Το τέλος του "ελληνικού ονείρου"

Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες. Που εδώ και δεκαετίες ελάχιστη σχέση έχουμε με την Ιστορία, τα ιδανικά, τη σκέψη των προγόνων μας. "Ξεφύγαμε", το πληρώνουμε, μα είναι στο χέρι μας να αδράξουμε την τελευταία ευκαιρία.

Δημοσιεύθηκε: 10 Οκτωβρίου 2011 - 07:51

Γιώργος Παπανικολάου [email protected]

Η Ελλάδα βρίσκεται σε στιγμή μεγάλης αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Μια στιγμή καθόλου σπάνια στη μακρά Ιστορία αυτού του «ανάδελφου» έθνους. Έχουμε περάσει και πολύ χειρότερα.

Μόνο που τότε ο Έλληνας είχε άλλες αρχές κι αξίες, άλλα ιδανικά. Ας το παραδεχτούμε. Τις προηγούμενες δεκαετίες η χώρα «εκσυγχρονίστηκε» με έναν τρόπο βαλκανικό, αφόρητα «νεόπλουτο», με αφετηρία την «κατά λάθος» είσοδό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση - και τέρμα την αποσάθρωση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας.

Σήμερα βλέπουμε στις τηλεοπτικές οθόνες να μας σώζουν σχεδόν επί…ημερήσιας βάσης αυτοί που μας έφεραν ως εδώ. Αυτοί που ψηφίζαμε τόσα χρόνια, αδιαμαρτύρητα, παρέα με αυτούς που -πάλι εμείς- καθιερώσαμε στα τηλεοπτικά παράθυρα, για να συναγελάζονται, σε ένα κακόγουστο θέατρο δήθεν κριτικής.

Κι αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη τιμωρία μιας κοινωνίας που επαναπαύθηκε στο χειρότερο «συμβόλαιο» όλων των εποχών.

«Οι μισοί θα πηγαίνετε στο Δημόσιο και θα παίρνετε μισθούς και μονιμότητα χωρίς σκληρή δουλειά, όσοι από τους υπόλοιπους θέλουν και μπορούν θα φοροδιαφεύγουν ή θα παρασιτούν, ενώ εμείς θα κάνουμε τα στραβά μάτια. Κι όλοι μαζί θα ποντάρουμε στα δανεικά των άλλων».

Αυτή ήταν σε αδρές γραμμές η ανεπίσημη «πρόσκληση» του ελληνικού πολιτικού κατεστημένου, μια πρόσκληση εκμαυλισμού, στηριγμένη στη δυσπιστία του Έλληνα απέναντι στο οργανωμένο κράτος, στη ροπή του προς το εύκολο κέρδος, αλλά και στην ανάγκη του για μια καλύτερη ζωή. Μια πρόσκληση την οποία, δυστυχώς, οι περισσότεροι αποδεχτήκαμε.

Έτσι χτίστηκε το «ελληνικό όνειρο», που τώρα ψυχορραγεί. Με ψεύτικες υποσχέσεις, με επίπλαστη ευμάρεια.

Έτσι χτίστηκαν οι κομματικοί στρατοί και η καθαρά «ενοχική» σχέση του Έλληνα με το Δημόσιο, έτσι λειτούργησε το σύστημα. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που προέβλεψαν έγκαιρα ότι το σύστημα αυτό μοιραία θα καταλήξει σε πλήρη κοινωνική, οικονομική και πολιτική παρακμή, σε βαθμό ασύλληπτο για μια δήθεν ανεπτυγμένη κοινωνία του 21ου αιώνα. Ελάχιστοι δεν συμμετείχαν.

Κι αυτοί φάνταζαν γραφικοί καταμεσής του πάρτι.

Εδώ που φτάσαμε, όμως, δεν έχει πια νόημα να κλαίμε για το χυμένο γάλα. Αυτό που έχει νόημα σήμερα είναι να καταλάβουμε -έστω και τόσο αργά- τα λάθη μας.

Πρώτα σε προσωπικό κι επαγγελματικό επίπεδο, ώστε μετά να δράσουμε συλλογικά ως κοινωνικές ομάδες, κι εν τέλει ως κοινωνία που αναδεικνύει νέους ταγούς και κήνσορες.

Δεν είναι ώρα πλέον για αυταπάτες. Πρέπει να αποδεχτούμε την πραγματικότητα

Στην καλύτερη περίπτωση, το μέσο ελληνικό εισόδημα θα χάσει 30%, ίσως και περισσότερο, πριν τελειώσει η ιστορία της κρίσης. Τόση περίπου, για να το πούμε απλά, είναι η διαφορά μεταξύ αυτών που θα έπρεπε να απολαμβάνουμε και εκείνων που απολαύσαμε με δανεικά όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Στη χειρότερη περίπτωση, όμως, σε μια άτακτη χρεοκοπία κι έξοδο από το ευρώ οι απώλειες θα είναι συγκλονιστικές. Η Ελλάδα θα περιθωριοποιηθεί πλήρως, θα βουλιάξει στο βαλκανικό της παρελθόν και θα μείνει να κοιτάει από μακριά ακόμη και τα φτωχά κράτη του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, που ως σήμερα αντιμετωπίζαμε «αφ' υψηλού».

Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Μαζί όμως με την κρίση έρχεται και η ευκαιρία.

Αν η Ελλάδα μείνει στην ευρωζώνη, τότε είναι υποχρεωμένη να γίνει ανταγωνιστική. Είναι υποχρεωμένη να ψάξει μέσα της να βρει τις λύσεις, τη δύναμη και την ευελιξία που την έκαναν να ξεχωρίσει σε άλλες εποχές. Δύσκολο μεν, αλλά μπορεί να γίνει.

Μπορούμε να έχουμε καλύτερο κράτος, καλύτερη παιδεία, μπορούμε να γίνουμε πιο καινοτόμοι, μπορούμε να κάνουνε τη χώρα μας να ξεχωρίσει. Μπορούμε να αλλάξουμε νοοτροπία και να εκμεταλλευθούμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας.

Ποτέ η Ελλάδα δεν ήταν πλούσια, ποτέ δεν είχε πρώτες ύλες, ποτέ δεν είχε μεγάλη εσωτερική αγορά. Κι όμως, υπήρξαν εποχές που διέπρεψε. Με άλλες αρχές κι άλλα οράματα, τα οποία πρέπει κάποτε να θυμηθούμε.

Αν όμως επιστρέψουμε στη δραχμή -ενδεχόμενο που κάποιοι το κάνουν να φαντάζει ως δήθεν «εύκολη λύση»-, τότε το ίδιο σύστημα που μας έφερε ως εδώ θα μας κυβερνά για πάντα, έχοντας και το μαχαίρι και το πεπόνι στα χέρια του.

Με τις ίδιες σάπιες δομές, την ατέρμονη συναλλαγή και διαπλοκή της πολιτικής, με ένα κράτος ανατολίτικο σε μια χώρα τσακισμένη από την κρίση, σε μια κοινωνία που θα απλώνει το χέρι εξαθλιωμένη.

Μόνοι ωφελημένοι θα είναι τότε εκείνοι που μας έφεραν ως εδώ και οι πολύ πλούσιοι της εγχώριας και της διεθνούς σκηνής. Που τότε θα μπορέσουν πράγματι να αγοράσουν τεράστια περιουσιακά στοιχεία, κυριολεκτικά «για ένα κομμάτι ψωμί», στο πλαίσιο της μεγαλύτερης ανακατανομής πλούτου που θα έχει γίνει ποτέ στην ελληνική επικράτεια.

Ας σκεφτούμε λοιπόν σοβαρά και χωρίς πανικό. Ναι, φτάσαμε ως εδώ. Από εδώ και πέρα, όμως, πού θέλουμε να πάμε και με ποιους; Σε ποιον στόχο θα στρατευθούμε, ποιο όραμα θα ενστερνιστούμε;

Ίσως να χρειαστεί ακόμη πολύς πόνος μέχρι να καταλήξουμε να βρούμε φωνή ενιαία και αιτήματα συγκεκριμένα για «αλλαγή», σε μια χώρα που κατάφερε να απαξιώσει ακόμη και τα ίδια τα πολιτικά συνθήματα.

Αν καταλήξουμε όμως και η κοινωνία απαιτήσει, τότε η πολιτική θα υποχρεωθεί να υπακούσει.

ΥΓ.: Σε όσους βιαστούν να παρατηρήσουν ότι «δεν είμαστε όλοι φοροφυγάδες, διαπλεκόμενοι ή τεμπέληδες», απαντώ: καμία αντίρρηση.

Όπως φάνηκε, όμως, πολλοί από εμάς ήταν… Πόσοι ακριβώς δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αν και υποψιάζομαι ότι ωφέλεια από το πάρτι λίγο-πολύ είχαμε σχεδόν όλοι. Έμμεσα ή άμεσα.

Το γεγονός, άλλωστε, ότι η πάλαι ποτέ Ψωροκώσταινα κατάφερε να συντηρεί πάνω από 1 εκατ. μετανάστες, ακόμη και σε δουλειές που σε άλλες «ανεπτυγμένες» χώρες γίνονται από τους… αυτόχθονες, σίγουρα λέει κάτι για τη διάχυση του επίπλαστου «ονείρου» ακόμη και στις μη προνομιούχες ελληνικές τάξεις.

* Διευθυντής του Euro2day.gr. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.

** Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.