O Μακρονισμός, τα εμπόδια και η Ευρώπη

«Όχι, ο Εμανουέλ Μακρόν δεν είπε ψέματα στους Γάλλους. Ξεκίνησε να υλοποιεί αυτά που υποσχέθηκε και που ο καθένας μπορούσε να διαβάσει στο πρόγραμμά του. Είναι δε ξεκάθαρο ότι οι μεταρρυθμίσεις της Γαλλίας αποτελούν σε μεγάλο βαθμό προϋπόθεση και για την πορεία της Ευρώπης, όπως τη φαντάζεται ο Γάλλος πρόεδρος». Τη διαπίστωση αυτή δεν την κάνει ένας φίλος του Εμ. Μακρόν, αλλά ένας Βρεταννός συνάδελφος, ο Μπάρι Μουρ, που τον περασμένο Μάιο παρακολούθησε από κοντά στη Γαλλία κάθε βήμα της προεκλογικής εκστρατείας του σημερινού προέδρου.

Οι παρατηρήσεις του είναι σε μεγάλο βαθμό σωστές και καθημερινά επιβεβαιώνονται από πρωτοβουλίες και ενέργειες της γαλλικής κυβέρνησης. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ο Εμανουέλ Μακρόν και η υπό τον πρωθυπουργό Εντουάρ Σαρλ Φιλίπ (48 ετών) κυβέρνησή του, τέσσερις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Μάιο 2017, άρχισε να απελευθερώνει την αγορά εργασίας. Αργά μεν, αλλά σταθερά.

Στη συνέχεια επιδιώκεται ο περιορισμός των δημοσίων υπαλλήλων και η άρση της μονιμότητάς τους. Ήδη έχουν κατατεθεί σε δημόσια διαβούλευση τα σχετικά νομοσχέδια και ο Εμ. Μακρόν ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2022 οι δημόσιοι υπάλληλοι στη Γαλλία θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 160.000 άτομα.

Επίσης, η γαλλική κυβέρνηση, με την αναδιοργάνωση του γαλλικού κράτους και τη μείωση των φόρων και άλλων περιορισμών για τις επιχειρήσεις, αναμένει να ενθαρρύνει την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Θα αναμορφώσει τον αναποτελεσματικό προϋπολογισμό επαγγελματικής κατάρτισης, θα αυξήσει τον αριθμό των προγραμμάτων μαθητείας και θα αναβιώσει τα κέντρα απασχόλησης. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα ξεκινήσει να επεξεργάζεται τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και την αναμόρφωση της παιδείας.

Οι κοινωνικές δαπάνες στη Γαλλία, άνω του 10% του ΑΕΠ, είναι δέκα ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσον όρο του ΟΟΣΑ -μίας ομάδας πλουσίων κυρίως εθνών. Αλλά τα σχέδια του Εμανουέλ Μακρόν δεν θα συνεπάγονται τυφλές, οριζόντιες περικοπές. Αυτό που ελπίζει είναι να μετατρέψει τη Γαλλία όχι σε μία απορρυθμισμένη Αμερική ή Βρεταννία, αλλά σε ένα είδος Σκανδιναβίας à la française.

Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος θα είναι μία καλή δοκιμασία. Το γαλλικό σύστημα διέπεται από 35 διαφορετικά συνταξιοδοτικά καθεστώτα και δίνει στους εργαζόμενους διαφορετικά δικαιώματα, ενώ στερείται διαφάνειας και αποθαρρύνει την κινητικότητα. Ο Γάλλος πρόεδρος θα προσπαθήσει να το ενοποιήσει σε ένα σύστημα «μορίων συνταξιοδότησης», το οποίο ταιριάζει καλύτερα στον σημερινό, πιο απρόβλεπτο κόσμο της εργασίας. Η κατευθυντήρια φιλοσοφία θα είναι να ορίσει «φορητά» ατομικά συνταξιοδοτικά δικαιώματα που θα διευκολύνουν τους ανθρώπους να μετακινούνται από και προς συγκεκριμένες θέσεις εργασίας.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για σχέδια που θα στρέφονται προς το αύριο, σε μία χώρα η οποία πάσχει από τις αγκυλώσεις ενός ναπολεόντειου κρατισμού -την ανατροπή του οποίου πλήρωσε ακριβά ο φιλελεύθερος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, όταν την επιχείρησε την περίοδο 1974-1981.

