Οι «κοκορομαχίες» που οδηγούν στην... ύφεση

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δημιούργησε νέα πολιτικά δεδομένα. Σε επίπεδο ευρωεκλογών, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι μη αμφισβητήσιμη. Σε επίπεδο περιφερειών όμως, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν κατέγραψε τα προσδωκόμενα. Επιπλέον, το αθροιστικό (στις ευρωεκλογές) ποσοστό Ν.Δ.-Ελιάς υπερβαίνει εκείνο του ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβέρνηση ερμηνεύει το αποτέλεσμα ως αποτυχία της αντιπολίτευσης και προτάσσει την πολιτική σταθερότητα, ενώ η αντιπολίτευση κρίνει ότι η παραμονή της κυβέρνησης στην εξουσία, παρά την εκλογική της ήττα, επιταχύνει την πολιτική αστάθεια. Με άλλα λόγια, και οι μεν και οι δε εξυμνούν την πολιτική σταθερότητα την οποία όμως υπονομεύει (μόνο) ο αντίπαλος!

Σε κάθε περίπτωση, η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου δεν έχει (ακόμα) επηρεασθεί. Προ δημοτικών εκλογών, ευρίσκετο στο 6,80% και σήμερα έχει μειωθεί σημαντικά. Εαν όμως οι αψιμαχίες μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης συνεχισθούν, τότε είναι πιθανό η απόδοση να πάρει και πάλι την ανιούσα.

Πόσο λοιπόν η (όποια) έλλειψη πολιτικής σταθερότητας μπορεί να επηρεάσει την οικονομία μας;

Η πολιτική σταθερότητα είναι ποσοτικά μετρήσιμη. Πράγματι, η World Bank δημοσιεύει δείκτες πολιτικής σταθερότητας (από το 1996 μέχρι το 2012). Στη δική μας περίπτωση, ο δείκτης πολιτικής σταθερότητας κατέγραψε (υποβοηθούμενος από την ένταξή μας στην Ευρωζώνη) μέγιστη τιμή το 2002 και εν συνεχεία παρουσίασε μεγάλη πτώση από το 2007 μέχρι το 2012. Δε θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι η πτώση της πολιτικής σταθερότητας συνέπεσε με πτώση των επενδύσεων από το 22,5% του ΑΕΠ το 2002 στο 12,9% του ΑΕΠ το 2012.

Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η μείωση της πολιτικής σταθερότητας επιδρά αρνητικά στις επενδύσεις και βεβαίως στην ανάπτυξη. Αυτό μπορεί να αξιολογηθεί εντός ενός οικονομετρικού υποδείγματος (VAR) όπου η σχέση αιτιότητας (causality) τρέχει από τη μείωση της πολιτικής σταθερότητας στις επενδύσεις και εν συνεχεία στον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.

Προσωπικοί ποσοτικοί υπολογισμοί μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η μείωση της πολιτικής σταθερότητας:

(α) αφενός οδηγεί σε μείωση των επενδύσεων κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ εντός του ιδίου έτους και κατά μία ποσοστιαία μονάδα το επόμενο έτος, και

(β) αφετέρου οδηγεί σε μείωση της ανάπτυξης κατά μία ποσοστιαία μονάδα εντός του ιδίου έτους και κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες το επόμενο έτος.

Τι σημαίνουν αυτά; Ας υποθέσουμε ότι οι «κοκορομαχίες» μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης συνεχίζονται (όπως, για παράδειγμα, σε θέματα εκλογής διοικητή στην Τράπεζα της Ελλάδος ή επιτρόπου όπου θα μπορούσαν τουλάχιστον με οδηγό τον κοινό νου να τα βρούν!). Ας υποθέσουμε επίσης ότι, υπό το βάρος της συνεχούς αμφισβήτησης από την αντιπολίτευση, η κυβέρνηση προβαίνει σε λανθασμένους χειρισμούς στο θέμα της μείωσης του χρέους.

Υπό αυτές τις υποθέσεις, θα δημιουργηθεί κλίμα έντονης πολιτικής αστάθειας στην Ελλάδα το οποίο, σύμφωνα με τους ποσοτικούς μας υπολογισμούς, θα οδηγήσει σε ύφεση το 2014 (αντί 0,6% προβλεπόμενης ανάπτυξης) και σε περίπου μηδενική ανάπτυξη το 2015, ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ήδη εξαιρετικά υψηλή ανεργία.

Σε αυτήν την περίπτωση, όλοι (κυβέρνηση, αντιπολίτευση και πολίτες) θα ζημιωθούν.

* Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.