Δώρον άδωρον χαρακτηρίζει τη διαδικασία fast track o πρόεδρος του ομίλου Solar Cells Hellas, Δημήτρης Παναγάκος, στη συνέντευξη που δίνει στο Euro2day.gr.

Περιγράφοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα ο κλάδος των φωτοβολταϊκών, κι αναφερόμενος στο fast track, τονίζει ότι τα έργα είναι πια ώριμα για κατασκευή, στον ίδιο χρόνο που θα ήταν χωρίς να έχει προηγηθεί η ένταξή τους στο ειδικό καθεστώς.

Ο ίδιος περιγράφει πώς οι εταιρείες του ομίλου του αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό από τα αντίστοιχα κινέζικα προϊόντα, ενώ επιμένει ότι η απλοποίηση των διαδικασιών και η λειτουργία των υπηρεσιών one stop shop θα αποτελέσει το φάρμακο για να γίνουν επενδύσεις.


ΕΡ.: Κύριε Παναγάκο, δώστε μας μία συνοπτική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί αυτήν την περίοδο στην εγχώρια αγορά σε σχέση με τον βαθμό υλοποίησης φωτοβολταϊκών πάρκων αλλά και τη λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων της χώρας. 

ΑΠ.: Τα φωτοβολταϊκά είναι εκείνα που σηκώνουν μέρος της σημερινής κρίσης στους ώμους τους. Είναι έργα εύκολα στην κατασκευή τους, δημιουργούν θέσεις εργασίας και είναι προσβάσιμα σε όλες σχεδόν τις κοινωνικές ομάδες.

Σήμερα, υπάρχει μια τυπική εικόνα υπερθέρμανσης της αγοράς, όπου όλοι τρέχουν να κλειδώσουν τις ταρίφες. Η εικόνα αυτή, όμως, δεν αντανακλά το πραγματικό μέγεθος της αγοράς, καθώς το ιστορικό άλλων χωρών κατέδειξε ότι παρόμοιες αγορές παρουσίασαν κατακόρυφη πτώση μετά από περιόδους ασύμμετρης ανάπτυξης. Η ανάπτυξη σε αυτές τις αγορές δεν επανήλθε ποτέ.

Το ενδιαφέρον λοιπόν είναι έντονο, παρά την τραπεζική στενότητα, την έλλειψη ρευστότητας και τα αναδρομικά μέτρα που αποθαρρύνουν τους υποψήφιους επενδυτές. Η χώρα μας συγκαταλέγεται μέσα στις 10 πρώτες χώρες του κόσμου σε νέα εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών για το 2012.

Σε λίγο καιρό όμως δεν θα υπάρχει Έλληνας επενδυτής για να ασχοληθεί με τα φωτοβολταϊκά, αν συνεχιστεί αυτή η κωλυσιεργία σε επίπεδο αδειοδότησης. Γιατί για να μη γελιόμαστε, τίποτε δεν έχει αλλάξει στο θέμα αυτό.

Από την άλλη πλευρά, οι εγχώριες βιομηχανικές μονάδες υπολειτουργούν αδυνατώντας να ανταγωνιστούν τη ραγδαία μείωση των τιμών, όπως ακριβώς και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές και αμερικανικές βιομηχανίες του κλάδου. Μόνο όσες έχουν εξασφαλισμένες πωλήσεις ή τροφοδοτούν με φ/β πλαίσια τα δικά τους επενδυτικά έργα, όπως εμείς, έχουν καταφέρει να λειτουργούν σε ικανοποιητικό επίπεδο.


ΕΡ.: Για τα προβλήματα στον κλάδο προφανώς δεν ευθύνεται μόνο η γενικότερη οικονομική κρίση. Πώς σχολιάζετε τις πρόσφατες αλλαγές στις ταρίφες για την παραγωγή ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά, σε συνδυασμό βέβαια και με το μέτρο της έκτακτης φορολόγησης επί του τζίρου;

ΑΠ.: Μακάρι να ήταν μόνο τα έκτακτα μέτρα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Σημειώστε: αντιμετωπίσαμε διαδοχικά την ελλιπή ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων, την αρνητική προδιάθεση των τοπικών κοινωνιών, την απίστευτη γραφειοκρατία, την πολυνομία, τις αλληλοεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες, τις αλλαγές στο θεσμοθετημένο πλαίσιο αδειοδότησης, τη χρηματοπιστωτική στενότητα, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος…

Το σισύφειο έργο μας έχει και συνέχεια, καθότι το τελευταίο διάστημα αντιμετωπίζουμε σε περιφερειακό επίπεδο εκ νέου μια δυσπιστία απέναντι στα φωτοβολταϊκά, όπου εκφράζεται αντίθεση σε περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου, παραγνωρίζοντας τα οφέλη προς την τοπική κοινωνία.

