Τα διδάγματα από την Εθνική και την «υπόθεση Finansbank»

Οι δάσκαλοί μας είχαν απόλυτο δίκιο όταν επέμεναν ότι πρέπει να μελετάμε την ιστορία για να μην επαναλαμβάνουμε συνεχώς τα ίδια λάθη. Ιστορία όμως δεν αποτελεί μόνο ο Κολοκοτρώνης και ο Ιούλιος Καίσαρας, αλλά και όσα έγιναν γύρω μας πριν από κάποια χρόνια.

Θεωρώ πως είναι πολύ χρήσιμο να κοιτάζουμε το τι υποστήριζε κάποιος πολιτικός, επιστήμονας, τραπεζίτης, δημοσιογράφος, ή επιχειρηματίας πριν από δέκα ή είκοσι χρόνια και σήμερα να αξιολογούμε το αν και πόσο δικαιώθηκε, ή το γιατί διαψεύσθηκε. Τα συμπεράσματα που θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε είναι πολλά και χρήσιμα.

Η σημερινή ιστορία έχει ως αφορμή τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας και την καθημερινή βύθιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της τοπικής λίρας έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Το 2006 λοιπόν, η Εθνική Τράπεζα ανακοίνωσε την εξαγορά της τουρκικής τράπεζας Finansbank έναντι του ποσού των 2,8 δισ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτήθηκε μέσα από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, στην οποία συμμετείχε και το Ελληνικό Δημόσιο.

Θυμίζω για τους νεότερους, ότι εκείνη την εποχή είχαν υπάρξει αντιδράσεις από ορισμένους (μεταξύ των οποίων και της ταπεινότητάς μου, όπως αποδεικνύεται από τα πρακτικά της Βουλής, που κλήθηκα ως τεχνοκράτης) με το σκεπτικό ότι επρόκειτο για μια κίνηση υψηλότατου πολιτικού και οικονομικού ρίσκου, με σχετικά περιορισμένα προσδοκώμενα οφέλη.

Δυστυχώς όμως, εκείνη την περίοδο ελάχιστοι ήταν σε θέση να συνεκτιμήσουν τις αντιρρήσεις μας. Η εποχή απαιτούσε ραγδαίες αναπτύξεις, μεγάλες εξαγορές, αλλά και γεωγραφικές επεκτάσεις που θα έφερναν (τρομάρα μας…) τις ελληνικές τράπεζες να πρωταγωνιστούν από τα Βαλκάνια, έως τη Ρωσία, την Ουκρανία, την Αίγυπτο και… γιατί όχι και την Τουρκία.

Τα χρόνια πέρασαν, η Εθνική δεν εισέπραττε μερίσματα και επανεπένδυε τα κέρδη της Finansbank με στόχο την ανάπτυξη της τουρκικής τράπεζας. Όταν όμως τα πράγματα είχαν δυσκολέψει πολύ -λόγω της οικονομικής κρίσης- για τις ελληνικές τράπεζες, η Εθνική (διοίκηση Φραγκιαδάκη) πούλησε την Finansbank το 2015 έναντι 2,75 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια μπορεί η Εθνική Τράπεζα να έχασε έσοδα τόκων για εννέα χρόνια, αλλά τουλάχιστον πήρε πίσω σχεδόν όλο το ποσό του ποσού που είχε επενδύσει.

Η απόφαση της διοίκησης Φραγκιαδάκη αποδείχτηκε σωτήρια, παρά το γεγονός ότι αρκετοί τότε είχαν αντιδράσει. Πόσο άραγε θα αποτιμάτο σήμερα η Finansbank σε μια τουρκική οικονομία που καταρρέει;

Θυμίζω πως η τότε ισοτιμία ευρώ-λίρας βρισκόταν στο 3, ενώ σήμερα έχει εκτιναχθεί στο 9,7 και ποιος ξέρει μέχρι πού μπορεί να φτάσει στο μέλλον. Αν λοιπόν σήμερα πουλιόταν η Finansbank με το ίδιο ποσό λιρών που ρευστοποιήθηκε το 2015, τότε η Εθνική θα εισέπραττε μόλις 907 εκατ. ευρώ, δηλαδή 1,85 δισ. ευρώ λιγότερα!

Για να αντιληφθούμε το τι σημαίνει αυτό το 1,85 δισ. ευρώ, θυμίζω ότι η τρέχουσα αποτίμηση ολόκληρου του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας στο Χρηματιστήριο της Αθήνας κυμαίνεται γύρω στα 800-850 εκατ. ευρώ… Η Εθνική Τράπεζα δηλαδή θα είχε υποχρεωθεί σε πολύ μεγαλύτερη επανακεφαλαιοποίηση το 2015 και σήμερα θα σήμερα θα διέθετε σαφώς χειρότερους εποπτικούς δείκτες από τους σημερινούς.

Πέραν όμως από τον οικονομικό κίνδυνο, οι θιασώτες του deal του 2006 δεν είχαν εκτιμήσει σωστά ούτε το πολιτικό ρίσκο. Για φανταστείτε μέσα σ’ αυτό το κλίμα, αν μια ελληνική τράπεζα θα μπορούσε να κάνει δουλειές στην Τουρκία;

Γενικότερα, οι υποστηρικτές του deal πίστευαν πως η Τουρκία θα προσέγγιζε το δυτικό τρόπο σκέψης και την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν θα εξελισσόταν σε μια «αναθεωρητική δύναμη» που θέλει να παίξει ενεργό ρόλο στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, επιχειρώντας στρατιωτικά σε τόσες χώρες και επαναφέροντας συμπεριφορές «οθωμανικής αυτοκρατορίας».

Τελικά, πόσο έξω έπεσαν…

*Ο κ. Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος της NUNTIUS ΑΧΕΠΕΥ