Η κρίση που έρχεται, μέρος τρίτον

Πρωτογνωριστήκαμε το 1970, τότε που έκανε τα πρώτα του βήματα στον τραπεζικό χώρο με αφετηρία τη βελγική Société Generale. Στη συνέχεια η καριέρα του υπήρξε θεαματική, κυρίως στον τομέα των επενδυτικών τραπεζών και το 1996 κατέληξε στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (ΝΥSΕ), όπου έως το 2003 ήταν αντιπρόεδρος.

Σήμερα, ο George Ugeux, διευθύνει την δική του εταιρεία συμβούλων Galileo Global Advisors, που έχει έδρα στη Νέα Υόρκη και ασχολείται κυρίως με τις αναδυόμενες αγορές. Επίσης, ο διάσημος πλέον τραπεζίτης, αρθρογραφεί τακτικά στο Huffington Post και στη γαλλική Monde. Έχει επίσης συγγράψει δύο πολύκροτα βιβλία το ένα για την «προδοσία των φορέων της χρηματοοικονομίας» και το τελευταίο, που κυκλοφόρησε πριν λίγες εβδομάδες «για την κάθοδο της χρηματοοικονομίας στην κόλαση» (Εκδόσεις Odile Jacob).

Με αφορμή λοιπόν την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου του και την παρουσίασή του, ο συγγραφέας είχε μια αποκαλυπτική συνομιλία με συναδέλφους, την οποία και μεταφέρουμε:

Στο βιβλίο σας υποστηρίζετε ότι η προσεχής χρηματοοικονομική κρίση θα είναι χειρότερη από την αντίστοιχη του 2008. Μήπως είναι καταστροφολογική η άποψή σας αυτή;

Εάν η ανάλυσή μου είναι σωστή, η προσεχής κρίση θα είναι ένα πολλαπλάσιο αυτής που βιώσαμε το 2008. Δεν θα έχουμε να κάνουμε με μια χούφτα τράπεζες που θα μπορούσαν να σωθούν με κάποια δισεκατομμύρια δολάρια. Στη νέα κρίση θα έχουμε ένα βουνό 73.000 δισ. δολαρίων. Θα πρόκειται για το σύνολο των δημοσίων χρεών στον κόσμο. Αυτή την καταιγίδα, αν δεν την διαχειριστούμε σωστά θα συντρίψει ολόκληρες οικονομίες. Θα σας δώσω ένα μόνο νούμερο για να δείτε περί τίνος πρόκειται. Το πρώτο τρίμηνο του 2019, το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 77% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Αυτή η κατρακύλα είναι ήδη ασυγκράτητη.

Πέρα από τα δημόσια χρέη που ανηφορίζουν δεν υπάρχει πρόβλημα και με το χρέος των επιχειρήσεων και των ιδιωτών;

Ασφαλώς και υπάρχει. Κυρίως στην Ευρώπη όμως, όπου η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ρίχνει λάδι στη φωτιά. Το γεγονός είναι πως το χρήμα είναι τζάμπα, όλοι δανείζονται. Τόσο οι επιχειρήσεις, όσο και οι ιδιώτες. Κανείς δεν καταλαβαίνει ή δεν θέλει να καταλάβει ότι δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να βγάλουμε τα μάτια μας. Το θέμα είναι ευρύ και επείγον.

Κατηγορείτε συνεχώς τις Κεντρικές Τράπεζες, κυρίως για τις εύκαμπτες πολιτικές τους στην κρίση του 2008. Μπορούσαν να κάνουν κάτι διαφορετικό;

Πούλησαν την ψυχή τους στο διάβολο. Από το 2008 και κυρίως την περίοδο 2011-2018, οι κεντρικές τράπεζες, στην Ευρώπη, επένδυσαν σε κρατικά δάνεια. Αύξησαν έτσι το ενεργητικό τους κατά 15.000 δισ. δολάρια, ήτοι τρεις φορές το ύψος του ισολογισμού τους σε σχέση με το επίπεδο πριν την κρίση. Είναι απίστευτο. Η πολιτική αυτή, είχε ισχυρή επίπτωση στο κόστος χρηματοδότησης των κρατών, τα οποία μπόρεσαν να εκδώσουν ομολογιακά δάνεια ενίοτε με μηδενικό επιτόκιο ή κοντά στο μηδέν, ανεξαρτήτως της δημοσιονομικής τους κατάστασης, Κατά κάποιον τρόπο οι Κεντρικές Τράπεζες αντιδρούσαν υπό πίεση. Με συνέπεια την απώλεια της ανεξαρτησίας της νομισματικής τους πολιτικής, παρά τα όσα διαδίδουν προς τα έξω.

