Τα θρησκευτικά, οι αμβλώσεις και ο υπερσυντηρητισμός των Ελλήνων

Πολλοί θεωρούν μεσαιωνική την απόφαση της Ιεράς Συνόδου εναντίον των αμβλώσεων με την καθιέρωση «μέρας του αγέννητου παιδιού». Όμως μόνο 45% των Ελλήνων και Ελληνίδων είναι υπέρ του δικαιώματος της άμβλωσης• η πλειοψηφία (52%), εν έτει 2019, θεωρεί ότι η άμβλωση θα έπρεπε να είναι παράνομη.

Ελάχιστες μόνο χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχουν παρόμοιες αντιλήψεις.

Όλες οι μετρήσεις αποδεικνύουν ότι η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική (συγκρινόμενη με τα σύγχρονα δυτικοευρωπαϊκά δεδομένα) και τα περί «ιδεολογικής κυριαρχίας της Αριστεράς» είναι ένας σύγχρονος μύθος (άλλωστε τα ιδεολογήματα δεν έχουν συγκεκριμένο πολιτικό πρόσημο).

Η στάση της Εκκλησίας είναι αναμενόμενη. Όταν πιστεύεις ότι η ζωή είναι δώρο Θεού, η εναντίωση στις αμβλώσεις είναι φυσικό επακόλουθο. Κάποιοι θέλησαν να υπερασπιστούν την Εκκλησία της Ελλάδος με το συναίσθημα. Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος γράφει: «Παραπέμπω στη συγκίνηση των γονιών όταν στο πρώτο τους υπερηχογράφημα ακούσουν τους χτύπους της καρδιάς του ασχημάτιστου ακόμη πλάσματος….. έχει ταυτότητα και ξεχωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο», για να καταλήξει πονηρά: «Η αποδοχή της άμβλωσης δεν είναι προφανής, όπως θέλει να την παρουσιάσει η κυρίαρχη προοδευτική σκέψη» (Καθημερινή, 28/7/19).

Φυσικά το θέμα δεν είναι μόνο ελληνικό. Ο βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς έχει δεχθεί (όπως και πολλοί άλλοι) επιθέσεις ως υπερασπιστής του «φόνου της άμβλωσης». Αναρωτήθηκε, με δεδομένο ότι το 30% των εμβρύων απορρίπτονται χωρίς κάποια παρέμβαση, αν αυτό καθιστά τον Θεό τον μεγαλύτερο δολοφόνο.

Το θέμα της άμβλωσης αποτελεί κρατική δικαιοδοσία. Από το 1986 οι αμβλώσεις είναι νόμιμες στην Ελλάδα. Συνεπώς οποιαδήποτε εκκλησιαστική παρέμβαση είναι ανεπίτρεπτη. Ζούμε όμως σε ένα κράτος που η Εκκλησία έχει καθοριστικό ρόλο και λόγο. Οι πρόσφατες ορκωμοσίες της Βουλής και της κυβέρνησης αποκαλύπτουν -για μία ακόμη φορά- μια απόκλιση από τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους μας.

Ήθελα να ήξερα αν οι βουλευτές και οι υπουργοί που δίνουν θρησκευτικό όρκο είναι πιστοί Χριστιανοί ή κοροϊδεύουν τα θεία. Μέχρι και θρησκευτικοί παράγοντες ζητούν να καθιερωθεί η πολιτική ορκωμοσία. Ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος αναφέρει: «Ο όρκος είναι φοβερό πράγμα για όποιον πιστεύει. Για όποιον δεν πιστεύει, είναι παρωδία. Να καταργηθεί λοιπόν και από τα δικαστήρια και από την ανάληψη των καθηκόντων των αιρετών ή των υπαλλήλων».

