Telegraph: Η Ελλάδα να σταματήσει να περιμένει ένα θαύμα

Ήρθε η ώρα η Ελλάδα να βγει η ίδια από τη μιζέρια της, λέει η Telegraph, θυμίζοντας μία αγγλική έκφραση που χρησιμοποιείται για τη χαριστική βολή όταν ο θάνατος είναι πλέον αναπόφευκτος.

Η χώρα πρέπει, όπως σημειώνει με έμφαση ο αρθρογράφος, Allister Health, να σταματήσει να ελπίζει σε ένα θαύμα, να κηρύξει χρεοκοπία και να φύγει από το ευρώ. Στο αμέσως επόμενο διάστημα, κάτι τέτοιο ίσως επισπεύσει μία ακόμα υποτροπή σε ύφεση. Όμως είναι ο μόνος τρόπος για να λυθεί το τρέχον αδιέξοδο, είναι ένας δρόμος που έχει καταστεί απαραίτητος -αν και όχι επαρκής- όρος, για να μπορέσει η χώρα κάποια στιγμή να ανακάμψει.

Ιδανικά, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να πατήσει μόνη της το κουμπί του Grexit, λέει το δημοσίευμα. Aλλά αν αποφασίσει να μείνει κολλημένη στο ευρώ επ' αόριστον, τότε η υπόλοιπη ευρωζώνη θα πρέπει να βρει έναν τρόπο για να την αναγκάσει, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, να εγκαταλείψει την ευρωζώνη. Αυτό, χωρίς αμφιβολία, θα πήγαινε κόντρα στην ιμπεριαλιστική νοοτροπία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα παραβίαζε το διαβόητο κανόνα acquis communautaire: την άποψη ότι η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση δε θα έπρεπε ποτέ, σε καμία περιοχή και σε καμία χώρα, να αντιστραφεί. Ωστόσο, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να βάλει κανείς ένα τέλος στις ανοησίες που βλέπουμε τώρα και η μόνη ελπίδα για μια χώρα που έχει υποφέρει φοβερά εδώ και χρόνια τώρα.

Τα ισχυρότερα επιχειρήματα υπέρ τόσο της χρεοκοπίας όσο κι του Grexit έχουν να κάνουν τόσο με την πολιτική οικονομία όσο και με την ψυχολογία του εκλογικού σώματος. Το χρέος της Ελλάδας είναι υπερβολικά μεγάλο: δεν μπορεί να πληρωθεί ποτέ. Όσο πιο νωρίς το αποδεχτεί κανείς αυτό, τόσο το καλύτερο.

Το πιο σημαντικό ζήτημα, ωστόσο, είναι ότι οι Έλληνες ψηφοφόροι φαίνεται να συμφωνούν με την ιδεολογία της κυβέρνησής τους: θέλουν, για να το πούμε χοντρικά, να παραμείνουν στην ευρωζώνη, αλλά δεν θέλουν να συμμορφωθούν με τους ευρέως σε αυτήν αποδεκτούς, «ορθόδοξους» κανόνες για τους φόρους, τις δαπάνες και τις αγορές.

Αυτό είναι θανάσιμα αντιφατικό. Ο μόνος τρόπος για να λειτουργήσει το ευρώ, εν απουσία μαζικών και μόνιμων μεταβιβάσεων από τη Γερμανία και άλλες πλούσιες χώρες, είναι τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν την ελεύθερη αγορά και μια ριζοσπαστική ευελιξία στην αγορά εργασίας.

Ωστόσο, το μόνο σίγουρο είναι ότι πολλοί Έλληνες ψηφοφόροι πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη υποχωρήσει πολύ έναντι των δανειστών, κι έχει ήδη αποδεχτεί πολλά σε σχέση με τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία της χώρας.

Όμως υπάρχουν άλλα δύο προβλήματα με το είδος των κολεκτιβιστικών και ενάντιων στην αγορά πολιτικών που απολαμβάνουν, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, τόσης ακόμη υποστήριξης στην Ελλάδα: εγγυώνται σταδιακή φτωχοποίηση και βασίζονται στην παράλογη προϋπόθεση ότι στη ζωή τα αγαθά έρχονται σαν μάννα εξ ουρανού. Όμως αυτό δε γίνεται, και καμία χώρα δε θα έπρεπε να πιστεύει ότι δικαιούται να ζει από τη μεγαλοψυχία των υπολοίπων, πόσο μάλλον οι φορολογούμενοι, των οποίων το χρέος τους έχει εξαγοραστεί από διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ.

Θεωρητικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να χρεοκοπήσει αλλά να μην εγκαταλείψει το ευρώ. Όμως λλά η ευρωζώνη και η ΕΚΤ θα έπρεπε να την αναγκάσουν να ξαναγυρίσει στη δραχμή. Το νομικό και πρακτικό σκέλος θα ήταν πολύπλοκο, αλλά διαχειρίσιμο. Με μικρό ή καθόλου χρέος και με ένα καινούριο νόμισμα, έχοντας απομακρυνθεί από τα λάθη του παρελθόντος, θα υπήρχε τουλάχιστον μία πιθανότητα, σε βάθος χρόνου, η χώρα να εκλέξει μια οικονομικά εγγράμματη κυβέρνηση, η οποία θα προσηλωθεί στην υιοθέτηση λογικών, αναπτυξιακών πολιτικών.

