο θεσμοθέτησε η παρούσα κυβέρνηση, εμφανίζεται ως προάγγελος δεινών για τον τόπο.

Κατά πόσον θα επιβεβαιωθεί ως τέτοιος εναπόκειται ωστόσο στις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και στη δυνατότητά τους να βρουν κοινό τόπο για τη διακυβέρνησή της.

Εάν δεν υπάρξει αυτή η δυνατότητα, τότε, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, η χώρα αναγκαστικά θα κατέλθει σε έναν φαύλο κύκλο εκλογικών αναμετρήσεων έως ότου μπορέσει να «συνεννοηθεί» και να εξασφαλίσει κυβέρνηση. Κατά πόσον διαθέτει την «άνεση» να το πράξει, είναι ασφαλώς μία εντελώς διαφορετική συζήτηση. Έχει η οικονομία την «άνεση» να περιμένει; Μπορεί να αποκλιμακωθεί η ανεργία ενώ η χώρα οδεύει από εκλογική αναμέτρηση σε εκλογική αναμέτρηση; Μπορούν τα εθνικά ζητήματα να περιμένουν;

Τα μεγάλα εκλογικά μπόνους μπορεί να προσφέρουν αυτοδύναμες κυβερνήσεις, όμως στρεβλώνουν τη λαϊκή εντολή και εξαλείφουν τη δυνατότητα εξισορροπητικών ελέγχων, που προσφέρουν οι κυβερνήσεις συνεργασίας.

Είναι απαραίτητα, δε, μόνον όταν απουσιάζει η δυνατότητα διαλόγου…