Πώς να επιλέξετε διαχειριστή χρημάτων: Επτά απλά βήματα

Τα τελευταία χρόνια έχω συναντήσει πάνω από χίλιους διαχειριστές κεφαλαίων. Πρόσφατα, στο Λονδίνο όπου πλέον ζω, γνώρισα έναν διευθυντή ενός μεγάλου wealth management. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης μας μου ανέφερε ότι διαχειρίζονται πολλά χρήματα και για αυτό είναι επαγγελματίες, όχι ερασιτέχνες που διαχειρίζονται λίγα.

Του απάντησα, με σεβασμό, ότι όταν κάποιος είναι επαγγελματίας κερδίζει την εμπιστοσύνη των πελατών του, όχι το ανάποδο. Αλλά ή συζήτηση με προβλημάτισε. Είναι αλήθεια ότι αρκετοί επενδυτές εμπιστεύονται εταιρίες μόνο και μόνο επειδή το brand είναι γνωστό και γιατί τις εμπιστεύονται και οι άλλοι, ακόμα και όταν αυτό κοστίζει σε προσωπική επαφή και εξειδικευμένα χαρτοφυλάκια. Επίσης, βέβαια, είναι αλήθεια ότι όσους περισσότερους πόρους έχει κάποιος τόσες περισσότερες πιθανότητες έχει να τους αξιοποιήσει προς το συμφέρον των πελατών.

Η ελληνική αγορά του wealth management υπολογίζεται στα €70 δισεκατομμύρια. Αρκετά από αυτά βρίσκονται σε Private Banks της Ελλάδας και του εξωτερικού. Στην Ελλάδα έχουμε μια τάση να πιστεύουμε ότι «έξω το κάνουν καλύτερα». Επειδή έχω δουλέψει την μισή μου καριέρα σε Ελληνικά wealth management, όπου ο πελάτης ήταν στο επίκεντρο, μου κάνει εντύπωση όταν αυτό δε συμβαίνει πάντα στο εξωτερικό. Τι διαχωρίζει τον αξιόπιστο επενδυτικό οίκο από αυτόν που δεν δουλεύει για τους πελάτες του; Οι επενδυτές θα πρέπει να γνωρίζουν επτά στοιχεία τα οποία θα τους βοηθήσουν να επιλέξουν σε ποιόν να εμπιστευτούν τα χρήματα τους.

Βήμα 1: Γνωρίστε τον διαχειριστή σας

Ζητήστε να γνωρίσετε το διαχειριστή σας και να τον βλέπετε τουλάχιστον 2 φορές ανά έτος. Όσοι έχουν είτε μια μεγάλη περιουσία να επενδύσουν σε χρηματοοικονομικά προϊόντα είτε λίγες αποταμιεύσεις οφείλουν να έχουν τον ίδιο σεβασμό και το καλύτερο δυνατό service. Αρκετοί τραπεζίτες προσπαθούν να προσελκύουν και να κρατάνε πελατεία με εισιτήρια για events και με την υπόσχεση ότι θα αναπτύξουν το δίκτυο γνωριμιών των πελατών τους, υποκρύπτοντας πολλές φορές μέτρια διαχείριση. Γνωρίζοντας το διαχειριστή σίγουρα είναι πιο εύκολο να καταλάβει κανείς όχι μόνο τον τρόπο σκέψης αλλά και κατά πόσον πετυχαίνει στις προβλέψεις του σε βάθος χρόνου.

Βήμα 2: Είναι καλοί και ανεξάρτητοι αναλυτές;

Η νούμερο 1 ικανότητα ενός διαχειριστή είναι η ανάλυση, ακόμα και προβλημάτων που δεν γνωρίζει καλά. Κάντε του ερωτήσεις για πράγματα που και εσείς μπορείτε να έχετε κάποια γνώση. Η απάντηση «δεν ασχολούμαι με αυτό» δείχνει μεν επικεντρωμένο επαγγελματία, αλλά και χωρίς τη φυσική περιέργεια να λύσει ένα πρόβλημα. Ρωτήστε πόσο μεγάλη και πόσο διαφοροποιημένη είναι η ομάδα του. Όσο περισσότεροι και με περισσότερες απόψεις, τόσο πιο πλήρης η ανάλυση που οδηγεί σε επενδυτικές αποφάσεις. Η εμπειρία επίσης παίζει ρόλο. Έχει δει τουλάχιστον ένα πλήρη οικονομικό κύκλο; Κοιτάξτε να δείτε παραπάνω από μια εταιρία. Αν οι απόψεις ταυτίζονται πλήρως, τότε μάλλον οι διαχειριστές σας «πουλάνε» την κοινή άποψη της αγοράς, το λεγόμενο consensus, ως δικό τους. Μη φοβηθείτε την πρωτότυπη άποψη. Ένα ανεξάρτητο μυαλό είναι πολύτιμο στη διαχείριση των χρημάτων σας.

Βήμα 3: Είναι καλοί στις προβλέψεις;

Η πρόβλεψη είναι η ψυχή του επαγγέλματος. Ο αναλυτής θα σας πει πως έχουν τα πράγματα, αλλά οι επενδύσεις γίνονται με βάση την πρόβλεψη για το πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ο διαχειριστής έχει αρχείο προβλέψεων. Ποια «στοιχήματα» του πέτυχαν και ποια απέτυχαν; Τι έμαθε από τις επιτυχίες και από τις αποτυχίες του; Πάρτε σημειώσεις και συζητήστε τες και στις επόμενες συναντήσεις. Ζητήστε στοιχεία προηγούμενων προβλέψεων και πως αυτές συνεισέφεραν στα χαρτοφυλάκια, και μην αφήσετε το γνωστικό του πλεονέκτημα να κυριαρχήσει στη συζήτηση με γενικές θεωρίες.

Βήμα 4: Τι μοντέλο χρησιμοποιούν;

«Να προσέχετε τους σπασίκλες με τις φόρμουλες» προειδοποιεί ο Warren Buffet. Κάποιοι διαχειριστές χρησιμοποιούν εμπειρία και τέχνη. Σε αυτούς, η προηγούμενη απόδοση και μια εις βάθος συνέντευξη για τη μέθοδο τους είναι τα μόνο στοιχεία επαλήθευσης της ικανότητας τους. Κάποιοι πάλι χρησιμοποιούν μαθηματικά μοντέλα. Αν έχετε βασικές μαθηματικές γνώσεις μπορείτε να δείτε αν το μοντέλο είναι υπερ-απλοϊκό, δηλαδή βασίζεται σε μια απλή παλινδρόμηση (α+βχ), ή αν είναι «υπερφορτωμένο», βασίζεται δηλαδή στην πεποίθηση ότι ο διαχειριστής θα έπαιρνε όλες τις σωστές αποφάσεις στο παρελθόν. Οι ίδιες ερωτήσεις έχουν σχέση και με τη διαχείριση ρίσκου. Αν ο διαχειριστής προσπαθήσει να σας «πουλήσει» μαθηματικά, τότε τσεκάρετε αυτά τα μαθηματικά, ακόμα και αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε φοιτητή πανεπιστημίου. Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης αρκετοί θα προσπαθήσουν να κρύψουν μέτρια διαχείριση πίσω από δυσνόητες φόρμουλες.

Βήμα 5: Αντιλαμβάνονται τα δυναμικά συστήματα;

Το 2008 πολύ σοβαρές προβλέψεις μιλούσαν για την επερχόμενη κατάρρευση του καπιταλισμού. Αυτή πολύ πιθανό να είχε πραγματοποιηθεί, αν ο Ben Bernanke, ο κεντρικός τραπεζίτης των ΗΠΑ, δεν είχε πραγματοποιήσει ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα, όπως η ποσοτική χαλάρωση. Η κατάρα των πάσης φύσης οικονομολόγων είναι η συνήθεια της προβολής των σημερινών συνθηκών εις το μέλλον. Χρειάζεται ένα αρκετά καθαρό μυαλό για να προβλέψει συνέπειες σε ένα δυναμικό σύστημα, του οποίου τα κομμάτια τείνουν να κινούνται ταυτόχρονα. Ο Αμερικανικός καπιταλισμός είναι ζωντανό σύστημα, και ως εκ τούτου οι προβλέψεις για την κατάρρευση του ήταν βιαστικές. Η Ελληνική οικονομία πάλι είναι σημαντικά λιγότερο δυναμική. Κάποιος που αντιλαμβάνεται δυναμικά συστήματα θα μπορούσε να πει με βεβαιότητα ότι η ελληνική κρίση θα κρατούσε χρόνια. Καταλαβαίνει λοιπόν ο διαχειριστής σας δυναμικά συστήματα. Σκέφτεται βαθιά στο μέλλον, ή δίνει πρόβλεψη μόνο τριμήνου, τη στιγμή που σας προτρέπει να επενδύετε με ορίζοντα τουλάχιστον πενταετίας;

