Η λεπτή κόκκινη γραμμή με τα ακίνητα

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Όσο επιτακτική κι αν είναι η ανάγκη εκκαθάρισης του χαρτοφυλακίου των τραπεζών από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ώστε αυτές να μπορέσουν να επιστρέψουν στον φυσικό τους ρόλο, εκείνον του δανειστή, άλλο τόσο απαραίτητο είναι η διαδικασία αυτή να μην οδηγήσει σε κοινωνικά ακραίες καταστάσεις.

Το ενδεχόμενο μαζικών αναγκαστικών εκπλειστηριασμών επί στοιχείων ενεργητικού μη εξυπηρετούμενων δανείων όχι μόνον θα κάνει «περισσότερο κακό, παρά καλό», όπως επεσήμανε χθες ο πρόεδρος της Eurobank Ν. Καραμούζης, αλλά ενδέχεται να οδηγήσει και σε κοινωνική και πολιτική έκρηξη τη χώρα.

«Αυτή η πολιτική θα εγείρει σίγουρα ερωτήματα για την επάρκεια των κεφαλαίων, θα πυροδοτήσει εκροή καταθέσεων ξανά, θα επιμηκύνει τα capital controls και θα περιορίσει την πρόσβαση στις αγορές», τονίζει ο ίδιος.

Ευλόγως, δε, έχει δίκιο.

Σε μια ήδη ημιθανή αγορά, όπου το κράτος δυσχεραίνεται να καταργήσει ακόμη και τις πανθομολογούμενα πλασματικές αντικειμενικές αξίες εξαιτίας της ανυπαρξίας συναλλαγών μεταβίβασης ακινήτων, οι μαζικοί πλειστηριασμοί θα οδηγούσαν σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα τιμών (επίπεδα distress), τα οποία αναγκαστικά θα αντικατοπτρίζονταν στα ενυπόθηκα εχέγγυα του υπολοίπου -σήμερα εξυπηρετούμενου- χαρτοφυλακίου των τραπεζών.

Αντίθετα, μια αποφασιστική αλλά συνάμα και σταδιακή προσέγγιση του ζητήματος των προβληματικών δανείων, με στόχο φερειπείν τη μείωση κατά 10 δισ. ευρώ ετησίως για την επόμενη τετραετία, θα επαναβεβαίωνε την εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα και την επάρκεια κεφαλαίων που αυτό διαθέτει, καθιστώντας έτσι πιθανότερη την ταχύτερη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών αλλά και τη διαδικασία επιστροφής στις αγορές.

Κυριότερα, όμως, μέσω μιας σταδιακής προσέγγισης του ζητήματος θα μπορούσε να αποφευχθεί η κοινωνική διάστασή του και οι όποιες πολιτικές της προεκτάσεις.

Εδώ, όμως, είναι που όντως απαιτείται τραπεζική σοφία.

Διότι, πράγματι, έως τώρα οι τράπεζες κλώτσαγαν το ντενεκεδάκι παρακάτω, μέσω των «λύσεων» τοκοπληρωμής ή επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής τόκων και κεφαλαίου, όπως λέγει ο φίλτατος Καραμούζης και πλέον πρέπει να προχωρήσουν σε θαρραλέες λύσεις, με στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους.

Με άλλα λόγια, «…  οι τράπεζες πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και μεθόδους για βιώσιμες λύσεις αναδιάρθρωσης» των δανείων αυτών, όπως παραδέχεται ο πρόεδρος μιας εκ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.

Κατά πόσον τα εργαλεία και οι λύσεις αυτές συμπεριλαμβάνουν και «κούρεμα» κεφαλαίου σε περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων τα οποία δεν καλύπτονται πλήρως από εμπράγματες εγγυήσεις, είναι κάτι το οποίο εικάζεται -με μεγάλο βαθμό ακρίβειας- ότι μπορεί να εξεταστεί σε ad hoc βάση.

Όμως, τυχόν εμμονή στον αναγκαστικό εκπλειστηριασμό ακινήτων τα οποία αφορούν σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, δίχως την εκμετάλλευση του συνόλου αυτών των εργαλείων αναδιάρθρωσης που έχει στη διάθεσή του το τραπεζικό σύστημα και δίχως τον πρότερο διαχωρισμό των δανειοληπτών σε συνεργάσιμους ή μη, όπως ορίζει και η κείμενη νομοθεσία, μόνον απουσία σοφίας θα καταδείκνυε.

Διότι, εάν όντως υιοθετηθούν δυο μέτρα και δυο σταθμά στη μεταχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, βάσει των οποίων το τραπεζικό σύστημα θα μείωνε τις δυνητικές ζημίες του με την αξιοποίηση των προβλέψεων που έχει ήδη κάνει ώστε να κουρέψει μόνον ορισμένα δάνεια ενώ θα εμφανιζόταν αμείλικτο ως προς την αντιμετώπιση των υπολοίπων, ας μην έχουμε καμία αμφιβολία ότι τούτο θα αντικατοπτριζόταν και σε επίπεδο κοινωνικών αντιδράσεων.

Ούτως ή άλλως, στη διάρκεια των τελευταίων ετών τα πράγματα έχουν οδηγήσει ώστε να γίνει το όνειρο του κάθε νοικοκύρη, εφιάλτης.

Όχι εκείνο του κάθε… «μπαταχτσή».