Θέλετε να πείτε ότι ο κρατισμός έχει πλέον το πάνω χέρι και στις Κεντρικές Τράπεζες; Τότε πού είναι ο «νεοφιλελευθερισμός» για τον οποίον κάποιοι κάνουν λόγο;

Αν κάποιοι με τον όρο «νεοφιλελευθερισμός» εννοούν έναν αναδυόμενο από χρόνια διεστραμμένο καπιταλισμό, τότε έχουν δίκιο. Αποκαλώ διεστραμμένο καπιταλισμό αυτό το φαινόμενο όπου κράτη και επιχειρήσεις έχουν το ίδιο ταμείο. Ε, αυτό το σύστημα δεν νομίζω ότι θα μπορέσει να αντέξει.

Πώς κατά τη γνώμη σας θα πυροδοτηθεί η νέα κρίση που προβλέπετε;

Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την αφετηρία της. Το 2008 για παράδειγμα είχα προβλέψει ότι η κρίση θα ξεκινούσε από την αγορά παραγώγων, αλλά τελικά αφετηρία της ήταν η αγορά ακινήτων. Στο σημερινό τοπίο, τα κρατικά χρέη που έχουν φωλιάσει στους ισολογισμούς των τραπεζών είναι ο κίνδυνος. Στην Ευρώπη, εκρηκτική είναι η κατάσταση της Ιταλίας. Πρόκειται για μια Ελλάδα επί δέκα…

Από αυτά που λέτε και γράφετε, προκύπτει ότι οι επενδυτές της χρηματοοικονομίας δεν διδάχθηκαν τίποτε από την κρίση του 2008; Που εντοπίζετε το ουσιαστικό πρόβλημα;

Με αφορμή την κρίση του 2008, δημιουργήσαμε μια σειρά από δικλείδες ασφαλείας που μας προστατεύουν από αυτά που συνέβησαν αλλ’ όχι από τα μέλλοντα να συμβούν. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τα κράτη, υπό τη πίεση των τραπεζών προφανώς, δέχθηκαν οι τράπεζες να μην υπολογίζουν στους ισολογισμούς τους τους κινδύνους που διατρέχουν από τα κρατικά ομόλογα που κατακρατούν. Στην ουσία, έτσι, έως ένα βαθμό, οι τράπεζες έχουν «πουλήσει» ή απαλλοτριώσει αν θέλετε τους καταθέτες τους. Πρόκειται για παραλογισμό. Ιδιαίτερα δε την Ευρώπη όπου οι τράπεζες ζυγίζουν πάνω από 300% του ΑΕΠ, έναντι μόνον 75% στις ΗΠΑ. Θυσιάσαμε έτσι τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, για να επιτρέψουμε σε άφραγκα κράτη να χρηματοδοτούνται με μηδέν κόστος. Και αυτό συμβαίνει γιατί τραπεζίτες, υπουργοί Οικονομικών και ρυθμιστές της χρηματοοικονομίας διέπονται από την ίδια ιδεολογία.

Αν λοιπόν οι κεντρικές τράπεζες δεν αποφασίσουν να ανεβάσουν σιγά-σιγά τα επιτόκια και να σταματήσουν αμέσως τις εξαγορές και επαναγορές δημοσίων χρεών η κατάσταση έως το τέλος του 2020 θα εκραγεί.

Μια τέτοια εκδοχή δεν οδηγεί σε λιτότητα;

Αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά υπάρχει και η αποκαλούμενη δίκαιη λιτότητα. Και αυτή η τελευταία δεν αρχίζει από περικοπές συντάξεων και αμοιβών, αλλά από την κατάργηση κρατικής σπατάλης και αμοιβής συντεχνιών.

Διαβάστε τα δυο προηγούμενα άρθρα εδώ και εδώ.