Κατά συνέπεια, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, τα μακρόπνοα σχέδια Μακρόν είναι απαιτητικά, χρειάζονται πολιτικό σθένος και προκαλούν ήδη ανησυχία και αντιστάσεις. Οι εκπαιδευτικοί ιδίως θα φθάσουν στα όριά τους λόγω ορισμένων από τα σχέδια Μακρόν για την εκπαίδευση. Και φυσικά θα υπάρξουν κατά καιρούς και οι ανάλογες διαμαρτυρίες. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το εύθραυστο -αλλά πιστό στον εμπνευστή του- νέο κόμμα του Εμ. Μακρόν, La Republique en Marche, θα αντιμετωπίσει μηδαμινή σοβαρή κοινοβουλευτική αντιπολίτευση.

Οι σοσιαλιστές θα παλεύουν για την επιβίωσή τους, η Μαρίν Λε Πεν θα αγωνίζεται να ενώσει το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο. Ενδεχομένως να υπάρξει κάποια μετατόπιση των κομματικών ορίων στην κεντροδεξιά, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι κινούνται πιο δεξιά υπό τον νέο ηγέτη τους Λοράν Βοκιέ, ο οποίος θα γίνει μία από τις κύριες φωνές της αντιπολίτευσης. Η άλλη θα είναι ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, της ακροαριστερής Ανυπότακτης Γαλλίας, που θα δράττεται κάθε ευκαιρίας να παρουσιάσει τον Εμ. Μακρόν ως πράκτορα του υπερφιλελεύθερου καπιταλισμού.

Η πρόκληση για τον Γάλλο πρόεδρο θα είναι να πείσει την αρχική εκλογική του βάση, η οποία κλίνει προς τα αριστερά και το κέντρο, ότι δεν κυβερνά μόνον για τις επιχειρήσεις και τους εύπορους.

Αν λοιπόν ο Εμανουέλ Μακρόν κρατήσει τον λόγο του στο εσωτερικό, θα κερδίσει μερίδια αξιοπιστίας και για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού του οράματος. Κάποιες από τις ιδέες του θα αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό στη Γερμανία -κυρίως οι ελπίδες του για έναν προϋπολογισμό, έναν υπουργό Οικονομικών και ένα κοινοβούλιο της ευρωζώνης. Αλλά θα υπάρξουν περιθώρια για συναίνεση σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της κοινής άμυνας, της ασφάλειας, των μέτρων ανταλλαγής πληροφοριών και των εκπαιδευτικών ανταλλαγών.

Σε μία προσπάθεια η Ευρώπη να έχει περισσότερο νόημα για τους πολίτες της, οι οποίοι είναι εξοργισμένοι από την ξύλινη γλώσσα της διαχείρισης των κρίσεων, ο Εμ. Μακρόν θα ξεκινήσει μία προσέγγιση διαβούλευσης «από τα κάτω προς τα πάνω» με τους απλούς πολίτες, ανάλογα με αυτήν που τον βοήθησε να δημιουργήσει το νέο του κόμμα.

Συμπερασματικά, ο Γάλλος πρόεδρος θα επιχειρήσει μία αναδιάταξη της ευρωπαϊκής πολιτικής σκακιέρας, ελπίζοντας ότι, ενόψει των ευρωεκλογών του 2019, και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα βρεθούν μιμητές του, ικανοί να ταράξουν λιμνάζοντα ύδατα. Όπως και να έχουν τα πράγματα, πάντως, για τον Εμ. Μακρόν η γερμανική στήριξη είναι η πιο ζωτική προϋπόθεση εμπέδωσης του… μακρονισμού.