Η διασύνδεση των ταμειακών και η… NASA

Η τεχνολογία θαμπώνει την κρίση των ανθρώπων τόσο πολύ που κάποιοι την αντιμετωπίζουν σαν θεότητα που μπορεί να επιλύσει πολύχρονες κοινωνικές ασθένειες. Στη σύγχρονη Ελλάδα λατρεύεται η θεότητα που θα συνδέσει όλα τα ηλεκτρονικά και χειρόγραφα συστήματα τιμολόγησης με ένα Ολύμπιο server, εξαφανίζοντας την κακή συνήθεια των Ελλήνων να φοροδιαφεύγουν.

Το στυλό του Διαστήματος

Κάποτε οι Αμερικανοί αστροναύτες αντιμετώπιζαν ένα σοβαρό πρόβλημα: δεν μπορούσαν να γράψουν με στυλό σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Μια ομάδα επιστημόνων που ανέλαβε την αντιμετώπιση του θέματος, μετά από χρόνιες έρευνες που κόστισαν εκατομμύρια δολάρια, κατάφερε να κατασκευάσει ένα στυλό που έγραφε στο Διάστημα, σε οποιαδήποτε θερμοκρασία, όρθια ή ανάποδα, ακόμα και κάτω από το νερό. Τότε κάποιος ρώτησε τους υπόλοιπους πώς έγραφαν οι Ρώσοι στα διαστημικά τους ταξίδια. Προς έκπληξή τους πληροφορήθηκαν ότι οι Ρώσοι ουδέποτε είχαν πρόβλημα γιατί χρησιμοποιούσαν μολύβια.

Διαβάζω ρεπορτάζ ακόμα και σε έγκυρες εφημερίδες που κατακρίνουν το ΥΠΟΙΚ για ολιγωρία στο θέμα της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με το σύστημα Taxis. Ο καλός δημοσιογράφος Προκόπης Χατζηνικολάου φαίνεται ότι είναι ένα ακόμα θύμα της προπαγάνδας όσων επιδιώκουν τη διασύνδεση περίπου ενός εκατομμυρίου ταμειακών μηχανών και μηχανισμών με κρατικά ηλεκτρονικά συστήματα. Σε άρθρο του στην Καθημερινή στις 10/5 αναφέρει ότι δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για τη διασύνδεση, ενώ τα συστήματα είναι έτοιμα.

Συνεχίζοντας λέει ότι: «Από το 2011, όταν και ψηφίστηκε ο πρώτος νόμος (3943/11), το μέτρο αναβάλλεται διαρκώς εξαιτίας των πιέσεων που ασκούνται από διάφορες επαγγελματικές ομάδες», χωρίς όμως να μπαίνει στον κόπο να κατονομάσει έστω μία ομάδα επαγγελμάτων ή συνδικαλιστικό φορέα που να αντιτίθενται στο μέτρο.

Είναι, δυστυχώς, γεγονός πως οι περισσότεροι δημοσιογράφοι έχουν πέσει θύματα της «πλάνης της διασύνδεσης». Το θέμα έχει μία πολυετή ιστορία και συνδέεται και με τον ΚΒΣ/ΚΦΑΣ, ο οποίος καταργήθηκε με τον νόμο 4308/2014 (περί Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων-ΕΛΠ).

Οι τεχνοκράτες με τους οποίους συνεργάστηκε μια ομάδα για τη σύνταξη του νόμου για τα ΕΛΠ (τα οποία αποτελούν και προσαρμογή στις ευρωπαϊκές λογιστικές οδηγίες), ήταν εντελώς αντίθετοι στο συγκεκριμένο μέτρο. Επειδή η κατάργηση των αναχρονισμών που προέβλεπε ο ΚΒΣ ήταν υποχρέωση από το 1ο μνημόνιο μετά τη χρεοκοπία (και τη συνακόλουθη εποπτεία των ξένων), οι προσπάθειες για να διατηρηθούν αναχρονισμοί ή να εισαχθούν «εκσυγχρονισμοί» (όπως η διασύνδεση ταμειακών) γίνεται μέσω παράλληλης νομοθεσίας. Αυτός είναι ο λόγος που όλο αυτό το έργο (που είναι επικερδέστατο για όσους το προωθούν) είναι στηριγμένο σε υπουργικές αποφάσεις και ΠΟΛ.

