Η Ευρώπη και ο αμερικανικός παράγοντας

Απόψεις που ξαφνιάζουν από τον Χρ. Χριστοδούλου πρώην ΥΠΟΙΚ Κύπρου. Πώς αναλύει τις απειλές που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Έντονη κριτική για τον ρόλο και τις ευθύνες μεγάλων δυνάμεων.

Δημοσιεύθηκε: 6 Δεκεμβρίου 2012 - 07:39

Αναμφίβολα, η απόφαση για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και η στόχευση για σταδιακή μετεξέλιξή της σε μια ενωμένη οικονομικά και πολιτικά Ευρώπη αποτέλεσαν μεγαλοφυή έμπνευση.

Και οι οραματιστές που τη συνέλαβαν ως μεγαλοϊδεώδες και τη μετέτρεψαν, σε μεγάλο βαθμό, μέσα σε έξι δεκαετίες, σε μια ζωντανή πραγματικότητα αξίζουν κάθε έπαινο και επιδοκιμασία. Γιατί η ιδέα δεν ήταν απλώς μεγαλόπνοη και αξιοθαύμαστη. Ήταν, ταυτόχρονα, για τους περισσότερους πραγματιστές του δεύτερου ημίσεος του εικοστού αιώνα ένα πρακτικά αδύνατο εγχείρημα, μια ουσιαστική χίμαιρα, μια ουρανοβαμική ουτοπία.

Ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός, εδρασμένος στην ελληνική δημιουργική αμφιβολία, στη χριστιανική αγάπη και στη ρωμαϊκή οργανωτικότητα, συνιστούσε αναμφίβολα όχι μόνο μια στέρεη βάση αλλά και μια κινητήρια πρόκληση για την ανάληψη της πρωτοβουλίας και την αφετηριακή εκκίνηση για πραγμάτωση του ονειρικού ιδεώδους.

Επρόκειτο, πραγματικά, για ένα ιστορικό εγχείρημα τεραστίων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών διαστάσεων, του οποίου η πραγμάτωση επέπρωτο να αλλάξει άρδην τον ρουν των εξελίξεων όχι μόνο στον ευαίσθητο και πολυτάραχο ευρωπαϊκό, αλλά και σε ολόκληρο τον παγκόσμιο γεωοικονομικό, γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό χώρο.

Ένα νέο συνθετικό πλάσμα άρχισε να θεμελιώνεται από τότε και να καθιστά αποφασιστική τη συμβολή του στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου πολιτισμού, σε όλους τους τομείς της διαπλαστικής του ενέργειας.

Πολλές, έκτοτε, ακόμη και σήμερα, από πολλούς και για πολλά, οι επιφυλάξεις για την επιτυχία του εγχειρήματος. Η πολυεθνικότητα του χώρου, η ιστορική αντιπαλότητα μεταξύ λαών, εθνών και κρατών και η πολυπολιτισμική επιφανειακή επικάλυψη προβάλλονταν ως ανυπέρβλητα εμπόδια για την πραγμάτωση του προταχθέντος στοχεύματος.

Αλλά και οι έντονες αντιθέσεις, που ποτέ δεν εκδηλώθηκαν δημοσίως, αλλά ποτέ δεν έπαψαν να δρουν υπονομευτικά κατά του ευρωπαϊκού συνενωτικού ιδεώδους, δεν θα έπρεπε ούτε να παροραθούν, ούτε να υποτιμηθούν ή να υποβαθμισθούν. Η πέραν του Ατλαντικού πανσπερμική μεγαλοχώρα ουδέποτε έπαυσε, αφότου προσέλαβε τη μορφή κράτους και τη διάσταση της υπερδύναμης, αφενός να εναγκαλίζεται και αφετέρου να παρακινείται με ανταγωνιστική ανασφάλεια έναντι των Ευρωπαίων συμμάχων και συνεταίρων.

Με δορυφορικούς προπομπούς, πάντοτε και υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις, τους κρυψίνοες και υποχθόνιους Αγγλοσάξονες, οι Αμερικανοί νεόπλουτοι και στρατιωτικοί υπεργίγαντες ποτέ δεν έπαψαν να αντικρίζουν ως εν δυνάμει αντίπαλο οικονομικό δέος τον εξελισσόμενο σε ενιαία οντότητα πολυδιάσπαρτο οικονομικοπολιτικό χώρο. Έναν χώρο που διέπλασε τον σύγχρονο πολιτισμό και θεμελίωσε την ανάπτυξη όχι μόνο της οικονομίας και της πολιτικής αλλά και του πνεύματος, της τεχνολογίας και των τεχνών.

