Κυνηγώντας την επόμενη κρίση

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Δεν τα έχουν καταφέρει και πολύ κυριότερα δεν δείχνουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν, έτσι που έχουν τα πράγματα.

Ενδεχομένως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να περιγράψει κανείς το ολοένα βαθύτερο χάσμα μεταξύ του ευρωπαϊκού Βορρά, των υψηλών εμπορικών πλεονασμάτων και του ευρωπαϊκού Νότου, των δημοσιονομικών ελλειμμάτων  και του χρέους, από τους αριθμούς.

Ωστόσο, χθες, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι ίσως να βρήκε έναν ακόμη καλύτερο τρόπο: την απαξία.

Το σχόλιο που διετύπωσε αναφερόμενος στον κεντρικό τραπεζίτη της Γερμανίας, «για ποιον Βάιντμαν συζητάμε;» όχι μόνον καθιστά σαφές αυτό το ολοένα και πιο βαθύ ρήγμα μεταξύ Βορρά-Νότου αλλά καταδεικνύει και την απουσία ομοθυμίας ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη και συνολικά την ΕΕ.

Η απάντηση που επιφύλαξε ο Ρέντσι στις επικρίσεις του Γερμανού τραπεζίτη περί ανάγκης ταχύτερης προώθησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Ιταλία αντικατοπτρίζει όχι μόνον την αμφισβήτηση του θεσμικού ρόλου που διαδραματίζουν οι κεντρικοί τραπεζίτες ανά την ευρωζώνη -και δη της Γερμανίας- αλλά αγγίζει την καρδιά του προβλήματος.

Περιοριστική πολιτική ή δημοσιονομική επέκταση;

Επί περίπου μια δεκαετία, τώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικά η ευρωζώνη έχουν αποτύχει να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό αλλά και να δαμάσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης,  σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, δεδομένου του ιδιόρρυθμου κράματος αναποφασιστικότητας και υιοθέτησης ημίμετρων που επιδεικνύουν.

Αναρίθμητες συνεδριάσεις του Eurogroup αλλά και Σύνοδοι Κορυφής που διήρκεσαν έως τη βαθιά νύχτα, χρειάστηκαν έως ότου θεσμοθετηθούν αρχικά το ΕΤΧΣ και στην συνέχεια ο ΕΜΣ, ή ακόμη και για να προωθηθεί η ενιαία εποπτεία των συστημικών τραπεζών από την ΕΚΤ.

Όλα αυτά, δε, «κατόπιν εορτής» και δίκην μέτρων «πυροσβεστικού χαρακτήρα».

Διότι, κακά τα ψέματα, ούτε για ενιαία δημοσιονομική πολιτική μπορούμε να κάνουμε λόγο σήμερα στην ευρωζώνη, ούτε για ενιαία φορολογική ή επιτοκιακή αντιμετώπιση πολιτών και επιχειρήσεων.

Τίποτε από όλα αυτά ισχύει σήμερα, για το σύνολο των κρατών-μελών της ευρωζώνης και πολύ περισσότερο της ΕΕ, με τη διένεξη Ιρλανδίας - Κομισιόν περί φορολογικών συντελεστών να στέκει περίτρανη απόδειξη του γεγονότος αυτού. 

Ως αποτέλεσμα, μολονότι σήμερα στην ευρωζώνη κυριολεκτικά «βρέχει χρήμα» ελέω των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων που απολαμβάνει αλλά και της ποσοτικής χαλάρωσης την οποία προωθεί η ΕΚΤ, η οικονομία της αδυνατεί να ανακάμψει.

Η απαξία που εξέφρασε, δε, ο Ρέντσι προς το πρόσωπο και τον ρόλο του Βάιντμαν είναι ένα συναίσθημα που έχει έρθει στην επιφάνεια πολύ νωρίτερα, διαμέσου της στροφής που έχει κάνει ένα μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού εκλογικού σώματος προς τα πολιτικά άκρα, τον λαϊκισμό και τον ευρωσκεπτικισμό.

Γεγονός  το οποίο αποτυπώθηκε τόσο στο βρετανικό δημοψήφισμα περί Brexit, όσο και στην άνοδο ακροαριστερών και ακροδεξιών κινημάτων σε σειρά χωρών, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης.

Εάν, όμως, δεν μπορεί από επιλογή, ίσως φθάσει στο σημείο να το κάνει από ανάγκη.

Για παράδειγμα, μια που μιλάμε για την Ιταλία, την τρίτη σε μέγεθος οικονομία της ευρωζώνης, ο δρόμος έως την επόμενη κρίση είναι ορθάνοικτος και σαφώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα υπάρχοντα «εργαλεία».

Ο λόγος απλός: είναι μια οικονομία «too big to fail or to rescue».

Η επόμενη κρίση, εάν όντως αφορά την Ιταλία, ίσως λύσει τα διλήμματα που ταλανίζουν την ευρωζώνη στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, καθώς η απάντησή τους δεν μπορεί να είναι άλλη από τη μεγαλύτερη ενοποίηση -συμπεριλαμβανομένης της αμοιβαιοποίησης χρέους-, ή τη διάλυση και την επιστροφή σε εθνικά νομίσματα για σειρά χωρών.

Ο «τρίτος δρόμος», που ακολουθείται έως σήμερα, ελάχιστα έχει αποδώσει…