Ο «αμαρτωλός υιός» του Νίκου Βούτση

«ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσί με καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου» (Έξοδος, 20: 5-6 & Δευτερονόμιον, 5: 9-10).

Η αποφυλάκιση του Δ. Κουφοντίνα είχε και ένα υποκεφάλαιο· τη θερμή υποδοχή στην έξοδο της φυλακής που επεφύλαξε στον κατά συρροή δολοφόνο ο Γιώργος Βούτσης, γιος του Νίκου Βούτση. Είναι γνωστό ότι ο γιος του προέδρου της Βουλής έχει καταδικαστεί για συμμετοχή σε εγκληματικές πράξεις τρομοκρατικής οργάνωσης. Δεν είναι όμως αυτό που τον κάνει «διασημότητα», αλλά η οικογενειακή του καταγωγή.

Πλήθος σχολιαστών έριξαν το ανάθεμα στον πατέρα. Άλλοι θυμήθηκαν ότι όταν «τα παιδιά» του Ρουβίκωνα έκαναν ντου και κατέλαβαν τη Βουλή, ο κ. Βούτσης έδωσε εντολή στην αστυνομία να τους πάει σπίτια τους με τα περιπολικά. Όποιοι σιχαίνονται αδιακρίτως όσους η αναπνοή τους έχει αριστερή μυρουδιά, συσχέτισαν το θέμα με τις γονιδιακές καταγωγές της Αριστεράς και των παραφυάδων της.

Το άρρητο μήνυμα όλων των «κατηγόρων» ήταν ξεκάθαρο: «Με τέτοιο πατέρα, τι περίμενες ότι θα βγει το παιδί εκτός από τρομοκράτης;». Δημοσιογράφος έφτασε να ρωτήσει για το θέμα τον κ. Βούτση (μάλλον υπερασπιζόμενος τις αρχές του πιο αγνού φιλελευθερισμού), και ο άνθρωπος απάντησε «ουδέν σχόλιο» μέσω συνεργατών του.

Αλήθεια, πόσες γενιές θα πρέπει να καταδικάζονται οι απόγονοι αμαρτωλών; Όσοι είναι γονείς, γνωρίζουν από πρώτο χέρι τα όρια και τις δυνατότητες επιρροής των γόνων τους. Ίσως γι' αυτό να είναι και οι πιο επιεικείς στην κριτική τους. Είναι γεγονός ότι τα παιδιά αρέσκονται να διαφωνούν με τους γονείς τους, αλλά σπανίως χάνουν την ευκαιρία να μιμηθούν τις συμπεριφορές τους ή να ασπαστούν τις πεποιθήσεις τους (ακόμη και τις πλέον παράλογες).

Συνεπώς οι ανιόντες ουδέποτε απαλλάσσονται της ευθύνης. Ταυτοχρόνως, οι αμαρτίες των γονέων παιδεύουν τα τέκνα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα καταδικάζουμε εκ των προτέρων, όπως κάνει η παροιμία «Κατά μάνα κατά κύρη κατά γιο και θυγατέρα» (ή όπως λένε όσοι πετάνε αγγλικούρες για επαγγελματική προβολή “like father, like son”).

Ο Νίκος Βούτσης κοντεύει να κατηγορηθεί περισσότερο για τις πράξεις του γιου του παρά για τις δικές του. Δυστυχώς, δεν είναι ο μόνος που υφίσταται αυτή την αισχρή πρακτική. Θα πρέπει να «αποφασίσουμε» ότι ακόμα και αν κάποιος έχει διαπράξει αμαρτίες, αυτές δεν πρέπει να βαραίνουν τα τέκνα του και αντιστρόφως. Κανείς δεν πρέπει να κατηγορείται με αφορμή τα παιδιά του. Αξίζουν περιφρόνησης όσοι χρησιμοποιούν τέτοιες μεθόδους σε πολιτικές (ή και άλλες) αντιπαραθέσεις.