Παρότι υπάρχουν κάποιοι που έχουν διατυπώσει δημόσια την αντίθεσή τους σε αυτό το απίστευτης έμπνευσης μέτρο, δεν γνωρίζω κάποιο συλλογικό φορέα που να έχει ασχοληθεί με το θέμα. Η άποψή μου είναι ότι και η σημερινή ηγεσία του ΥΠΟΙΚ όπως και οι προηγούμενες έχουν επιφυλάξεις (και καλά κάνουν και έχουν) για την επιτυχία του μέτρου. Το φιάσκο των αποδείξεων θα είναι μια μικρή αποτυχία μπροστά στον τραγέλαφο της εφαρμογής μιας φαραωνικής κατασκευής.

Το άρθρο της Καθημερινής συνεχίζει: «Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο εισαγωγέων και κατασκευαστών ταμειακών μηχανών, "παράλληλα με τη θεσμοθέτηση των τεχνικών προδιαγραφών (για τις ταμειακές μηχανές), το 2013, κατασκευάστηκε και εγκαταστάθηκε στις πληροφοριακές υποδομές της ΓΓΠΣ server με εφαρμογή λογισμικού κατάλληλου για τη συλλογή, καταχώριση και επεξεργασία των συναλλαγών των φορολογικών ταμειακών μηχανών" που "είναι σε θέση να δέχεται καθημερινά συναλλαγές και δεδομένα από τουλάχιστον 1.000.000 επιχειρήσεις». Δεν πιστεύω ότι η εφημερίδα ή ο δημοσιογράφος προωθούν τα συμφέροντα των εισαγωγέων ταμειακών μηχανών, αλλά θα έπρεπε να διερωτηθούν τα εξής:

(α) ας υποθέσουμε ότι εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις στέλνουν εκατομμύρια συναλλαγές στο ταλαίπωρο Taxis, που «κολλάει» στις μέρες που λήγουν οι προθεσμίες των δηλώσεων· γιατί αυτό θα μείωνε τη φοροδιαφυγή;

(β) υπάρχει άλλη χώρα σε αυτόν τον πλανήτη που έχει κάνει κάτι παρόμοιο; Η υφυπουργός κα Παπανάτσιου πρόσφατα ανακοίνωσε ότι συμφώνησε με το ομόσπονδο γερμανικό κρατίδιο του Βραδεμβούργου να μας δοθούν οι τεχνικές προδιαγραφές μηχανισμού που προστίθεται στη φορολογική ταμειακή μηχανή, ο οποίος καταγράφει όλες τις συναλλαγές και δεν επιτρέπει παρεμβάσεις. Στο σημείο αυτό θα συμφωνούσα με τους εγχώριους κατασκευαστές, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν βλέποντας να χάνουν την μπουκιά από το στόμα, ότι δεν χρειάζεται να εισάγουμε κάτι που δεν έχουν καν εφαρμόσει οι Γερμανοί. Αυτοί εφαρμόζουν αλλιώς τους νόμους και για όσα εφαρμόζουν -πάντα με θαυμαστή μεθοδικότητα- η ιστορία δεν τους έχει δικαιώσει.

Κάποιοι θεωρούν αποτελεσματικό να μετατρέψουν το ΥΠΟΙΚ σε big brother, με το προσωπικό να παρακολουθεί τα έσοδα των συναλλαγών όλης της χώρας real time σε οθόνες όπως κάνει η Τροχαία για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, όταν η ΑΑΔΕ δεν έχει όσους ελεγκτές χρειάζεται. Η απάντηση στο άρθρο είναι ότι «θα βοηθούσε σημαντικά στη δημιουργία μιας πρώτης εικόνας για τα προσδοκώμενα έσοδα τόσο από τον ΦΠΑ όσο και από κάθε επιχείρηση και κάθε επαγγελματική ομάδα. Θα μπορούσε το υπουργείο Οικονομικών να γνωρίζει τι δηλώνει κάθε επαγγελματική ομάδα, να βγάζει μέσους όρους και να εντοπίζει επιχειρήσεις που ενδεχομένως να φοροδιαφεύγουν». Την αλήθεια ίσως πρέπει να την αναζητήσουμε στο Βιετνάμ.

Οι ανάποδες νάρκες

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης της στρατιωτικής μου θητείας, μας έδειξαν διάφορους τύπους ναρκών. Μία από αυτές έσκαγε μόνο προς τη μια κατεύθυνση και την είχαν χρησιμοποιήσει οι Αμερικανοί στο Βιετνάμ. Επειδή προέλαυναν από τον Νότο (ή έτσι τουλάχιστον σχεδίαζαν), ένας συγκεκριμένος τύπος νάρκης έσκαγε μόνο προς τον Βορρά, προστατεύοντας τους Αμερικανούς στρατιώτες καθώς στόχευε μόνο του Βιετναμέζους, αλλά ο εκπαιδευτής μάς ενημέρωσε ότι αυτή η νάρκη καταργήθηκε. Ρωτώντας από περιέργεια, μου απάντησε ότι όταν οι εχθροί ανακάλυψαν το κόλπο, έθαβαν τις νάρκες με αντίθετη κατεύθυνση (χωρίς να τις εξουδετερώνουν), με αποτέλεσμα να σκοτώνουν ανυποψίαστους Αμερικανούς.

Όταν και ΑΝ συνδεθούν όλες οι ταμειακές και όλα τα συστήματα τιμολόγησης της Ελλάδας με τα συστήματα του ελληνικού κράτους που είναι μειωμένων ικανοτήτων (το θέτω ευγενικά), όσοι θέλουν να αποφύγουν τυχόν προβλήματα με το ΣΔΟΕ, απλά δεν θα «χτυπάνε» την απόδειξη όπως κάνουν και σήμερα, προσφέροντας εκπτώσεις στους πελάτες τους.

Συμπέρασμα

Με λίγα λόγια, η διασύνδεση των ταμειακών, που παρουσιάζεται σαν πανάκεια, αφορά για ένα μέτρο παγκόσμιας πρωτοτυπίας άνευ φορολογικής αξίας και υψηλού κόστους. Θα επιβαρύνει χιλιάδες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που δίνουν αγώνα επιβίωσης (αν και αμφιβάλλω αν ποτέ εφαρμοστεί έστω και σαν παρωδία).

Υπάρχει ανάγκη να σταματήσει -και μάλιστα χωρίς αντίλογο- η πλάνη ότι με μέτρα που δεν έχουν προηγούμενο σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο, θα μειώσουμε την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή.

Είμαστε ουραγοί στις μεθόδους καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, γιατί δυσκολευόμαστε να υιοθετήσουμε δοκιμασμένες λύσεις σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα με ελάχιστες εθνικές ιδιαιτερότητες. Ταυτόχρονα είμαστε πρώτοι σε ευρεσιτεχνίες που αυξάνουν τα κόστη των επιχειρήσεων, στο όνομα της μείωσης της φοροδιαφυγής.

Όπως οι νάρκες των Αμερικανών στο Βιετνάμ, οι ανάδελφες εθνικές ιδιοκατασκευές καταπολέμησης της φοροδιαφυγής θα σκάσουν στο σώμα όσων επιχειρήσεων έχουν απομείνει όρθιες στα ερείπια της οικονομίας μας. 

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.