Μια ρεαλιστική λύση για την ελληνική κρίση

Το όποιο «κούρεμα» είτε δεν θα είναι αρκετό, είτε θα προκαλέσει πιστωτικό γεγονός. Μόνο του δεν φτάνει. Η λύση περνάει και από την προπώληση κρατικής περιουσίας. Η ανάγκη νέου μνημονίου πριν γκρεμιστεί η κοινωνία.

Δημοσιεύθηκε: 18 Οκτωβρίου 2011 - 05:27

Γιώργος Παπανικολάου [email protected]

Μια ρεαλιστική λύση για την ελληνική κρίση

Το ελληνικό πρόβλημα έχει γίνει πλέον διεθνής γόρδιος δεσμός. Και δεν πρόκειται να λυθεί χωρίς απώλειες, μα και «καλή θέληση» από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Για την ακρίβεια, η επίλυσή του απαιτεί πολιτικό ρεαλισμό και θάρρος από την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική πλευρά.

Τα βασικά σημεία μιας λύσης δεν μπορεί παρά να είναι τα εξής:

-Μείωση του ελληνικού χρέους σε ποσοστό μικρότερο του 90% του ΑΕΠ, ώστε να πειστούν οι αγορές ότι είναι βιώσιμο.

-Αλλαγή των όρων του μνημονίου, ώστε οι επιταγές του να συμβούν σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα και με μικρότερες περικοπές του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και ενίσχυσή του με αναπτυξιακές δράσεις, σε συγκεκριμένους τομείς, προκειμένου να αλλάξει το χρεοκοπημένο «ελληνικό μοντέλο» της οικονομίας.

Το πρώτο μπορεί να συμβεί υπό τις εξής προϋποθέσεις:

-Να γίνει μεγαλύτερο κούρεμα στους ιδιώτες επενδυτές, αλλά σε όρια της τάξεως του 30% - 35% τα οποία φαίνεται ότι μπορούν να γίνουν αποδεκτά από τους ξένους και ότι δεν θα απαιτήσουν ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών με «θεσμικά» κεφάλαια -τα οποία και πάλι θα χρωστά η χώρα-, ενώ δεν θα προκληθεί το επίφοβο «πιστωτικό γεγονός».

Οι εκτιμήσεις είναι ότι με την κίνηση αυτή θα μπορούσε να υπάρξει μείωση του ελληνικού χρέους κατά περίπου 40 - 45 δισ. ευρώ.

-Προπώληση κρατικής περιουσίας, ακίνητης, αλλά ενδεχομένως και κινητής (διάφορες ΔΕΚΟ κ.λπ.). Με άλλα λόγια, σχηματισμός ενός fund στο οποίο θα περάσει πολύ μεγάλο μέρος της κρατικής περιουσίας - τουλάχιστον 80 - 100 δισ. ευρώ, στα πρότυπα του ξένου σχεδίου «ΕΥΡΗΚΑ» αλλά και της ελληνικής παραλλαγής του, που παρουσίασαν οι κύριοι Μάνος και Στουρνάρας και φαίνεται να μελετά ο πρωθυπουργός.

Ο λόγος για προπώληση γίνεται για να εξασφαλιστούν κεφάλαια σήμερα, κι όχι δάνεια, που προφανώς συνεχίζουν να προσμετρούνται στο ελληνικό χρέος. Το σχέδιο αυτό θα λειτουργήσει ως εξής: Η περιουσία θα εκτιμηθεί με όσο το δυνατόν πιο γρήγορους ρυθμούς από ανεξάρτητους εκτιμητές.

Δεδομένων και των αδυναμιών του ελληνικού θεσμικού πλαισίου σε θέματα αξιοποίησης γης, αλλά και της ελλιπώς καταγεγραμμένης κρατικής περιουσίας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τελικά θα προκύψει απλώς μια σχετικά εμπεριστατωμένη «τάξη μεγέθους», την οποία θα κληθούν να κάνουν αποδεκτή οι εταίροι μας με αρκετή «δόση» καλής πίστης και πολιτικής βούλησης.

