Το ευρωπαϊκό διακύβευμα της γερμανικής κάλπης

«Λίγες ημέρες πριν από τις γερμανικές εκλογές, το ευρωπαϊκό τους διακύβευμα έχει ξεκαθαρίσει και δεν έχει πια το δραματικό χαρακτήρα, που του αποδιδόταν μέχρι και κάποιο καιρό πριν, δηλαδή εμμονή του Βερολίνου στην περιχαράκωση στο status quo στην Ευρωζώνη ή στροφή –αλλαγή ευρωπαϊκής γραμμής πλεύσης» γράφει το Δελτίο Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών.

«Σήμερα, όλα τα μηνύματα συγκλίνουν -και μάλιστα μια προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων της καγκελαρίου Μέρκελ το επιβεβαιώνει- στο ότι η Γερμανία δέχεται καταρχήν τις προτάσεις Μακρόν, για πολιτική πλαισίωση της Ευρωζώνης.

Έτσι λοιπόν, το ζητούμενο πλέον είναι ο κυβερνητικός συνασπισμός που θα σχηματιστεί στο Βερολίνο υπό την ηγεσία της Άνγκελα Μέρκελ. Θα πρόκειται για ένα συνασπισμό των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών; Θα παραμείνει δηλαδή το SPD στην κυβέρνηση ή θα επιλέξει το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Εάν πάλι συμβεί το δεύτερο, το ερώτημα είναι εάν στη θέση του ως ήσσων κυβερνητικός εταίρος αναδειχθεί το κόμμα των Φιλελευθέρων, που επανακάμπτει στην ομοσπονδιακή βουλή έπειτα από τέσσερα χρόνια απουσίας.

Και στα δύο παραπάνω σενάρια, πιθανή μεταβλητή παραμένει η συμμετοχή του κόμματος των Πρασίνων ως τρίτου κυβερνητικού εταίρου. Πέραν των έντονων φραστικών διαφοροποιήσεων των Σοσιαλδημοκρατών από την πολιτική Σόιμπλε για την Ευρωζώνη, το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όχι μόνο δεν είναι το κύριο θέμα στην προεκλογική εκστρατεία, αλλά καταγράφει μειωμένη παρουσία σε σχέση με την αντίστοιχη του 2013, όπως το ίδιο συμβαίνει και με το προσφυγικό.

Βασικό σημείο αντιπαράθεσης σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία είναι η ηγετική φερεγγυότητα και αξιοπιστία της Μέρκελ, ως προσωπικότητας που προκαλεί αίσθημα ασφάλειας απέναντι στις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις, καθώς και η καταγεγραμμένη πλέον αδυναμία του υποψηφίου καγκελαρίου των Σοσιαλδημοκρατών, Σουλτς, να πείσει ότι μπορεί να κρατήσει το τιμόνι της χώρας σε δύσκολους καιρούς.

Μια προσεκτική ματιά στην πρόταση Μακρόν και στην πρόσφατη ομιλία του στην Αθήνα, μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε ότι το σύνολο των προτάσεων του για υπουργείο Οικονομικών, με επικεφαλής υπουργό Οικονομικών της Ευρωζώνης, που θα συντάσσει κοινό προϋπολογισμό, ο οποίος θα εγκρίνεται από το κοινοβούλιο της Ευρωζώνης, είναι πρόταση απόλυτα συμβατή με το πνεύμα και το γράμμα δύο παλαιότερων γερμανικών προτάσεων για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Ο λόγος τόσο για το ντοκουμέντο Λάμερς-Σόιμπλε του 1994 όσο και για την πρόταση του τότε υπουργού Εξωτερικών Φίσερ, την άνοιξη του 2000, για ευρωπαϊκό σύνταγμα.

Με άλλα λόγια, μπορεί η Γερμανία να πιέζεται, αλλά και να προβληματίζεται η ίδια για το εάν πρέπει να επανεκκινήσει τη δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης –η οποία βραχυκυκλώθηκε, πρώτα στα δημοψηφίσματα στη Γαλλία και στην Ολλανδία την άνοιξη του 2005 όταν και απερρίφθη η Συνταγματική Συνθήκη και στη συνέχεια μετά το 2008-2010, όταν το Βερολίνο αρνήθηκε την περαιτέρω εμβάθυνση- για την αντιμετώπιση τόσο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης όσο και της κρίσης της Ευρωζώνης. Η επανεκκίνηση, όμως, που προτείνει η γαλλική πλευρά, στην πραγματικότητα, ξαναβρίσκει το χαμένο νήμα με παλαιότερες γερμανικές προτάσεις.

Είναι σαφές ότι τα εκλογικά θρίλερ στην Ευρώπη -από το Brexit, τις εκλογές στην Ολλανδία, με αποκορύφωση τις εκλογές στη Γαλλία- αλλά και η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού σε Ιταλία, Ολλανδία και αλλού, έχουν προφανώς πείσει τη γερμανική πολιτική ελίτ ότι δεν μπορεί να αρκεστεί στο σημερινό status quo της άκαμπτης λιτότητας και της διαχείρισης του κοινού νομίσματος έξω από κάθε νομιμοποίηση σε επίπεδο εθνικής και ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Το διακύβευμα, λοιπόν, δεν είναι αν θα διεξαχθεί συνολική διαπραγμάτευση για το μέλλον της Ευρώπης, αλλά εάν η έναρξη της αρκεί για να εκτονώσει την πρωτοφανή κοινωνική και πολιτική δυσαρέσκεια στην ευρωζώνη και στην ΕΕ.

Εξυπακούεται ότι το περιθώριο ελιγμών της Μέρκελ στην ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση θα είναι πολύ μεγαλύτερο με κυβερνητικό εταίρο τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι την διαφοροποιούν σταθερά από τον Σόιμπλε, που δέχεται σχεδόν αποκλειστικά τα πυρά τους, και πιο συρρικνωμένα με κυβερνητικό εταίρο τους Φιλελεύθερους, οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι να δίνουν καθημερινά εξετάσεις σε ψηφοφόρους που τους επέλεξαν ως πιο ευπρεπή επιλογή από την ευρωσκεπτικιστική και ξενόφοβη Εναλλακτική για τη Γερμανία».