Καταθέσεις: «Υπερόπλο» η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών

Η Ελλάδα καθώς και άλλες 83 χώρες έχουν υπογράψει την Πολυμερή Συμφωνία Αρμόδιων Αρχών (ΠΣΑΑ) για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών. Πρόκειται ίσως για το πιο επαναστατικό και αποτελεσματικό εργαλείο που βρίσκεται στη διάθεσή των φορολογικών αρχών, που σε συνδυασμό με το κυοφορούμενο νομοσχέδιο για το «Περιουσιολόγιο», θα δώσει στα χέρια των Φορολογικών Αρχών τεράστια γνώση δεδομένων, που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν αδύνατο να έχει. Παρακάτω κάνουμε μία όσο το δυνατόν πιο συμπυκνωμένη σύνοψη των δεδομένων για το CRS (Common Reporting System), όπως ενσωματώθηκε με τον ν. 4428/2016 και όπως εφαρμόζεται στην πράξη από τράπεζες του εξωτερικού.

Ποιοι οργανισμοί ανταλλάσσουν πληροφορίες

• τα ιδρύματα καταθέσεων (π.χ. τράπεζες)

• τα ιδρύματα θεματοφυλακής (π.χ. ιδρύματα που διακρατούν άυλους τίτλους)

• οι επενδυτικές οντότητες (π.χ. χρηματιστηριακές εταιρίες)

• οι ασφαλιστικές εταιρίες

Για ποιους λογαριασμούς γίνεται ανταλλαγή πληροφοριών

Τόσο για τους προσωπικούς όσο και για τους εταιρικούς, διακρίνοντας για τους τελευταίους σε λογαριασμούς ενεργών και παθητικών μη χρηματοπιστωτικών οντοτήτων (ΜΧΟ).

Τι πληροφορίες ανταλλάσσουν (στην περίπτωση φυσικού προσώπου)

• το όνομα, η διεύθυνση, ο/οι Α.Φ.Μ., η ημερομηνία και ο τόπος γέννησης του δικαιούχου του λογαριασμού

• ο αριθμός λογαριασμού

• η επωνυμία του δηλούντος Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος

• το υπόλοιπο ή η αξία του λογαριασμού στο τέλος του σχετικού ημερολογιακού έτους ή άλλης αντίστοιχης περιόδου υποβολής στοιχείων, ή το κλείσιμο του λογαριασμού, εάν ο λογαριασμός έκλεισε κατά τη διάρκεια αυτού του έτους ή αυτής της περιόδου. Η ανταλλαγή πληροφορίας γίνεται πρακτικά το Σεπτέμβριο του επόμενου έτους από του οποίους τι πληροφορίες αποστέλλονται (Π.χ. τον Σεπτέμβριο του 2018 θα αποσταλούν τα δεδομένα της 31.12.2017).

• αν πρόκειται για ασφαλιστήριο συμβόλαιο: η Αξία Εξαγοράς κατά τη λήξη ή η τιμή εξαγοράς σε περίπτωση πρόωρης λύσης του συμβολαίου.

• σε περίπτωση λογαριασμού θεματοφυλακής: το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων, το συνολικό ακαθάριστο ποσό των μερισμάτων και το συνολικό ακαθάριστο ποσό λοιπών εισοδημάτων που προέκυψαν σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται στον λογαριασμό και τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα από την πώληση ή την εξαγορά Χρηματοοικονομικών Περιουσιακών Στοιχείων που καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό.

• σε περίπτωση καταθετικού λογαριασμού: το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων το συνολικό ακαθάριστο ποσό που καταβλήθηκε ή πιστώθηκε στον δικαιούχο λογαριασμού σε σχέση με τον λογαριασμό.

Τι πληροφορίες ανταλλάσσουν στην περίπτωση λογαριασμού νομικού προσώπου

Ανταλλάσσονται όλες οι ανωτέρω πληροφορίες προς τη φορολογική έδρα του νομικού προσώπου, όμως παράλληλα ανταλλάσσονται όλες οι ανωτέρω πληροφορίες και στη φορολογική κατοικία του φυσικού προσώπου που είναι δικαιούχος (φανερός μέτοχος - shareholder ή τελικός δικαιούχος - beneficial owner). Δηλαδή στη φορολογική κατοικία του φυσικού προσώπου θα διαβιβασθεί ότι το Χ φυσικό πρόσωπο κατέχει την Ψ (offshore) εταιρία, η οποία έχει τους Ζ λογαριασμούς με τα ανωτέρω στοιχεία.

Για ποιες εταιρίες γίνεται ανταλλαγή πληροφοριών και στη φορολογική κατοικία του φυσικού προσώπου που είναι δικαιούχος της εταιρίας

• Γίνεται Διάκριση σε Ενεργείς Μη Χρηματοπιστωτικές Οντότητες (ΜΧΟ) και Παθητικές ΜΧΟ.

• Ενεργείς ΜΧΟ είναι αυτές που άνω του 50% των εισοδημάτων τους προέρχονται από την εταιρική τους δραστηριότητα.

• Παθητικές ΜΧΟ είναι αυτές που άνω του 50% των εισοδημάτων τους προέρχονται από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους. Θεωρείται ότι η Παθητική ΜΧΟ έχει ιδρυθεί για να υποκρύπτει ελέγχοντα πρόσωπα-πραγματικούς δικαιούχους.

• Σε περίπτωση Ενεργούς ΜΧΟ, αποστέλλονται τα ανωτέρω στοιχεία ΜΟΝΟ στη φορολογική έδρα του νομικού προσώπου.

• Σε περίπτωση Παθητικής ΜΧΟ, αποστέλλονται όλα τα ανωτέρω στοιχεία σε σχέση με την αξία των τραπεζικών λογαριασμών, τόκους, μερίσματα, αξία εξαγοράς συμβολαίων κ.ο.κ. τόσο στη χώρα έδρας της εταιρίας όσο και στη χώρα φορολογικής κατοικίας των ελεγχόντων προσώπων.

• Οι Συμμετοχικές Εταιρίες (Holdings) άλλων Ενεργών ΜΧΟ θεωρούνται Ενεργείς ΜΧΟ και δεν αποστέλλουν στοιχεία των Ελεγχόντων Προσώπων.

• Ελέγχοντα πρόσωπα είναι οι μέτοχοι και οι UBO -Ultimate Beneficial Owner- τελικοί δικαιούχοι. Στο αγγλοσαξωνικό σύστημα (που υιοθετείται από πολλές χώρες εντός και εκτός Ευρώπης) υπάρχει η δυνατότητα κανείς να διατηρεί εταιρία στο όνομα ενός τρίτου (οικονομολόγου ή δικηγόρου) επί τη βάση μίας σύμβασης καταπιστεύματος (Trust Deed). Στον βαθμό που στην Τράπεζα έχει εγχειριστεί η σύμβαση Trust, και κατά συνέπεια εντολέας κινήσεων του λογαριασμού είναι ο πραγματικός δικαιούχος της εταιρίας (και όχι ο εμφαινόμενος μέτοχος στο μητρώο εταιριών) ανταλλαγή πληροφοριών γίνεται στη φορολογική κατοικία του πραγματικού δικαιούχου της εταιρίας.

• Ελέγχον πρόσωπο δεν είναι ο έχων πληρεξούσιο ή εντολή διενέργειας κινήσεων επί λογαριασμού. Επομένως για τους πληρεξούσιους δεν γίνεται ανταλλαγή πληροφορίας.

* Ο Μαρκουλάκος Μιχάλης είναι εξειδικευμένος στο φορολογικό δίκαιο, διευθύνων εταίρος της “Ι. και Μ. Μαρκουλάκος και Συνεργάτες Δικηγορική Εταιρία” (www.markoulakoslaw.gr)