Η φίρμα και γιατί αποκτά νέα αξία στην μετά κρίσης εποχή

Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι βασικά μακροοικονομικά προβλήματα της χώρας είναι η προσέλκυση επενδύσεων με παράλληλη νέα συσσώρευση κεφαλαίου, η δημοσιονομική σταθερότητα, η φορολογική δικαιοσύνη και η ομαλή λειτουργία του κράτους δικαίου.

Πέρα όμως από αυτούς τους μεγάλους άξονες της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, οι επιχειρήσεις, στην παρούσα φάση σημαντικών ανακατατάξεων θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις αλλαγές που σημειώνονται στις επιλογές, συμπεριφορές και μεσοπρόθεσμες τάσεις των καταναλωτών.

Από την άποψη αυτή παρατηρούνται μια σειρά γεγονότων, τα οποία κατά την εκτίμησή μας χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Η οικονομική αβεβαιότητα που επικρατεί παγκοσμίως, ως αποτέλεσμα της κρίσης του 2008 και των αλλαγών που καθημερινά σημειώνονται στην παγκόσμια οικονομία (κλιματολογική αλλαγή, θεσμοί που κλονίζονται και κυβερνητικές αστάθειες) έχουν δημιουργήσει καινούργια δεδομένα στην ψυχολογία των καταναλωτών, ιδιαίτερα δε αυτών που ζουν σε αναπτυγμένες χώρες.

Περιττό να τονιστεί ότι παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και στην Ελλάδα. Έτσι, η οικονομική κρίση παρά την ύφεσή της σήμερα, επαναπροσδιορίζει τη ζωή μας και υπαγορεύει έναν νέο καταναλωτισμό. Είναι ξεκάθαρο ότι οι καταναλωτές αποκτούν μια διαφορετική ματιά απέναντι στα πράγματα, πιο σκεπτόμενη, πιο ώριμη, και πιο νηφάλια. Συνεπώς μέσα από αυτό το πλέγμα, κατά την εκτίμηση ειδικών ερευνητών, αναδεικνύονται τέσσερις βασικές αλλαγές:

Α. Οι καταναλωτές επαναπροσδιορίζουν τη στάση τους απέναντι στην κατανάλωση. Συνεχίζουν να αναζητούν την ποιότητα και είναι πρόθυμοι να την πληρώσουν, απλώς όμως θέλουν περισσότερες έμπρακτες αποδείξεις και αναζητούν από το προϊόν περισσότερη βεβαιότητα ως προς την εικόνα του και τη μάρκα του.

Β. Στο πλαίσιο αυτό, οι καταναλωτές επανεξετάζουν τις προτεραιότητές τους και εστιάζουν σε πράγματα που τους είναι πραγματικά σημαντικά και ουσιαστικά. Παρότι δεν έχουν εγκαταλείψει το ενδιαφέρον τους προς τα ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες, φαίνεται να δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη αξία σε απλές απολαύσεις και εμπειρίες.

Γ. Στην εποχή των κοινωνικών μέσων δικτύωσης δημιουργούνται νέες επικοινωνιακές συνθήκες και είναι ξεκάθαρο ότι έρχονται στο προσκήνιο νέες συμπεριφορές. Οι καταναλωτές περιμένουν να νιώσουν ασφάλεια και υποστήριξη από τις μάρκες και αυτός είναι ο λόγος που προτιμούν επώνυμα προϊόντα τα οποία αποπνέουν στοιχεία τιμιότητας, αυθεντικότητας, και αξιοπιστίας. Την ίδια στιγμή οι καταναλωτές εμφανίζονται πιο θετικοί σε ηγετικές μάρκες, καθώς εν μέσω αστάθειας, αυτά τα επώνυμα προϊόντα καταφέρνουν να επικοινωνούν περισσότερη σταθερότητα και σιγουριά.

Δ. Οι καταναλωτές έχουν ανάγκη να επιμεριστούν την ευθύνη. Η ξαφνική αβεβαιότητα και τυχαιότητα που απέκτησε η ζωή τους οδηγεί στην ανάγκη να νοιώσουν ότι υπάρχει συναίσθηση της ευθύνης και βοήθεια. Περιμένουν από τις μάρκες, πέρα από το να καλύψουν με ένα γνήσιο και ειλικρινή τρόπο τις ανάγκες τους, να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να σεβαστούν την πολύ ανθρώπινη πλευρά της κατανάλωσης.

Είναι προφανές έτσι, ότι στις νέες συνθήκες που μόλις περιγράψαμε, στο χώρο της μικροοικονομίας και της διανομής των προϊόντων, όλο και πιο πολύ οι μάρκες θα κρίνονται από το πόσο ευαισθητοποιημένες είναι, πόσο ικανές να αναπτύξουν προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αλλά και να υιοθετήσουν άμεσα και έμπρακτα την έννοια «της επιστροφής» στον καταναλωτή, επιβραβεύοντας την επιλογή του.

Είναι σαφές λοιπόν ότι επιχειρήσεις και στελέχη κινούμαστε σε ένα νέο περιβάλλον ανατρεπτικό και ως εκ τούτου εξαιρετικά ρευστό, που εκ των πραγμάτων υπαγορεύει «προσεκτική εγρήγορση».

* Ο Νίκος Καραγεωργίου είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επωνύμων Προϊόντων