Η περιουσία αυτή θα «προαγοραστεί» από ένα ευρωπαϊκό fund, πιθανώς από το EFSF, τοις μετρητοίς. Με τα χρήματα αυτά η Ελλάδα θα αγοράσει κατ' αρχάς τα ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες, όχι όμως στην ονομαστική τους αξία, αλλά στην τιμή στην οποία αγοράστηκαν από τις κεντρικές τράπεζες.

Οι υπολογισμοί που έχουν γίνει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό καταλήγουν ότι στα χέρια των κεντρικών τραπεζών βρίσκονται ομόλογα ονομαστικής αξίας περίπου 60 δισ. ευρώ, αλλά σε τιμές αγοράς της τάξεως των 46 δισ. ευρώ.

Το υπόλοιπο ποσό (34 - 54 δισ. ευρώ) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αφενός για την επαναγορά ομολόγων ή την εξόφληση δανείων προς τους εταίρους κι αφετέρου για τη χρηματοδότηση μικρών πρωτογενών ελλειμμάτων και την αποπληρωμή των χρεολυσίων που θα απομένουν, έως ότου η χώρα επιστρέψει σε πρωτογενή πλεονάσματα και στις αγορές, ενδεχομένως και μέσω εγγυήσεων από το EFSF.

Εξυπακούεται ότι για το εναπομείναν μέρος των δανείων από κράτη-μέλη της ευρωζώνης θα πρέπει να ισχύσουν οι ευνοϊκοί όροι που τέθηκαν στη σύνοδο κορυφής του Ιουλίου.

Κατόπιν των ανωτέρω, είναι σαφές ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί μείωση του ελληνικού χρέους σε ποσοστό της τάξεως του 80% - 90% του ΑΕΠ.

Η έννοια της προείσπραξης των χρημάτων έχει μεγάλη σημασία. Με τον τρόπο αυτόν, η πώληση-αξιοποίηση της ελληνικής κρατικής περιουσίας θα μπορέσει να γίνει από το fund, υπό άλλους όρους -όχι στη σκιά μιας χρεοκοπίας- και σε μεσομακροχρόνιο διάστημα, τουλάχιστον μιας 10ετίας ή 15ετίας.

Επίσης, μια συμφωνία αυτού του είδους θα πρέπει απαραίτητα να προβλέπει ότι στο τέλος του διαστήματος, ανάλογα με τα έσοδα που θα έχουν συγκεντρωθεί, θα γίνει μια καταμέτρηση κι εφόσον υπάρχει πλεόνασμα (αφαιρουμένου κάποιου μικρού επιτοκίου επί του κεφαλαίου που έδωσαν οι ξένοι εταίροι), είτε το προϊόν θα περιέλθει στην Ελληνική Δημοκρατία, είτε θα πάρει πίσω την απόλυτη κυριότητα των assets που περίσσεψαν.

Αν πάλι δεν έχουν μαζευτεί αρκετά έσοδα, θα πρέπει να μετατραπεί το υπόλοιπο σε δανεισμό προς την Ελλάδα. Αυτό όμως θα συμβεί ύστερα από πολλά χρόνια κι όχι μέσα στη μεγαλύτερη κρίση που έχει περάσει ποτέ η ευρωζώνη, ενδεχομένως και η «ανεπτυγμένη» Δύση, στο σύνολό της.

Σημαντικό στοιχείο θα πρέπει να είναι η παρουσία επίσημου ελληνικού παράγοντα -πολιτικού και τεχνοκρατικού- στη διοίκηση αυτού του fund, προκειμένου να υπάρχει και τύποις διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων, όπως επίσης και για να προβλεφθούν αδιάβλητες διαδικασίες στην αποτίμηση και στους διαγωνισμούς πώλησης-αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων.

Στην πράξη, δηλαδή, το fund αυτό θα αποτελεί μια «εγγύηση» για ένα μέρος από τα χρήματα που θα λάβει προκαταβολικά η Ελλάδα, μόνο «τεχνικά» θα πρόκειται για πώληση.