Ο μόνος τρόπος ώστε η Ελλάδα να ξαναμάθει τη σημασία της οικονομικής ορθοδοξίας είναι να τεστάρει μέχρι καταστροφής τη δική της οικονομική πολιτική, το δικό της φορολογικό σύστημα και την εφαρμογή των δικών της κανόνων. Το να κατηγορεί τον υπόλοιπο κόσμο ή το νεοφιλελευθερισμό δεν θα μπορούσε πια να είναι δυνατόν, από τη στιγμή που θα αποχωρήσει από το ευρώ και θα ξεφύγει από το χρέος της. Μένοντας με τα δικά της μέσα, θα υπήρχε η δυνατότητα να ανακαλύψει και πάλι σταδιακά την αξία μιας ορθής νομισματικής πολιτικής, των ισορροπημένων προϋπολογισμών κι ενός φορολογικού και κανονιστικού πλαισίου που προσελκύει το ξένο κεφάλαιο κι ενθαρρύνει τις εγχώριες επενδύσεις. Οι χώρες που ψηφίζουν σοσιαλισμό, σπατάλη και ταξικό πόλεμο δεν έχουν το δικαίωμα να αναγκάζουν τις άλλες να πληρώνουν το λογαριασμό.

Οι ατελείωτες υπεκφυγές των περασμένων μηνών δεν βοηθούν κανέναν: το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται υπό κατάρρευση, η οικονομία είναι και πάλι σε ύφεση (με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά 0,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2015), ενώ οι πιο εξειδικευμένοι και πιο σκληρά εργαζόμενοι της χώρας φεύγουν, βρίσκοντας δουλειά και ξαναφτιάχνοντας τη ζωή τους στο εξωτερικό. Κάθε καταθέτης με λίγο μυαλό έχει επιμελώς τραβήξει τα χρήματά του από τις τράπεζες αναμένοντας ελέγχους κίνησης κεφαλαίων ή ένα νέο, πιθανόν σχεδόν χωρίς καμία αξία, νόμισμα.

Στην απελπισία τους, κάποιοι ξόδεψαν τα χρήματά τους σε καινούρια αυτοκίνητα (οι πωλήσεις σημείωσαν άνοδο 47% τον Απρίλιο, καθώς είναι καλύτερα να έχει κανείς ένα χρήσιμο αγαθό που χάνει σε αξία παρά τίποτα), κι αυτοί που μπορούν έχουν αγοράσει περιουσία στο εξωτερικό ενώ οι αποταμιευτές με πιο περιορισμένα μέσα έχουν καταφύγει στην αποταμίευση του... στρώματος. Οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες έχουν κατακρημνιστεί στα 139,4 δισ. τον Απρίλιο σε σχέση με τα 145 δισ. του Μαρτίου, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδό τους από το 2004.

Πολλές εταιρίες και οργανισμοί είναι αναγκασμένοι να κρατούν κάποια χρήματα στην τράπεζα είτε για να κάνουν πληρωμές είτε για τη μισθοδοσία του προσωπικού. Αλλά οι πολυεθνικές κάνουν ό,τι μπορούν για να κρατήσουν αυτά τα ποσά στο ελάχιστο δυνατό. Οι όλο και πιο απελπισμένες προσπάθειες της Ελλάδας να βρει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και ρευστού που θα της επιτρέψουν να κρατηθεί στο παιχνίδι λίγο περισσότερο έχουν καταλήξει στη γεωπολιτική της απομόνωση.

Όπως μετέδωσε ο Ambrose Evans-Pritchard, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο υπουργός Ενέργειας, έχει εξασφαλίσει μία συμφωνία με τη ρωσική Gazprom, η οποία θα κατασκευάσει μέρος ενός νέου αγωγού φυσικού αερίου στην Ελλάδα με τη Ρωσία να δίνει προκαταβολή μέχρι και €2 δισ. Η Ελλάδα φυσικά δικαιούται να παίζει στη γεωπολιτική σκακιέρα και να έχει στενότερους δεσμούς με την τράπεζα των BRICS. Αλλά η Δύση θα έπρεπε να σταματήσει τη χρηματοδότηση. Κάποια στιγμή όλες οι χώρες πρέπει να κάνουν μία επιλογή και στη συνέχεια να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των πράξεών τους.

Οι απομονωμένες εκείνες φωνές που αντιτάχθηκαν στη δημιουργία του ευρώ τη δεκαετία του 1990 έχουν επιβεβαιωθεί θεαματικά. Οικονομολόγοι όπως ο Martin Feldstein και ο Milton Friedman προέβλεψαν δικαίως ότι το ενιαίο νόμισμα θα προκαλούσε σοβαρές εντάσεις ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης. Γνώριζαν ότι η ευρωζώνη δεν ήταν μια ιδανική νομισματική ένωση. Οι αγορές εργασίας δε θα ήταν ποτέ αρκετά ευέλικτες για να απορροφήσουν τα οικονομικά σοκ και οι πολιτιστικοί φραγμοί θα εμπόδιζαν τους εργάτες από προβληματικές χώρες να βρουν εργασία σε πιο επιτυχημένες.

Η μόνη απάντηση θα ήταν να εγκαθιδρυθεί ένα μαζικό, πανευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας, με τεράστια ποσά που θα έφευγαν από τις πλούσιες χώρες για να δοθούν στις φτωχές.

Μια τέτοια λύση, αν ήταν εφικτή, θα δημιουργούσε μία μαζική κουλτούρα εξάρτησης - όμως ποτέ δεν ήταν πολιτικά εφικτή. Η ευρωζώνη δεν είναι μια πραγματική χώρα. Δεν υπάρχουν κοινές διαδηλώσεις, δεν υπάρχει κοινός λαός, κι έτσι δεν υπάρχει υποστήριξη για δημοσιονομική ενοποίηση.

Ο δρόμος για την Ελλάδα είναι γεμάτος δυσκολίες. Παρ' όλα αυτά, ενώ το να αφήσει κανείς το ευρώ είναι μια μεγάλη ζαριά, αυτό είναι που η Ελλάδα πρέπει τώρα να αποφασίσει.