Παιδεία της Αποκάλυψης ή της ανακάλυψης

Σχεδόν όλοι εκθειάζουν τον ρόλο της Παιδείας ως τον σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης της χώρας. Μια από τις πρώτες δηλώσεις της νέας υπουργού Παιδείας ήταν ότι το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να γίνει πιο ελκυστικό. Τη στιγμή που οι Ελληνες μαθητές έρχονται επανειλημμένα τελευταίοι σε όλους τους διεθνείς διαγωνισμούς, η ασχολία μας θα είναι η αναβάθμιση ενός μαθήματος θρησκευτικής κατήχησης. Όταν οι υπόλοιπες χώρες ασχολούνται με τα μαθηματικά ή την πληροφορική, εμείς προετοιμαζόμαστε να τους αντιμετωπίσουμε με προσευχές.

Η Εκκλησία γνωρίζει ότι το μάθημα των θρησκευτικών είναι η «ώρα του παιδιού». Ο στόχος της είναι η κατοχύρωση του ρόλου της στη λειτουργία του ελληνικού κράτους και η συνδιαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι Έλληνες αγνοούν τους δαρβινικούς νόμους της εξέλιξης (για αυτό και δεν υπάρχει αντιπαράθεση στην Ελλάδα) ενώ διδάσκονται θρησκευτικές ερμηνείες για τη γέννηση και τον κόσμο. Ας μη μας προξενούν εντύπωση οι απόψεις για το δικαίωμα της γυναίκας στην άμβλωση• ξεκινούν να διαμορφώνονται στα σχολεία μας.

Εν τω μεταξύ κάποιοι καθηγητές του ΑΠΘ ανακήρυξαν τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο επίτιμο διδάκτορα. Θα έπρεπε να ντρέπονται. Τι τους εντυπωσίασε; Τα γεμάτα μίσος κηρύγματα ή η επιστημονικότητα της άποψης ότι η Γη είναι ο μοναδικός πλανήτης στο Σύμπαν;

Εκκλησία-Κράτος: ένας ημιτελής διαχωρισμός

Είναι αλήθεια ότι δεν περιλαμβάνεται στις προθέσεις της σημερινής κυβέρνησης (ούτε υπήρχε στις προεκλογικές εξαγγελίες) κανένας εκσυγχρονισμός στις σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε (αν και δεν πιστεύω ότι προσπάθησε ποτέ). Αυτό δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα εξαφανίζεται θαυματουργά. Ο διαχωρισμός ασύμβατων λειτουργιών, με τη διάκριση κοσμικών και θρησκευτικών ρόλων, είναι επίκαιρος και θα γίνεται όλο και πιο επιτακτικός όσο η χώρα θα προσπαθεί (;) να εκσυγχρονιστεί. Δεν πρόκειται για δογματικό αντικληρικαλισμό αλλά για αναγκαιότητα, μαζί με πολλές άλλες αλλαγές που χρειάζονται για να θεραπευτεί ο μεγάλος ασθενής, το ελληνικό κράτος.

Σύγκλιση ή απομάκρυνση

Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα είχε μια επιτυχημένη πορεία στα 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της. Μία οθωμανική επαρχία μετατράπηκε σε μία χώρα που έφτασε το 2009 να διαθέτει το 94% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία χρόνια, η θέση μας υποχωρεί διαρκώς, με αποτέλεσμα το 2018 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να αντιπροσωπεύει το 68% του μέσου όρου της ΕΕ των 28 χωρών (σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat).

Έχουμε βρεθεί 50 χρόνια πίσω. Κινδυνεύουμε να μείνουμε μοναχικοί υπερασπιστές ενός μίζερου βαλκανικού παρελθόντος (η Ρουμανία βρίσκεται στο 64% και η Τουρκία στο 65% του μ.ο. του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της ΕΕ και σύντομα θα μας ξεπεράσουν, όπως έκαναν σχεδόν όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης).

Ο εκσυγχρονισμός του κράτους και των θεσμών μας είναι (ξανά) επιτακτική ανάγκη. Αυτό είναι το μεγάλο μας εθνικό στοίχημα, αλλά και ανάγκη επιβίωσης μιας πορείας που ξεκίνησε πριν από δύο αιώνες• ιδιαίτερα μετά την ένταξή μας στην ΕΕ, στην οποία πρέπει να παραμείνουμε ως ισότιμα μέλη και όχι ως παρίες ζητιανεύοντας, παρακαλώντας διαμαρτυρόμενοι και προσευχόμενοι.

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)