Κίνα: Το 14ετές πλάνο ανάπτυξης και η στροφή στην... ποιότητα

Μέσα στη γενική υστερία για τον κορωνοϊό και τις εκλογές στις ΗΠΑ, οι αναλυτές δεν έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή σε ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Την 5η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Κίνας, που έλαβε χώρα στα τέλη Οκτωβρίου και έδωσε ένα περίγραμμα των οικονομικο-κοινωνικών στόχων για τα επόμενα 14 χρόνια, δηλαδή την περίοδο 2021-2025.

Ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις που μπορεί να έχει κανείς για την πολιτική της Κίνας, το γεγονός ότι αυτή η χώρα όχι μόνο αντιμετώπισε με απόλυτη επιτυχία το πρόβλημα της πανδημίας, αλλά επίσης ότι είναι η μόνη στον κόσμο που θα βγει από αυτή την περιπέτεια με αύξηση του ΑΕΠ, καθιστά επιτακτική τη μελέτη της πορείας που προτίθεται να ακολουθήσει.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο του νέου 14ετούς σχεδίου είναι ότι για πρώτη φορά δίνεται έμφαση σε ποιοτικούς στόχους και αποφεύγονται οι αναφορές σε αριθμητικές αυξήσεις του ΑΕΠ. Το σχέδιο κάνει αναφορά σε «βιώσιμη και υγιή» ανάπτυξη, που θα συνοδεύεται από «σημαντική βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας», ενώ αποφεύγεται οποιαδήποτε αναφορά σε αριθμητικούς στόχους. Αντίθετα δίνεται έμφαση στην ανά κεφαλή αύξηση του ΑΕΠ, με στόχο την επίτευξη ενός εισοδηματικού επιπέδου που θα ανταποκρίνεται σε μια χώρα «μετρίως ανεπτυγμένη».

Επίσης το σχέδιο στοχεύει στη μείωση του εισοδηματικού χάσματος μεταξύ της υπαίθρου και των πόλεων, κάτι που είναι μόνιμος στόχος των κυβερνήσεων του Πεκίνου εδώ και αρκετά χρόνια.

Πάντως αυτή τη φορά, το διαφοροποιητικό στοιχείο είναι ότι προβλέπεται μια «ριζοσπαστική λύση» όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στα δικαιώματα ιδιοκτησίας των αγροτών -παρόλο που δεν αναφέρονται λεπτομέρειες. Αυτό θα σηματοδοτήσει μια πολύ σημαντική αλλαγή σε σχέση με το σημερινό καθεστώς όπου η γη τεχνικά ανήκει στο κράτος, με συνέπεια οι γαιοκτήμονες ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να τους κατασχεθεί η γη, χωρίς να έχουν το δικαίωμα αποζημίωσης.

Η θωράκιση του αγροτικού πληθυσμού με πλήρη ιδιοκτησιακά δικαιώματα στις καλλιέργειές του, αν και δύσκολο να επιτευχθεί, ασφαλώς θα σηματοδοτήσει μια επαναστατική αλλαγή στην αγροτική ζωή της Κίνας.

Ο ρόλος της αγοράς

Το σχέδιο κάνει επίσης αναφορά στην περίφημη «διπλή κυκλοφορία», έναν νέο όρο που εισήγαγε ο πρόεδρος Xi Jinping και που σηματοδοτεί ότι η ανάπτυξη θα βασισθεί στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης αντί για τις εξαγωγές. Ο «εσωτερικός κύκλος» (εσωτερική παραγωγή και κατανάλωση) θα παραμείνει στο επίκεντρο και θα συμπληρώνεται από τον «διεθνή κύκλο» (εξωτερικό εμπόριο και επενδύσεις).

Παράλληλα, γίνονται αναφορές στη δημιουργία ενός «υψηλής ποιότητας συστήματος της αγοράς», όπου οι δυνάμεις της αγοράς θα καθορίζουν της κατανομή των πόρων. Επίσης και ως αποτέλεσμα του «πολέμου τεχνολογίας» μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, το σχέδιο δίνει μεγάλη έμφαση στην τεχνολογία και στις καινοτομίες που καταλαμβάνουν κεντρική θέση στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας.

Μεταξύ των στόχων του σχεδίου προβλέπονται «επαναστατικές πρόοδοι σε βασικές τεχνολογίες-κλειδιά», έτσι ώστε το 2035 η Κίνα θα έχει φτάσει τον στόχο της, δηλαδή να είναι «ένα σύγχρονο σοσιαλιστικό κράτος».

Πριν από μερικά χρόνια, απλά και μόνο η αναφορά σε 5ετή, 10ετή κ.λπ. σχέδια εκ μέρους κομμουνιστικών κρατών θα προκαλούσε απλώς χασμουρητά στους «mainstream» οικονομολόγους.

Σήμερα, με τους εντυπωσιακούς αναπτυξιακούς ρυθμούς που συστηματικά παρουσιάζει η Κίνα τα τελευταία 20 έτη, η αγνόηση του κρατικού σχεδιασμού ως παράγοντα ανάπτυξης δεν είναι εφικτή.

Φυσικά ο κρατικός σχεδιασμός σε όλες τις χώρες δεν θα είχε τα ίδια αποτελέσματα με αυτά της Κίνας.