Άλλο η γυναίκα του Καίσαρα και άλλο τα παιδιά του.

Αυτοί που κάνουν πρώτο θέμα τον γιο του Βούτση, υπερασπίζονται με χαρακτηριστική ευκολία την αυτοτελή προσωπικότητα της συζύγου του αρχηγού της ΝΔ για τη συμμετοχή της σε offshore εταιρεία. Όμως, όχι μόνο υπάρχει νομική πρόβλεψη για τις συζύγους δημόσιων προσώπων, αλλά ακόμα και αν αποδεικνύεται νομική συμμόρφωση, τίθενται ηθικά ζητήματα.

Αντιθέτως όχι μόνο δεν προβλέπει το νομικό μας σύστημα συνευθύνη γονέων-ενήλικων τέκνων, αλλά είναι και ηθικώς κατακριτέοι όσοι χρησιμοποιούν σαν πολιτικά όπλα επιθέσεις εναντίων τέκνων ή με αφορμή αυτά. Η υποκρισία τους αποδεικνύεται με το να ρίχνουν λίθους μόνο στα παιδιά των αντιπάλων τους και ποτέ στα τέκνα όσων συμφωνούν πολιτικά (λες και αυτά είναι αναμάρτητα). Στην ουσία, τα επιχειρήματά τους δεν διαφέρουν από το «η κόρη σου η πρεζού βγήκε από την μπουζού;» που ρώτησε με φασιστική αυθάδεια η γυναίκα του Μιχαλολιάκου τον Γ. Δραγασάκη στη Βουλή.

(Παρεμπιπτόντως: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε «Χτυπήστε εμένα και όχι τη γυναίκα μου». Αν ήμουν σε αυτούς που τον κατηγορούν, θα του απαντούσα με ειλικρίνεια: «Μα αυτό κάνουμε, κύριε. Ποτέ δεν μας ενδιέφεραν οι επενδύσεις μιας γυναίκας που δεν έχει ένα αναγνωρίσιμο επώνυμο»).

Δεν υπάρχουν κληρονομικές αρετές

Μερικοί νομίζουν ότι επιτιθέμενοι σε τέκνα αριστερών αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει «ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς». Πρόκειται για μάχη με ανεμόμυλους, καθώς δεν χρειάζεται να αποδομηθεί ένα «πλεονέκτημα» που δεν υπάρχει. Οι ηθικές αρετές (όπως και τα ελαττώματα) ούτε κληρονομούνται από προγόνους, ούτε εξαγοράζονται, ούτε αποκτώνται από πολιτικές εντάξεις. Το τι έκαναν οι πρόγονοί σου δεν δικαιολογεί τίποτα. Θα πρέπει να δίνουμε τη δυνατότητα και στο παιδί του χειρότερου εγκληματία να μην κατηγορηθεί ποτέ για τον γονέα του.

Συχνά σκέφτομαι ότι αν βρεθώ κατηγορούμενος για μια σοβαρή υπόθεση (η ζωή είναι απρόβλεπτη), θα προτιμούσα ένα δικαστή που να υπήρξε ο γιος του χειρότερου εγκληματία. Αν ένα τέτοιος άνθρωπος, με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, αναδεικνυόταν επαγγελματικά, θα σήμαινε ότι κατάφερε να υπερνικήσει τις προκαταλήψεις και τη μνησικακία της κοινωνίας. Θα τις είχε συναντήσει με διαβατήριο το επώνυμό του παντού και σε όλη του τη διαδρομή, χωρίς καμία εξαίρεση.

Προσωπικά θα είχα απόλυτη εμπιστοσύνη να με δικάσει ένας τέτοιος άνθρωπος παρά κάποιος καλοζωισμένος γόνος ευυπόληπτης οικογένειας. Δεν θα ήταν υπέροχο, αν καταφέρναμε να αναδεικνύαμε τέτοιους ανθρώπους αντί να τους καταδικάζουμε χωρίς δίκη;

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος