Και τώρα… τρέχουμε!

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χθες, να προτείνει προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ την έναρξη «διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος» έναντι της Ιταλίας, κρίνοντας ότι αυτή παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες εξαιτίας του αυξανόμενου χρέους της, μόνον ως ομολογία ήττας μπορεί να εκληφθεί. 

Επί χρόνια η Ρώμη εμπαίζει τις Βρυξέλλες, επιμένοντας σε μία ελλειμματική δημοσιονομική πολιτική, η οποία έχει οδηγήσει στην αύξηση του δημόσιου χρέους της, ως απόλυτου μεγέθους στα 2,35 δισ. ευρώ και ως ποσοστού έναντι του ΑΕΠ από το επίπεδο του 131,4% το 2017, στο 133,7% εφέτος και -κατά πάσα βεβαιότητα- στο 135,2% το 2020.

Πρόκειται για μία μακρά ιστορία εμπαιγμού και πολιτικών συμβιβασμών, δεδομένου του ρόλου της Ιταλίας ως τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στην ΕΕ και την ευρωζώνη, αλλά και της αδυναμίας -και συνάμα απροθυμίας- των λοιπών κρατών-μελών να εξωθήσουν την υπόθεση στα άκρα.

Εάν το έπρατταν, όπως απείλησε χθες η Κομισιόν -αφήνοντας ταυτόχρονα ανοικτή την πόρτα για συμβιβασμό με την Ιταλία-, θα μπορούσαν να προκαλέσουν την έναρξη μίας κρίσης, όμοια της οποίας δεν έχει γνωρίσει κατά τη μεταπολεμική της ιστορία η Ευρώπη ή ακόμη και ο κόσμος.

Πρόκειται για μία κρίση, όμως, που μπορεί να συμβεί ούτως ή άλλως.

Η ανοδική τροχιά που ακολουθεί η απόδοση του δεκαετούς ιταλικού ομολόγου, από το επίπεδο του 1,74% στα τέλη του 2017 έως το 2,59% χθες (έχοντας ανέλθει και έως το 3,43% πέρυσι τον Οκτώβριο) καθιστά σαφές το ενδεχόμενο, το χρέος της γείτονος να καταστεί μη βιώσιμο, όπως υποστηρίζει και η Κομισιόν.

Εάν, δε, μία κρίση όπως αυτή τύχει να συμπέσει ή να «συνδυαστεί», όπως υποστήριξε χθες το ΔΝΤ, με τις επιπτώσεις από το Brexit ή εκείνες του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, τότε οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία θα είναι αδιανόητες.

Τι ακριβώς θα γίνει με την Ιταλία, δεν είναι σαφές. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Λουίτζι ντι Μάιο, επικεφαλής του αντισυστημικού Κινήματος 5 Αστέρων (M5S), κατήγγειλε ως «υπερβολικά εύκολο» το άνοιγμα από τις Βρυξέλλες μιας διαδικασίας για υπερβολικό έλλειμμα εναντίον της κυβέρνησης στη Ρώμη.

Από την άλλη πλευρά, οι Βρυξέλλες δεν μας έχουν συνηθίσει σε ιδιαίτερες ταχύτητες, με την επόμενη κίνησή τους να αναμένεται περί τον… Ιούλιο, στο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ, όπου θα συζητηθεί η πρόταση της Κομισιόν.

Εάν φθάσαμε όμως έως εδώ, τούτο συνέβη επειδή η ευρωζώνη ουδέποτε κατόρθωσε να μετεξελιχθεί από μία νομισματική ζώνη, σε μία οικονομική οντότητα με ενιαία δημοσιονομική και τραπεζική εποπτεία και έλεγχο.

Ενόσω κυριαρχεί, δε, η απροθυμία -κυρίως της Γερμανίας και των χωρών του «κύκλου» της- να υπάρξει μία τέτοια μετεξέλιξη, όπου ο δημοσιονομικός έλεγχος θα είναι ενιαίος και κοινός, η ευρωζώνη θα παραμένει έρμαιο στα χέρια του κάθε λαϊκιστή εθνικού ηγέτη και της δημοσιονομικής πολιτικής που αυτός θα κρίνει σκόπιμη για την περαιτέρω πορεία της χώρας του.

Όπως περίτρανα κατέδειξε και η περίπτωση της Ελλάδας, οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ μπορούν να παρακαμφθούν επί χρόνια και -τουλάχιστον για ένα διάστημα- δίχως ουσιαστικές επιπτώσεις.

Για τη χώρα μας, δεδομένου του ειδικού της βάρους, αυτό το διάστημα υπήρξε βραχύ και ακολουθήθηκε από μία χρεοκοπία.

Για την περίπτωση της Ιταλίας, αυτό το διάστημα δεν έχει ακόμη εξαντληθεί αλλά -κατά τα φαινόμενα- φθάνει στο τέλος του.

Όταν έρθει εκείνη η στιγμή, δε, θα είναι μάλλον αργά για να λάβει η Ευρώπη τις… αποφάσεις της.