Ασφαλιστική διαμεσολάβηση: Η αναθεώρηση της IDD και η κρίσιμη ισορροπία

Την 1η Οκτωβρίου του 2018 υπήρξε η ημερομηνία σταθμός για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση αφού σηματοδότησε την επίσημη υιοθέτηση του αναθεωρημένου κανονιστικού πλαισίου για την διανομή ασφαλιστικών προϊόντων, τη γνωστή Οδηγία IDD (Insurance Distribution Directive).

Το μέχρι τότε ισχύον πλαίσιο, τροποποιήθηκε σημαντικά προκειμένου να συμβαδίσει με τις αλματώδεις αλλαγές στα κανάλια διανομής αλλά και τη συνεχώς εξελισσόμενη δομή των σύγχρονων προϊόντων ασφάλισης του 20ου αιώνα, έτσι ώστε να ρυθμίζει όλα τα ενεργά κανάλια διανομής - συμπεριλαμβανομένων των online - και να ενισχύει τη διαφάνεια προς τον καταναλωτή με ιδιαίτερη έμφαση σε εξειδικευμένα προϊόντα όπως τα επενδυτικά προϊόντα συνδεδεμένα με ασφάλιση ή τις περιπτώσεις διασταυρούμενης πώλησης ασφαλιστικών προϊόντων με άλλα αγαθά ή υπηρεσίες.

Η IDD ως οδηγία «ελάχιστης εναρμόνισης» (minimum harmonization), παρείχε τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να θέσουν κατά τη κρίση τους, υψηλότερες απαιτήσεις ποιότητας σύμφωνα με τα δεδομένα των κατά τόπους αγορών. Στη χώρα μας, ο Έλληνας νομοθέτης προέβη σε εθνικές ρυθμίσεις επί της Οδηγίας ως αποτέλεσμα εθνικών επιλογών, οι πλείστες των οποίων συναντώνται κυρίως στο Άρθρο 5 του Ν.4583/2018 το οποίο ρυθμίζει τις συναλλακτικές σχέσεις των διανομέων ασφαλιστικών προϊόντων μεταξύ τους αλλά και με τους πελάτες.

Το εγχώριο πλαίσιο μεταξύ άλλων, προχώρησε στη συγχώνευση των κατηγοριών διαμεσολάβησης σε τρεις (Πράκτορας, Συντονιστής Πρακτόρων, Μεσίτης) απαγορεύοντας την συνεργασία Πρακτόρων και Μεσιτών στις αλυσιδωτές πωλήσεις, ενσωμάτωσε τις απαιτήσεις για την προσυμβατική ενημέρωση καθιστώντας την «εξειδικευμένη σύσταση» ως υποχρεωτική σε όλους τους κλάδους ασφαλίσεων και υιοθέτησε όλες τις σχετικές προϋποθέσεις για την καλή φήμη και την εκπαίδευση διανομέων. Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου δημιούργησε διάφορες ανατροπές στην λειτουργία των παραδοσιακών καναλιών διανομής στην Ελλάδα, αλλάζοντας σταδιακά το τοπίο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης και ανασκευάζοντας τη σχέση ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών διαμεσολάβησης με το αντίστοιχο κόστος.

Σύμφωνα με την Insurance Europe, η εφαρμογή της οδηγίας στα κράτη-μέλη κατά τη διετία που πέρασε επέφερε σημαντικές αλλαγές στην ασφαλιστική διανομή συνολικά στην Ευρώπη εντοπίζοντας ως πιο θετικά: α) την αύξηση της διαφάνειας των ασφαλιστικών προϊόντων προς τον καταναλωτή, λόγω της ενισχυμένης προσυμβατικής ενημέρωσης και της χρήσης των σχετικών εντύπων στα οποία αναλύονται ομοιόμορφα τα ασφαλιστικά προϊόντα (IPID) β) τον περιορισμό των περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ καταναλωτή και διανομέα γ) την καλύτερη παρακολούθηση της ποιότητας και της καταλληλόλητας των ασφαλιστικών προϊόντων μέσω των κανόνων εποπτείας και διακυβέρνησης που ακολουθούνται από τους παραγωγούς αλλά και από τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές που παράγουν ασφαλιστικό προϊόν.

