Σαχινίδης: Μπορούν οι τράπεζες να συμβάλουν στην επανεκκίνηση;

Μετά από τρία προγράμματα προσαρμογής και τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ουσιαστικά προβλήματα που σχετίζονται τόσο με τη βαριά κληρονομιά της κρίσης γεγονός που τις εμποδίζει να επιτελέσουν τον αναπτυξιακό τους ρόλο όσο και με τις ρυθμιστικές και τεχνολογικές εξελίξεις οι οποίες διαμορφώνουν ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο για το τραπεζικό σύστημα.

Στο τέλος του 2018 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν περίπου στα 81 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 45,3% του συνολικού υπολοίπου των δανείων των τραπεζών. Παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι τράπεζες, ο κυριότερος τρόπος μείωσης των «κόκκινων δανείων» από τους ισολογισμούς των τραπεζών έχει γίνει κυρίως μέσω λογιστικών διαγραφών.

Σχετικά φτωχά είναι και τα αποτελέσματα αναφορικά με τις ρυθμίσεις δανείων που έχουν ως στόχο την εξυγίανση τους και την επαναφορά τους σε καθεστώς εξυπηρετούμενου δανείου, καθώς πολλά από τα δάνεια που ρυθμίζονται επανέρχονται σε καθεστώς αθέτησης μόλις λήξει η πρώτη περίοδος προνομιακών όρων που απολαμβάνουν.

Η παράταση του προβλήματος των κόκκινων δανείων αποτελεί πλέον ένα χρόνιο πρόβλημα με πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις καθώς:

1. Διατηρεί ψηλά το κόστος πιστωτικού κινδύνου για τις τράπεζες (προβλέψεις για επισφαλή δάνεια)
2. Διατηρεί εγκλωβισμένα κεφάλαια και ρευστότητα για την τήρηση των απαιτούμενων εποπτικών δεικτών.
3. Στερεί πολύτιμους πόρους από την οικονομία, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά και αποτελεί σημαντική τροχοπέδη για την επανεκκίνηση της οικονομίας
4. Διατηρείται ο χρόνιος εγκλωβισμός φυσικών προσώπων και νοικοκυριών σε κατάσταση χρέους.
5. Η διατήρηση πολλών επιχειρήσεων σε «ημιθανή» κατάσταση (zombie companies) διαστρεβλώνει σημαντικά τις συνθήκες ανταγωνισμού και λειτουργίας της οικονομίας.

Τα τελευταία χρόνια, έγιναν προσπάθειες για να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκότερο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς όμως να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα.

Εκτιμώ ότι πλέον είναι αναγκαίο να επισπευστούν οι προσπάθειες που θα διευκολύνουν την ταχύτερη μείωση των NPLs, με άξονα τις πρωτοβουλίες, τύπου «bad bank» είτε του ΤΧΣ, είτε της Τράπεζας της Ελλάδος, είτε συνδυαστικά των δύο.

Τα πιστωτικά ιδρύματα παραμένουν σε μια κατάσταση χαμηλής οργανικής κερδοφορίας.

• ‘Έχουν απωλέσει σημαντικό μέρος των διεθνών τους δραστηριοτήτων και έχουν συρρικνωθεί πολλές από τις επιμέρους δραστηριότητες τους που αφορούσαν ένα ευρύ πεδίο τραπεζικών και χρηματοοικονομικών εργασιών

• Ο χρόνιος περιορισμός της πιστωτικής επέκτασης έχει επηρεάσει αρνητικά τα έσοδα τόκων από το υγιές χαρτοφυλάκιο δανείων. Απαιτείται αποκατάσταση της πιστωτικής επέκτασης και χρηματοδότηση υγιών και με προοπτικές κλάδων της οικονομίας.

Τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, μετά από τόσα χρόνια συρρίκνωσης εν μέσω κρίσης, έχουν την δυνατότητα να προχωρήσουν σε επενδύσεις ειδικά σε νέες τεχνολογίες και ψηφιοποίηση των εργασιών τους, σε νέο εξειδικευμένο προσωπικό αλλά και σε παρεμβάσεις στο συνολικό τους business model και strategy. Για παράδειγμα η διεθνής τάση είναι η απομάκρυνση από το μοντέλο εργασιών μέσω μεγάλων τραπεζικών δικτύων με φυσικά καταστήματα και η υιοθέτηση digital banking, cloud services. Το στοίχημα είναι πώς κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει χωρίς μια τράπεζα να απωλέσει την πελατειακή της βάση και μερίδια αγοράς.

Η συζήτηση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια γίνεται μέσα από μια τραπεζοκεντρική προσέγγιση. Δηλαδή συζητάμε για τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες θα τα μειώσουν από τους ισολογισμούς τους με την ελάχιστη δυνατή ζημιά. Μετά από δέκα έτη κρίσης πρέπει να βλέπουμε την γενικότερη εικόνα, καθώς ο απώτατος στόχος είναι το πώς τελικά, νοικοκυριά, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις θα ανακτήσουν τις δυνατότητες τους να δραστηριοποιούνται στην οικονομία και να είναι πάλι οικονομικά ενεργοί. Έτσι θα διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

*O Φίλιππος Σαχινίδης είναι Υποψήφιος Βουλευτής Νομού Λάρισας με το Κίνημα Αλλαγής