Οπωσδήποτε, μέγιστο εμπόδιο αποτέλεσε ανέκαθεν ο γερμανικός εθνικισμός. Ο οποίος, μέσα από το ευρωπαϊκό κυρίως αιματοκύλισμα του πρώτου και το διεθνές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνιστούσε μια διαχρονική απειλή, που αντιπαρατασσόταν σε κάθε ευγενική φιλοδοξία για τη συγκρότηση μιας υπερκρατικής οντότητας, η οποία να δώσει ενιαία πολιτική, οικονομική, κοινωνική και στρατιωτική έκφραση στην πολυδύναμη, αρχέγονη και, εν πολλοίς, θαυματουργό ιδιοσυστασία του ευρωπαϊκού χώρου.

Οπωσδήποτε, η οικονομική συνθήκη της Ρώμης του 1957 των έξι κρατών αυτήν τη φορά δεν είχε την τύχη της Συνθήκης του Άνθρακα και Χάλυβα του 1951. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, μέσα από αλλεπάλληλες Συνθήκες με διευρύνσεις σε αριθμό κρατών μελών και σε αντικειμενικό περιεχόμενο, μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκές Κοινότητες και, στη συνέχεια, σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Ενωμένη Ευρώπη.

Με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο, που αγκάλιασε θεσμούς, πολιτικές και νομοθεσίες, με κύρια έμφαση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση και στο κοινό Ευρωπαϊκό Νόμισμα, το ευρώ, που αφετηρίασε και σχεδόν επικυριάρχησε διεθνώς την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και συνεχίζει να επεκτείνεται με υιοθέτησή του από τις 17 εκ των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σήμερα, μετά από έξι δεκαετίες που διέρρευσαν από τη θεμελιακή Συνθήκη της Ρώμης, το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρά εμπόδια. Οικονομικά, κυρίως, προβλήματα παρεμβάλλονται στην προς τα πρόσω πορεία του και η ανελικτική του διεύρυνση τελεί, κατά καιρούς, υπό αμφισβήτηση.

Και αντί να οδηγηθούν στην πολιτική, πολιτειακή και στρατιωτική ολοκλήρωση, η Ενωμένη Ευρώπη των 27 και η ευρωζώνη των 17 αγωνίζονται να ξεπεράσουν τα δυσχερέστατα οικονομικά τους προβλήματα.

Προβλήματα που δεν είναι άσχετα ούτε με το γερμανικό εξουσιαστικό σύνδρομο, ούτε με το αγγλοσαξονικό διαιρετικό πλέγμα και την αμερικανική του υποτέλεια, μήτε ακόμη και με την πάντοτε υφιστάμενη, αλλά μηδέποτε εμφανώς εκδηλούμενη αμερικανική υπονόμευση μιας ευρωπαϊκής πανίσχυρης ενιαίας οντότητας.

Και οι μεν Αμερικανοί, με κινητήριους άξονες τους Βρετανούς, επιχειρούν να περιορίσουν τα όρια και το δυναμικό στοιχείο της οικονομικής ευρωπαϊκής οντότητας, ώστε να μη κλονιστεί η παντοδυναμία του δολαρίου ως του μοναδικού διεθνούς αποθεματικού των συναλλαγματικών διαθεσίμων και του χρυσού, κυρίως της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ινδίας, της Βραζιλίας, της Νότιας Κορέας, ακόμη και της Ρωσίας και του καθορισμού της τιμής του πετρελαίου.

Το ευρώ, μέχρι και πριν από τέσσερα χρόνια, που άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση, είχε αρχίσει να παρεμβάλλεται με αξιώσεις έναντι του δολαρίου και να προσελκύει το ενδιαφέρον των χωρών με τα τρισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια συναλλαγματικά αποθέματα, λόγω της αξιοθαύμαστης μέχρι τότε σταθερότητας και αξιοπιστίας του.

Οι Αμερικανοί, με «αψεγάδιαστη» αθωότητα, κατόρθωσαν να κλονίσουν το ευρώ. Και να πλήξουν την αξιοπιστία του. Με τις αξιολογήσεις των αναξιόπιστων, αμερικανοκίνητων διεθνών αξιολογικών οίκων, που κυριολεκτικά εξουθένωσαν την ευρωζωνική ευρωστία, ακρωτηριάζοντάς τη με συστηματικές υποβαθμίσεις των οικονομιών των χωρών του ευρωζωνικού νότου, όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Κύπρος και, πιθανότατα, προσεχώς η Ιταλία.