Τα ανταλλάγματα της λύσης - και τα κρυφά πλεονεκτήματα

Προκειμένου να πειστεί βεβαίως η Ευρώπη να προχωρήσει σε αυτήν την κίνηση αλλά και σε ένα ηπιότερο μνημόνιο, είναι σαφές ότι η χώρα μας θα πρέπει να δεσμευτεί επίσημα -και να υπόκειται σε στενούς ακόμη και σε προληπτικούς λέγχους- για την τήρηση εφεξής αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά και σε θέματα που άπτονται της ανταγωνιστικότητάς της, δηλαδή σε θέματα διαρθρωτικών αλλαγών, ανοίγματος των αγορών και συμπίεσης του κόστους παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών.

Η εξαιρετικά ουσιώδης διαφορά με τα σημερινά δεδομένα θα είναι ότι: α) θα μεγαλώσει το διάστημα πραγματοποίησης αυτής της προσαρμογής και β) ακόμη και μέσα από τη διαδικασία πώλησης-αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας θα υπάρξει ενίσχυση της ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα -με αυστηρή ευρωπαϊκή επίβλεψη- θα μπορέσουν να κινηθούν ευρωπαϊκά αναπτυξιακά κονδύλια σε συγκεκριμένους τομείς.

Αναμφίβολα, μια τέτοια απόφαση θα είναι σκληρή και για το πολιτικό σύστημα και για την ίδια την κοινωνία, ενώ θα έχει και σημεία δυσκολίας για τους εταίρους μας.

Εντούτοις, όλα δείχνουν ότι η κατάσταση δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί με άλλους όρους. Στο εσωτερικό μέτωπο, η κοινωνία καταρρέει και οι αντοχές της εξαντλούνται, με αποτέλεσμα να φαντάζουν σε ένα μέρος της ως ελκυστικές λύσεις, που θα φέρουν τη χώρα στην καταστροφή.

Η προσαρμογή της ελληνικής κοινωνίας δεν μπορεί να γίνει με τέτοιους καταιγιστικούς ρυθμούς, εξαιτίας των οποίων τελικά βασιλεύουν οι «οριζόντιες περικοπές» και η προχειρότητα.

Αλλά και στο εξωτερικό μέτωπο όλα δείχνουν ότι η επίτευξη μιας «οριστικής» λύσης, χωρίς τη χρήση συνδυαστικών μεθόδων μείωσης του χρέους, είναι ανέφικτη. Άλλες μεσοβέζικες λύσεις που είναι σχετικά εύκολες, όπως φάνηκε πολύ καθαρά ως τώρα, απλώς ροκανίζουν τον χρόνο, ως το επόμενο στάδιο μιας ακόμη πιο επώδυνης -για όλους- λύσης.

Ας πιούμε λοιπόν το πικρό ποτήρι.

Επί δεκαετίες, η κρατική περιουσία είτε έμεινε αναξιοποίητη είτε έγινε βορά καταχραστών, διαπλεκομένων και επιτήδειων.

Ίσως η μεταβίβασή της σε ένα υπερεθνικό όργανο, στο οποίο θα εκπροσωπείται και η Ελλάδα, να είναι ο μόνος τρόπος για την τεχνοκρατική εκμετάλλευσή της, προς όφελος και του ελληνικού λαού.

Έτσι κι αλλιώς, η απόφαση για την πώληση-αξιοποίησή της έχει τελεσίδικα ληφθεί προ μηνών με την έγκριση και τον σχηματισμό του σχετικού Ταμείου.

Τουλάχιστον ας γίνει με τον καλύτερο τρόπο.

ΥΓ.: Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο συνδυαστικό σχέδιο εξυπηρετεί την αντιμετώπιση του λεγόμενου «ηθικού κίνδυνου», από όλες τις πλευρές. Οι ιδιώτες αναλαμβάνουν μέρος της ζημίας. Η χώρα στερείται μεγάλο μέρος της κρατικής περιουσίας, κάτι που προφανώς θα αποθαρρύνει κράτη μιμητές (πέρα από τα δεινά που έχει ήδη υποστεί η κοινωνία), ενώ τα άλλα κράτη-μέλη καλούνται να δανείσουν, έχουν όμως πλέον -μέσω του Fund- τις απαραίτητες εξασφαλίσεις.

Για μένα το μόνο ερώτημα που απομένει είναι αν υφίστανται οι απαραίτητες δόσεις πολιτικού θάρρους και ρεαλισμού. Εντός και εκτός των συνόρων μας.

* Διευθυντής του Euro2day.gr - οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές

*** Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.