Όπως ήταν εξ αρχής αναμενόμενο, το 2021 είναι η χρονιά κατά την οποία θα γίνει η πρώτη αναθεώρηση του κειμένου της Οδηγίας. Για αυτό το λόγο η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) την 12η Νοεμβρίου 2020 ανακοίνωσε σχετική έρευνα προκειμένου να συγκεντρώσει σχόλια από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για την μέχρι τώρα εμπειρία τους από το κανονιστικό πλαίσιο, κυρίως στο κομμάτι της βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων συμβουλών και των μεθόδων πώλησης, καθώς και για τις επιπτώσεις της Οδηγίας μικρομεσαίες επιχειρήσεις διαμεσολάβησης. Η έρευνα έχει καταληκτική ημερομηνία την 1η Φεβρουαρίου και τα ευρήματα της θα διαμορφώσουν τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων για περαιτέρω βελτιώσεις του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου κατά την αναθεώρηση. Αλλά οι βελτιώσεις αυτές θα γίνουν προς ποια κατεύθυνση;

Όταν αναφερόμαστε στη «διανομή ασφαλιστικών προϊόντων», αναφερόμαστε στις ασφαλιστικές εταιρίες, στα παραδοσιακά δίκτυα διαμεσολαβητών, στα online κανάλια, στους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές δευτερεύουσας δραστηριότητας και φυσικά στο bancassurance και τους άλλους εν δύναμι διανομείς. Όμως η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά έχει αρχίσει και αυτή να βιώνει την τεχνολογική επανάσταση με γρήγορους ρυθμούς. Το InsurTech εξελίσσεται και επιτρέπει τον αυτοματισμό του underwriting, τον αυτοματισμό των claims, την τεχνητή νοημοσύνη στην πώληση και την χρήση όλων αυτών των μεθόδων που θα επιτρέψουν την μεγάλη εισροή και επεξεργασία δεδομένων και θα οδηγήσουν στην ριζική καινοτομία στη λειτουργία της ασφαλιστικής βιομηχανίας. Συνεπώς, τα κανάλια διανομής μεταμορφώνονται και αλλάζουν, ενσωματώνοντας μέρα με την ημέρα όλο και περισσότερες έξυπνες συσκευές στην υπηρεσία της διανομής ασφαλιστικών προϊόντων.

Συνεπώς, η IDD θα πρέπει να αναθεωρηθεί έτσι ώστε να αντικατοπτρίζει τη διείσδυση της τεχνολογίας κατά την πώληση και να ενσωματώσει κανόνες ορθής επικοινωνίας των διανομέων και των πελατών μέσω ψηφιακών μέσων παρέχοντας παράλληλα ένα ισχυρό πλαίσιο διανομής για όλα τα είδη των διαθέσιμων καναλιών.

Ωστόσο, σύμφωνα με την Insurance Europe, η προσπάθεια ανάπτυξης ξεχωριστών κανόνων ή νομικών καθεστώτων για την ψηφιακή διανομή ασφαλιστικών προϊόντων θα διατάρασσε τον ανταγωνισμό μεταξύ ψηφιακών και μη ψηφιακών διανομέων και θα προκαλούσε σύγχυση στο σύνολο του κλάδου.

Συνεπώς, η προγραμματισμένη αναθεώρηση της IDD θα πρέπει να συμπεριλάβει τις εξελίξεις στην ψηφιακή διανομή στο ίδιο κανονιστικό πλαίσιο, με τελικό στόχο τη δημιουργία φιλικών κανόνων ως προς το ψηφιακό περιβάλλον διανομής που αναδύεται, τηρουμένων όμως των ισορροπιών με τα υφιστάμενα κανάλια διανομής, έτσι ώστε παράλληλα με την ενίσχυση της καινοτομίας και ο ανταγωνισμός να παραμείνει υγιής και ο πελάτης να απολαμβάνει υπηρεσίες ποιότητας από όποιο κανάλι προτιμά για την εξυπηρέτηση του.

Η εξεύρεση αυτή της ισορροπίας είναι πραγματικά πολύ δύσκολη και η ασφαλιστική αγορά για ακόμα μια φορά αναμένει τις εξελίξεις μέσα στο επόμενο έτος.

* H κα Μυρτώ Χαμπάκη, Partner στην Experto Crede Consultants. θα είναι ομιλήτρια στο 1st Property Insurance Conference (Digital event) και θα μιλήσει για «τη σημασία της καλλιέργειας της ασφαλιστικής συνείδησης στις ασφαλίσεις περιουσίας» Περισσότερα στο www.insuranceconference.gr