Βήμα 6: Αναγνωρίστε συμπεριφορές

Κάντε μια απλή ερώτηση στο διαχειριστή σας: Με 95% βεβαιότητα να σας δώσει ένα εύρος του ποιος μπορεί να είναι πληθυσμός μιας μικρής χώρας, όπως για παράδειγμα ο Καναδάς ή η Κόστα Ρίκα. Ένας έξυπνος διαχειριστής θα απαντήσει: «από 1 έως 1 δισεκατομμύριο». Ένας διαχειριστής που θα προσπαθήσει να απαντήσει ένα ερώτημα που δεν γνωρίζει συγκεκριμένα (π.χ. «60-70 εκατομμύρια»), είναι πιθανό να έχει υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Αυτό σας λέει ότι μπορεί να πάρει στοιχήματα χωρίς να υπολογίσει σωστά το ρίσκο. Υπάρχουν πάνω από 150 τέτοια καταγεγραμμένα συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά. Διαβάστε το «Thinking Fast and Slow» του νομπελίστα των οικονομικών Daniel Kahneman για να καταλάβετε τα συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά όχι μόνο των διαχειριστών αλλά και τα δικά σας. Καλό είναι οι αδυναμίες του διαχειριστή και του πελάτη να μη συμπίπτουν.

Βήμα 7: Ο διαχειριστής είναι «Σκαντζόχοιρος» ή «Αλεπού;»

O Αρχίλοχος έλεγε ότι «η Αλεπού γνωρίζει πολλά πράγματα, ο Σκαντζόχοιρος όμως ένα μεγάλο πράγμα». Πριν από αρκετά χρόνια, ο Philip Tetlock διεξήγαγε μια έρευνά με 300 περίπου αναλυτές, σε βάθος 20ετίας. Βρήκε ότι οι αναλυτές χωρίζονται σε «Σκαντζόχοιρους» και «Αλεπούδες». Οι «Σκαντζόχοιροι», έχουν μια κεντρική ιδέα γύρω από την οποία στηρίζουν όλη τη θεωρία τους. Επίσης κάνουν γενναίες προβλέψεις. Οι «Αλεπούδες» πάλι, αλλάζουν την άποψη τους ανάλογα με τα στοιχεία, ενώ οι προβλέψεις τους είναι λιγότερο γενναίες. Σε βάθος χρόνου οι προβλέψεις των «Αλεπούδων» είναι πολύ καλύτερες. Από την άλλη, οι «Σκαντζόχοιροι» είναι καλύτεροι για άρθρα, παρουσιάσεις, τηλεόραση, να τραβάνε δηλαδή την προσοχή με μεγαλόστομες δηλώσεις και προβλέψεις. Όπου σκέφτεστε «Αλεπού», σκεφτείτε Ηλία Νικολακόπουλο. Και όπου Σκαντζόχοιρο, Γιάνη Βαρουφάκη. Η επενδυτική απόφαση μετά γίνεται αρκετά εύκολη.

Ακολουθώντας αυτά τα 7 απλά βήματα στις συναντήσεις σας, θα μπορείτε να διαλέξετε με μεγαλύτερη επιτυχία διαχειριστές για τα χρήματα σας.

*Ο Γιώργος Λαγαρίας είναι Οικονομικός Αναλυτής, και εργάζεται στο Λονδίνο.