Το «Μένουμε Σπίτι» και το πείραμα της «προχωρημένης» Σουηδίας

Χώρα-μοντέλο σε πολλά θέματα, με έντονη προβολή και στην Ελλάδα, η Σουηδία επέλεξε ως τώρα να αποφύγει τα αυστηρά lockdown που έχουν επιβάλει σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, ξαφνιάζοντας τους πάντες.

Τα εστιατόρια και τα μπαρ είναι ανοικτά, τα σχολεία συνεχίζουν να λειτουργούν όπως και οι παιδότοποι, ενώ οι πολίτες καλούνται να ακολουθήσουν πρακτικές «κοινωνικής απόστασης», αυτοβούλως. Οι συγκεντρώσεις μέχρι 50 ατόμων είναι επιτρεπτές, ενώ οι ηλικιωμένοι άνω των 70 καλούνται να απέχουν από κοινωνικές επαφές όσο μπορούν περισσότερο και να μένουν στο σπίτι.

Το αποτέλεσμα είναι να έχει περίπου εννιαπλάσιους θανάτους από την Ελλάδα του «Μένουμε Σπίτι», πάντα σε αναλογία με τον πληθυσμό των δύο χωρών και πολύ υψηλότερο ποσοστό θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους (67) από τις άλλες Σκανδιναβικές χώρες, όπως η Νορβηγία (19) και η Φινλανδία (7).

Οι σουηδικές αρχές ωστόσο επιμένουν προς το παρόν στο δικό τους μοντέλο, σημειώνοντας ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο και το σύστημα υγείας λειτουργεί «φανταστικά». Και προφανώς, ελλείψει των αυστηρών lockdown που υπάρχουν στις άλλες χώρες, οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις είναι μικρότερες.

Εντελώς διαφορετική άποψη για τον κίνδυνο που δημιουργείται πάντως φαίνεται να έχουν τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που απεύθυνε σε επικοινωνία με το CNN επείγουσα προειδοποίηση στη χώρα ότι είναι απαραίτητο να πάρει περισσότερα μέτρα για τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού, ενώ ήδη ειδικευμένοι επιστήμονες της Σουηδίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις πιθανές συνέπειες, καθώς τα κρούσματα και οι νεκροί παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις, ιδίως τις τελευταίες μέρες.

Στα υπέρ της Σουηδίας, σε σχέση με την αντιμετώπιση που έχει επιλέξει, είναι το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, έως και 40%, δούλευε συχνά από το σπίτι, ακόμη και πριν ξεσπάσει η πανδημία, ότι μεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών είναι ολίγων ατόμων ή και ατομικά (αντίθετα με τις χώρες του Νότου της Ευρώπης, όπου υπάρχει στενή επαφή με τα ηλικιωμένα άτομα μιας οικογένειας) καθώς επίσης και ότι οι περισσότεροι πολίτες φαίνεται να ακολουθούν τις οδηγίες «κοινωνικής απομάκρυνσης», περιορίζοντας δραστικά την κυκλοφορία και τις επαφές τους σε ατομικό επίπεδο, όπως προκύπτει από την κίνηση στους δρόμους.

Παρ' όλα αυτά, η τακτική «αγελαίας ανοσίας» που ακολουθεί η Σουηδία, χωρίς να το παραδέχεται δημοσίως, εγκυμονεί κινδύνους ραγδαίας εξάπλωσης, λένε επιστήμονες, που ενδεχομένως θα αποκαλυφθούν μέσα στον Απρίλιο, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να λάβει πολύ σκληρότερα μέτρα.

Από την άλλη, όπως παρατηρούν έτεροι επιστήμονες στο εξωτερικό, με μια δόση κυνισμού, το σουηδικό πείραμα προσφέρει στην επιστημονική μελέτη μια πρώτης τάξης ευκαιρία να δει στην πράξη πώς θα αποδώσει η τακτική της «αγελαίας ανοσίας» έναντι των lockdowns.

Βεβαίως, τo αν δικαιούται μια κυβέρνηση να πειραματίζεται με τις ζωές των πολιτών είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά την επιστήμη.

Στην Ελλάδα, αναμφίβολα δεν έχουμε τις δομές κοινωνικής υποστήριξης που έχει η Σουηδία, ούτε ένα σύστημα υγείας που να λειτουργεί «φανταστικά», πλην όμως η έγκαιρη λήψη αυστηρών μέτρων έχει προστατεύσει τις ανθρώπινες ζωές (και τη λειτουργία του συστήματος υγείας), περιορίζοντας τις συνέπειες της πανδημίας, σε βαθμό που ελάχιστες χώρες της Δύσης το έχουν καταφέρει. Κι αυτό λέει πολλά, ίσως, για το πώς αντιλαμβάνεται το κάθε σύστημα, λιγότερο ή περισσότερο «προχωρημένο», τις ισορροπίες ανάμεσα στην προστασία της ζωής και της οικονομίας.

Ένα θέμα που δεν αποκλείεται πάντως να έρθει πολύ έντονα στο προσκήνιο διεθνώς στις επόμενες φάσεις της πανδημίας, καθώς από ένα σημείο και μετά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και το πλήρες «πάγωμα» της οικονομίας επιφέρει έμμεσες συνέπειες και σε ανθρώπινες ζωές.