Γιατί ο Τραμπ είναι «κακά μαντάτα» για τον κόσμο

Ολοένα και περισσότεροι επώνυμοι συντηρητικοί Αμερικανοί παρότρυναν τους ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους να ψηφίσουν την Χίλαρτι Κλίντον για πρόεδρο. Ο λόγος είναι, ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απομακρυνθεί σε πολλά ζητήματα από τις θέσεις του Ρόναλντ Ρέιγκαν.

Η γραμμή Ρέιγκαν κυριαρχούσε στο ρεπουμπλικανικό κόμμα πριν τον Τραμπ, δεδομένου ότι ο Ρέιγκαν επανεξελέγη το 1984 με 59% της λαϊκής ψήφου και κερδίζοντας 49 από τις 50 πολιτείες – αυτή ήταν η πιο πρόσφατη θριαμβευτική εκλογή προέδρου στις ΗΠΑ.

Στις φετινές αμερικανικές εκλογές διακυβεύεται σε ασυνήθιστο βαθμό ο μελλοντικός διεθνής προσανατολισμός των ΗΠΑ. Αν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ ενδέχεται να κάνουν στροφή προς έναν εθνικισμό βραχυπρόθεσμων οριζόντων σε βάρος των διεθνών συνεργασιών τους.

Αν εκλεγεί η Χίλαρι Κλίντον αντιθέτως αναμένεται μεγαλύτερη συνέχεια στις διεθνείς δεσμεύσεις και συνεργασίες των ΗΠΑ.

Ο Τραμπ διεκδικεί την αμερικανική προεδρία πολιτευόμενος ενάντια σε ένα δικομματικό πολιτικό κατεστημένο, που το καταγγέλει ως στενά διαπλεγμένο με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.

Αν και δισεκατομμυριούχος, παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον ισχυρό άνδρα που θα προστατέψει τον μέσο Αμερικανό από την ανίερη αυτή σύμπραξη πολιτικού κατεστημένου και οικονομικών συμφερόντων.

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του πολιτικού προγράμματός του είναι ο εμπορικός προστατευτισμός. Ο Τραμπ καταγγέλει το δικομματικό πολιτικό κατεστημένο για την παγκοσμιοποίηση, που ο ίδιος θεωρεί ότι εξυπηρετεί τις πολυεθνικές επιχειρήσεις σε βάρος των εργαζόμενων στις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου θέτει σε αμφισβήτηση τη διαχρονική δέσμευση των ΗΠΑ υπέρ του ελεύθερου εμπορίου, που ανάγεται στη διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς το 1944 και στο Σχέδιο Μάρσαλ το 1947-1949.

Η αμφισβήτηση του ελεύθερου εμπορίου από τον Τραμπ πηγαίνει ενάντια στην κυρίαρχη ιδεολογία των ρεπουμπλικανών υπέρ της ελεύθερης αγοράς. Παραδόξως η Κλίντον είναι πιο πιστή στη γραμμή του Ρέιγκαν όσον αφορά τον τομέα αυτό.

Το ίδιο ισχύει στο θέμα της ενσωμάτωσης των λαθρομεταναστών στην αμερικανική κοινωνία. Ο τελευταίος μεγάλος νόμος νομιμοποίησης λαθρομεταναστών ήταν του Ρέιγκαν το 1986. Ο Τραμπ αντιθέτως έχει υιοθετήσει ακραίες θέσεις κατά των λαθρομεταναστών, που σηματοδοτούν μια Αμερική πιο κλειστών οριζόντων.

Η Κλίντον είναι πιο κοντά στις θέσεις του Ρέιγκαν και όσον αφορά την Ατλαντική συμμαχία, που αποτέλεσε τη σημαντικότερη διεθνή δέσμευση των ΗΠΑ από το 1949. Ήδη από τη δεκαετία του 1980 ο Τραμπ θεωρούσε, ότι οι σύμμαχοι έπιαναν τις ΗΠΑ κορόιδο, κρατώντας χαμηλά τις αμυντικές δαπάνες τους και βασιζόμενοι στις υψηλές αμερικανικές αμυντικές δαπάνες για την ασφάλειά τους.

Νωρίτερα φέτος ο Τραμπ δήλωσε, ότι δεν θεωρεί αυτόματη την ενεργοποίηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει συλλογική άμυνα σε περίπτωση που κράτος μέλος δεχθεί επίθεση από μη μέλος. Ως εκ τούτου φάνηκε να υπονομεύει την αποτρεπτική αξιοπιστία της Ατλαντικής συμμαχίας. Πενήντα ρεπουμπλικανοί πρώην αξιωματούχοι με πόστα εξωτερικής πολιτικής ή άμυνας αντέδρασαν υπογράφοντας δήλωση άρνησής τους να ψηφίσουν τον Τραμπ.

Τυχόν εκλογή του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ θα σημαίνει αυξημένη αβεβαιότητα για το διεθνές οικονομικό σύστημα και για τις συμμαχικές δεσμεύσεις των ΗΠΑ.

Σε εποχή που έχει ανοίξει επικίνδυνα σε βάρος της Ελλάδας η ψαλίδα στον διμερή ελληνοτουρκικό καταμερισμό ισχύος, αυξημένη διεθνής αβεβαιότητα μπορεί μονάχα να μας βλάψει.

* Ο κ. Χαράλαμπος Παπασωτηρίου είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων