Ο πόλεμος των δύο κόσμων

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η παρούσα αντιπαράθεση μεταξύ της Τουρκίας και σειράς ευρωπαϊκών κρατών, με κυριότερες την Ολλανδία και τη Γερμανία, δεν αντιπροσωπεύει μόνον αξιακές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών ή ακόμη και τις προσωπικές φιλοδοξίες ενός αναδυόμενου νεο-σουλτάνου, υπό το φως των οποίων επανακαθορίζεται ακόμη και ο γεωπολιτικός ρόλος της γείτονος.

Κυριότερα, καταδεικνύει την τροπή που μπορούν να λάβουν τα πράγματα, όταν η εσωτερική πολιτική σκηνή αμφότερων των εμπλεκόμενων πλευρών κυριαρχείται από τάσεις λαϊκισμού, ενόψει των επικείμενων αναμετρήσεων στην κάλπη, τόσο στην Τουρκία όσο και σε ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη την Ολλανδία.

Αν και για τον στωικό παρατηρητή η παρούσα σύγκρουση θα μπορούσε ίσως να ερμηνευτεί υπό το πρίσμα του φίλτατου Σάμιουελ Χάντινγκτον και της θεωρίας του ότι οι πόλεμοι του μέλλοντος (παρόντος;) δεν θα διεξαχθούν μεταξύ κρατών αλλά πολιτισμών, καθώς και ότι ο ισλαμικός εξτρεμισμός θα καταστεί ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Δύση, είναι βέβαιον ότι αυτή η θεώρηση δεν αρκεί ως ερμηνεία των τελευταίων εξελίξεων.

Ο ιδιότυπος νεο-ισλαμισμός που χαρακτηρίζει τη διακυβέρνηση Ερντογάν, ηπιότερα κατά την έναρξή της και πλέον ισχυρά, ξαναγράφει τα βιβλία ιστορίας της γείτονος, υποβαθμίζοντας ευθέως την κεμαλική παράδοση και τις κοσμικές (διάβαζε ευρωπαϊκές) φιλοδοξίες της έως τώρα καθεστηκυίας τάξης στην Τουρκία.

Η αμφισβήτηση αυτού του αναδυόμενου «νεο-ισλαμικού ονείρου», κατά κραυγαλέο τρόπο, από ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη όπως η Γερμανία και ασφαλώς η Ολλανδία, με τις αποπομπές δύο υπουργών της τουρκικής κυβέρνησης, θα μπορούσε -ενδεχομένως- να μην έχει οδηγηθεί στα άκρα, στα οποία τελικά οδηγήθηκε, εάν απουσίαζε η παράμετρος τόσο του τουρκικού δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, όσο και των αυριανών γενικών εκλογών στην Ολλανδία.

Αντίστοιχα, ίσως να μην είχε οδηγηθεί σε αυτή την κορύφωση, εάν η Ευρώπη είχε «συμπλεύσει» με τις απολυταρχικού χαρακτήρα επιθυμίες Ερντογάν, συμβάλλοντας ενεργητικά κατά της -καταγγελλόμενης- παρουσίας στελεχών του ΡΚΚ ή στελεχών του κινήματος Γκιουλέν στα εδάφη της.

Αν και η Τουρκία μάς έχει συνηθίσει σε σημαντικές μεταβολές των σχέσεών της στη γεωπολιτική σκακιέρα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό των παλινδρομήσεων στις σχέσεις της με τη Ρωσία, το απότοκο της παρούσας δοκιμασίας της με τα ευρωπαϊκά κράτη ίσως έχει μονιμότερο χαρακτήρα.

Υπό αυτό το πρίσμα, αλλά και υπό το φως των διεργασιών που εξελίσσονται για την εγκαθίδρυση μίας Ευρώπης «πολλαπλών ταχυτήτων», κατά την οποία ο λεγόμενος «σκληρός πυρήνας της» θα αποκτήσει μεγαλύτερη συνοχή σε ζητήματα άμυνας, ασφάλειας και -κατά συνέπεια- εξωτερικής πολιτικής, όσα διαδραματίζονται μεταξύ της Τουρκίας και των Ευρωπαίων εταίρων μας μας αφορούν άμεσα.  

Με άλλα λόγια, στον βαθμό που το ελληνικό πολιτικό προσωπικό μπορέσει να αδράξει την ευκαιρία, ίσως συνιστούν το καλύτερο βήμα για την εμπέδωση της αναγκαιότητας ύπαρξης μίας ισχυρής εταίρου και συμμάχου χώρας στη ΝΑ Μεσόγειο, η στήριξη της οποίας θα συνιστά προγεφύρωμα για ολόκληρη την Ευρώπη.

Κατά πόσον η ένταση του επιχειρήματος θα εκλείψει με την πάροδο των εκλογικών αναμετρήσεων, ένθεν και ένθεν, είναι ασαφές και μέλλει να καταδειχθεί.

Η ύπαρξη, ωστόσο, των γεγονότων των τελευταίων ημερών έχει ήδη οδηγήσει έναν αριθμό Γερμανών κοινοβουλευτικών σε αιτήματα απομάκρυνσης του στρατιωτικού προσωπικού από τη βάση του Ιντσιρλίκ και επαναπροσδιορισμού του τόπου από τον οποίο αυτό θα δρα, είτε στην Ελλάδα, είτε στην Κύπρο, είτε στην Ιορδανία.

Πρόκειται για μία συγκυρία, την οποία οφείλουμε να μην αγνοήσουμε, υπό το φως της συνεχιζόμενης έντασης -και αμφισβητήσεων- στο Αιγαίο, αλλά και της προσδοκίας εκμετάλλευσης των ενεργειακών αποθεμάτων που αυτό κρύβει.

Είμαστε σε θέση;