Οι Βρετανοί παρέμειναν, ως πάντοτε, δήθεν απαθείς και αμέτοχοι, αθώοι θεατές. Αντιτάχθηκαν πάντοτε στην ευρωζώνη και παρέμειναν έξω από αυτήν. Ενώ, ταυτόχρονα, ο «πολύ έγκυρος» και σημαντικός διαμορφωτής της παγκόσμιας οικονομικής ψυχολογίας και εμπιστοσύνης έναντι εθνικών οικονομιών και διεθνών οικονομικών οργανισμών βρετανικός τύπος υπέσκαψε, πάντοτε με το γάντι και τη φθονερή επικάλυψη της εγκυρότητας, και την αξιοπιστία και τη σταθερότητα του ευρώ και την ψυχολογία της εμπιστοσύνης στις αδύναμες χώρες του ευρωζωνικού νότου.

Παρασύροντας στη δική τους συνομοταξία και χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οικονομικά χορηγούμενες από τους Αμερικανούς, οι οποίες ήταν για δεκαετίες υποταγμένες στο σοβιετικό οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό δεσποτισμό.

Οι Γερμανοί κατέδειξαν και πάλι τον κάκιστο εαυτό τους. Αντί να σταθούν αλληλέγγυοι και συμπαραστάτες στους αδύναμους οικονομικά εταίρους τους του ευρωζωνικού νότου, διαδραμάτισαν και εξακολουθούν να διαδραματίζουν ρόλο επικυρίαρχου επόπτη και κηδεμονευτικού επιτηρητή. Και ας μην επιχειρεί να μας πείσει για τις δήθεν καλοκάγαθες, αλλά παρεξηγημένες προθέσεις της η κ. Μέρκελ.

Ο γερμανικός εθνικισμός προσλαμβάνει πλέον τη μορφή του οικονομικού δυνάστη. Εν γνώσει και με ηγέτιδα τη Γερμανίδα καγκελάριο. Και εν επιγνώσει του γεγονότος ότι το 75% των γερμανικών εξαγωγών γίνεται κυρίως στις εν λόγω χώρες, των οποίων επιδιώκεται η οικονομική εξουθένωση και υποτέλεια, όχι όμως και η πλήρης οικονομική κατάρρευση.

Για να μπορούν να υπαγορεύουν τις θελήσεις τους. Να εξάγουν τα προϊόντα τους. Να εξασφαλίζουν το λαβείν τους και να γονατίζουν πολιτικά τους εποπτευομένους τους. Με συμμάχους, ως συνήθως, τους Ολλανδούς και τους Φινλανδούς, τους Αυστριακούς και τους Λουξεμβούργιους και όλους τους Σκανδιναβούς.

Το πανίσχυρο γερμανικό οικονομικό δόμημα δεν αντιτάχθηκε στους διεθνείς αναξιόπιστους οίκους των εντεταλμένων αξιολογήσεων. Ούτε προστάτευσε τους αδύναμους εταίρους του από τους γνωστούς αθωοφανείς σπεκουλαδόρους και τοκογλύφους της διεθνούς χρηματοπιστωτικής μαφίας.

Το γερμανικό σύνδρομο ανωτερότητας για ένα ουσιαστικά πράγμα έχει ενδιαφερθεί μέχρι τώρα. Εν πλήρει γνώσει και συνειδήσει της κ. Μέρκελ. Να καθιερώσει την οικονομική επικυριαρχία και παντοδυναμία του. Πρωτοστατώντας στην αθέμιτη και αναλληλέγγυα προώθηση των ωμών συμφερόντων του και επιτυγχάνοντας ώστε τα δημοσιονομικά και, γενικότερα, χρηματοοικονομικά ελλείμματα του πτωχού ευρωζωνικού νότου να μεταλλάσσονται σε πλεονάσματα του πλούσιου ευρωζωνικού βορρά.

Καυτές αλήθειες, που προκαλούν απογοήτευση. Αλλά και που πρέπει να εξωθήσουν τους ταλαιπωρούμενους ευρωζωνικούς εταίρους σε μια οργανωμένη, έντονη, συστηματική αντίδραση για να διασφαλίσουν τα καλώς νοούμενα συμφέροντά τους. Τούτο και θεμιτό είναι και πραγματοποιήσιμο.

* Το άρθρο του κ. Χριστόδουλου Χριστοδούλου έχει δημοσιευθεί στο κυπριακό οικονομικό περιοδικό EUROΚΕΡΔΟΣ.

**Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.