Η πολιτική αλλαγή στην Αργεντινή και τα μαθήματα για Ελλάδα

O πρόεδρος της Αργεντινής Mauricio Macri και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν αρκετά κοινά σημεία. Αμφότεροι προέρχονται από εύπορα κοινωνικά στρώματα και αμφότεροι έχτισαν το πολιτικο-ιδεολογικό τους προφίλ σε έναν τεχνοκρατισμό λάϊτ και στην υπόσχεση ότι «η χώρα γυρίζει σελίδα». Επίσης αμφότεροι πιστεύουν ότι οι ξένες επενδύσεις είναι ο σημαντικότερος μοχλός οικονομικής ανάκαμψης.

Το κυριότερο, όμως, κοινό σημείο είναι ότι αμφότεροι βάσισαν την εκλογική τους στρατηγική που τους έφερε στην εξουσία κατηγορώντας τους αντιπάλους τους για «λαϊκισμό». Αυτό συνέβη στην Αργεντινή το 2015 και στην Ελλάδα το 2019.

Σήμερα τα πράγματα στην Αργεντινή έχουν λάβει εντελώς διαφορετική τροπή. Στις πρόσφατες προκριματικές εκλογές-προάγγελος των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου- το «λαϊκιστικό» κόμμα του Alberto Fernandez πέτυχε συντριπτική νίκη αποσπώντας 15% περισσότερους ψήφους από το κόμμα του Macri. Εξέλιξη που πάντως τρόμαξε τις αγορές καθώς προκάλεσε κάθετη πτώση του νομίσματος της χώρας.

Να σημειωθεί ότι ο Fernandez αποτελεί συνέχεια του «kirchnersismo» δηλαδή των πολιτικών πρακτικών της οικογένειας Kirchner που ήταν στην εξουσία μεταξύ 2003-2015 -πρώτα με τον Nestor Kirchner και μετά με την σύζυγο του Cristina Fernandez Kirchner (σήμερα είναι υποψήφιος αντιπρόεδρος στο κόμμα του Αlberto Fernandez).

O Macri ανέλαβε την εξουσία τον Δεκέμβριο 2015 με την υπόσχεση ότι θα έλυνε δύο προβλήματα που βασάνιζαν την χώρα. Τον πληθωρισμό και την φτώχεια.

Απέτυχε και στα δύο. Οι τιμές αυξήθηκαν τον χρόνο που ανέλαβε την εξουσία 26,9%, το 2016 εκτινάχθηκαν κατά 40%, το 2017 κατά 25%, και κατά 48% το 2018.

Από την άλλη πλευρά η φτώχεια που έφτανε το 30% στα τέλη της περιόδου του kirchnerismo έφτασε το 32% την περίοδο του Macri. Ούτε οι «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» δηλαδή η κατάργηση των επιδοτήσεων και η λιτότητα στο δημόσιο φέρεται να έφεραν κανένα αποτέλεσμα.

Επι πλέον τo 2018 o Macri αναγκάσθηκε να προσφύγει στο ΔΝΤ για να πάρει ένα δάνειο 57 δισ. δολαρίων, ένα από τα μεγαλύτερα δάνεια που έχει δώσει το Ταμείο στην ιστορία του.

Η οικονομική κακοδιαχείριση της χώρας επί του Μacri σε συνδυασμό με το καθόλου δημοφιλές δάνειο του IMF οδήγησε πολλούς ψηφοφόρους του να επανεξετάσουν την στάση τους απέναντι στην περίοδο Kirchner και να αρχίσουν να μην εντυπωσιάζονται από τον μπαμπούλα του λαϊκισμού.

Και ίσως δεν είχαν άδικο. Οπως γράφει ο ειδήμων για θέματα Λατινικής Αμερικής οικονομολόγος Μark Weisbrot σε πρόσφατο άρθρο του στους ΝΥΤ:

«Από την σκοπιά ενός οικονομολόγου δεν είναι καθόλου προφανές γιατί ο kirchnerismo θα πρέπει να εμπνέει φόβο. Αν κοιτάξουμε τους πιο σημαντικούς οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες οι κυβερνήσεις επί προεδρίας Κirchner ήταν μεταξύ των πλέον επιτυχημένων του Δυτικού Ημισφαιρίου. Έτσι η φτώχεια μειώθηκε κατά 71% και η ακραία φτώχεια κατά 81%, ενώ το κατά κεφαλή ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 42%»

Οι επικλήσεις του Macri στον μπαμπούλα του λαϊκισμού δεν φέρεται να έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ο λαός ψήφισε με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα της προεδρίας του τα οποία ήταν καταστρεπτικά. Επίσης, τιμώρησε τη «δουλική» όπως θεωρήθηκε στάση του απέναντι στο IMF.

Ο μπαμπούλας του λαϊκισμού μπορεί να φοβίζει ένα μέρος των ψηφοφόρων για ένα χρονικό διάστημα, αλλά ποτέ όλους τους ψηφοφόρους για πάντα. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για την μακρινή Αργεντινή, αλλά και για την πολύ πλησιέστερη Ελλάδα.

Εδώ το κυρίως πρόβλημα που αντιμετωπίζει η νέα κυβέρνηση δεν είναι τόσο ο πληθωρισμός, όσο η ανεργία ιδιαίτερα μεταξύ των νέων. Αν εντός ενός έτους δεν καταφέρει να μειώσει ουσιαστικά την ανεργία τότε θα αντιμετωπίσει προβλήματα.

Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ένα αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα έναντι της κυβέρνησης Macri. Δεν έχει αξιωματική αντιπολίτευση στο βαθμό που και ο ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστάτησε στην εφαρμογή των «μνημονίων» και στο βαθμό που αμφότερα τα κόμματα συμφωνούν στην αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους-κάτι που θέτει σοβαρούς περιορισμούς στην ασκούμενη πολιτική.

Αντίθετα στην περίπτωση της Αργεντινής, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Fernandez κατέστησε σαφές ότι αν κερδίσει τις εκλογές του Οκτωβρίου -κάτι σχεδόν σίγουρο- η χώρα δεν πρόκειται να ξεπληρώσει το δάνειο του IMF.

Όπως έγραψε σε άρθρο στην εφημερίδα Clarin: «Σήμερα υπάρχει μόνο μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια και αυτή είναι ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες η Αργεντινή δεν μπορεί να ξεπληρώσει το χρέος».