Μεταρρυθμίσεις και... «μεταρρυθμίσεις»

Αλλα τα μάτια της αλεπούς και άλλα της κουκουβάγιας. Πάρτε π.χ. το θέμα των μεταρρυθμίσεων. Για ένα μέρος του πολιτικού φάσματος, μέτρα όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, το outsourcing κ.λπ., πράγματι αντιστοιχούν σε μεταρρυθμίσεις της οικονομικής κυρίως ζωής. Για ένα άλλο, πρόκειται για (ψευτο)«μεταρρυθμίσεις» που απλά διαιωνίζουν τη λογική του «συστήματος».

Πάρτε π.χ. τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων. Για σημαντικό τμήμα της κεντροδεξιάς (καθώς και των δανειστών μας), αποτελούν προϋπόθεση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Αντίθετα, στο μεγαλύτερο τμήμα της αριστεράς, το μέτρο αυτό προκαλεί βαθύτατη αλλεργία και αντιμετωπίζεται ως «ξεπούλημα».

Πολλές φορές η διαμάχη είναι πολύ κακό για τίποτα. Ετσι π.χ. είναι πολύ δύσκολο να δει κανείς πώς η μεταφορά ιδιοκτησίας από έναν ελληνικό κρατικό φορέα σε έναν κινεζικό κρατικό φορέα, όπως έγινε με το λιμάνι του Πειραιά, έχει οτιδήποτε να κάνει με «ιδιωτικοποίηση».

Ομως ισχύει και το αντίστροφο. Πολλές μεταρρυθμίσεις που προτείνει η αριστερά αντιμετωπίζονται ως η συντέλεια του κόσμου από την κεντροδεξιά. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα, η φημολογούμενη συνταγματική αναθεώρηση που ετοιμάζει η κυβέρνηση, που θα κατοχυρώνει (επιτέλους!) τον διαχωρισμό κράτους - θρησκείας. Η αντίδραση που προκάλεσε αυτή η φημολογούμενη μεταρρύθμιση στον χώρο της δεξιάς πράγματι ήταν εντυπωσιακή.

Πάντως θα ήταν λάθος να θεωρεί κανείς ότι το μονοπώλιο των μεταρρυθμίσεων (με ή χωρίς εισαγωγικά) στον οικονομικό τομέα τον έχει η κεντροδεξιά. Ας δούμε δύο μέτρα που υιοθέτησε η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ στην Ισπανία.

Το πρώτο αφορά στη χρηματοδότηση των συντάξεων. Η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση αποφάσισε να επιβάλει έναν ειδικό φόρο στις τράπεζες, τα έσοδα από τον οποίο θα χρηματοδοτούν αποκλειστικά τις συντάξεις. Οπως δήλωσε πρόσφατα η υπουργός Φορολογικών Εσόδων Μαρία Χεσούς Μοντέρο, «πρόκειται για ένα νέο είδος φόρου, που δεν τον βρίσκουμε μέχρι σήμερα σε άλλες χώρες της Ευρώπης». Το ύψος του φόρου και άλλες λεπτομέρειες αναμένεται να προσδιοριστούν στο άμεσο μέλλον.

Το δεύτερο μέτρο αφορά στην προσπάθεια να μειωθούν οι μισθολογικές ανισότητες ανδρών και γυναικών στις επιχειρήσεις καθώς και να προωθηθούν περισσότερες γυναίκες σε διοικητικές θέσεις. Ετσι η κυβέρνηση αποφάσισε να προσφέρει φορολογικά κίνητρα (να μειώσει τους φόρους) σε επιχειρήσεις που θα προωθούσαν πολιτικές που θα υλοποιούσαν τους προαναφερθέντες στόχους. Οπως δήλωσε η υπουργός φορολογικών εσόδων Μαρία Χεσούς Μοντέρο, «πρόκειται για μέτρα που προωθούν την οικονομική ισότητα των δύο φύλων και την ενσωμάτωση των γυναικών σε θέσεις υπευθυνότητας».

Φυσικά, υπάρχουν διαφωνίες για τα νέα μέτρα, κυρίως από την πλευρά των επιχειρηματικών ενώσεων. Ετσι, πολλοί πιστεύουν ότι π.χ. η φορολόγηση των τραπεζών θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους του χρήματος και κατά συνέπεια του δανεισμού. Σύμφωνα με το στέλεχος του Συνδέσμου Βιομηχανιών της χώρας Μιγκέλ Ιραμπούρα, οι προσφάτως ανακοινωθείσες αυξήσεις των συντάξεων «δεν έχουν νόημα και διαιωνίζουν την κρίση. Εχουμε ένα τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και μειωμένη γεννητικότητα».

Πάντως ελάχιστοι θα διαφωνούσαν ότι το μέτρο της προώθησης των γυναικών στις επιχειρήσεις μέσω φορολογικών κινήτρων δεν είναι μία σοβαρή μεταρρύθμιση.

Αν και στην Ελλάδα πιστεύω ότι προέχει η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για να μην προωθούν οι επιχειρήσεις σε διευθυντικές θέσεις πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος (γιους, κόρες κ.λπ.) του ιδιοκτήτη.