Επίσης, έχουμε απέναντί μας την αναντιστοιχία μεταξύ των αποφάσεων των δημόσιων υπηρεσιών με τη βούληση της κεντρικής κυβέρνησης για την άμεση διευθέτηση εκκρεμών θεμάτων που αφορούν τα έργα του Fast Track με τη μέριμνα του αρμόδιου υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, του Invest in Greece και της Γενικής Γραμματείας Στρατηγικών Επενδύσεων.

Επιμένω, είμαστε αρκετά ευέλικτοι στο να προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες της αγοράς κάθε στιγμή. Αρκεί τα φωτοβολταϊκά ως τεχνολογία και μορφή ανανεώσιμης ενέργειας να είναι στο κάδρο του ενεργειακού σχεδιασμού. Διαφορετικά δεν έχουμε λόγο ύπαρξης.

Δεν υπάρχει διαφάνεια και ένα ορθολογικό στρατηγικό πλάνο. Την ίδια στιγμή που οι Ευρωπαίοι εταίροι σχεδιάζουν την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, εδώ συζητάμε για μείωση του εθνικού στόχου, γεγονός αδιανόητο για τα δεδομένα της Ελλάδας, με δεδομένο το κόστος εισαγωγών, την απελευθέρωση της αγοράς, τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, το ηλιακό δυναμικό κ.λπ.

Χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι οι ΑΠΕ, και ειδικότερα τα φ/β, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, τονώνοντας την περιφερειακή ανάπτυξη και την τοπική οικονομία.

Και μιλάμε για άμεση ανάγκη επιβίωσης καθώς τα νέα μέτρα (μείωση στις ταρίφες, κορεσμός δικτύων, αναστολή εξέτασης αδειών, έκτακτη εισφορά, τετράμηνη προθεσμία σύνδεσης) συγκλίνουν στον εξοβελισμό των φωτοβολταϊκών από τον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. 


ΕΡ.: Ο ανταγωνισμός που υφίσταται η εγχώρια βιομηχανία προέρχεται κυρίως από την Κίνα, η παραγωγή της οποίας προστατεύεται και ενισχύεται με συγκεκριμένα μέτρα από την κεντρική διοίκηση. Θα μπορούσε να ακολουθήσει και η χώρα μας ανάλογους δρόμους; 

ΑΠ.: Όποιος δηλώσει σήμερα ότι ανταγωνίζεται σε τιμές τους Ασιάτες παραγωγούς θα πει ένα μεγάλο ψέμα. Ανεξαρτήτως των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και την πολιτική και οικονομική υποστήριξη που είχαν οι Κινέζοι ανταγωνιστές, το αποτέλεσμα είναι ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου είτε συγχωνεύτηκαν, είτε πτώχευσαν, είτε προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αλλάξουν το μοντέλο λειτουργίας τους. Είμαστε από τις ελάχιστες εταιρείες που η ευελιξία και η προσαρμοστικότητά τους επέτρεψε εν μέσω της ραγδαίας οικονομικής ύφεσης να είναι βιώσιμες και μας αναγνωρίζουν ως έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες επενδυτές στον κλάδο των φωτοβολταϊκών.

Ευτυχώς, διαβλέψαμε από πολύ νωρίς ότι η υπερπροσφορά στον κλάδο θα οδηγούσε σε ραγδαία μείωση των τιμών των φ/β πλαισίων -όπως και έγινε- και εγκαίρως διαφοροποιήσαμε τις δραστηριότητές μας ώστε να περιλαμβάνουν εκτός από τις παραγωγικές μονάδες και την κατασκευή φ/β πάρκων καθώς και τη συντήρηση και τη λειτουργία αυτών, με αποτέλεσμα να διατηρήσουμε τις θέσεις εργασίας στον όμιλο.

Πολιτική κεντρικής υποστήριξης της εγχώριας βιομηχανίας είναι ένα μοντέλο που ακολουθούν αρκετά κράτη του κόσμου και βέβαια όχι μόνο στον κλάδο των φωτοβολταϊκών. Στον βαθμό που η πολιτική αυτή θα υποστηρίξει τη διατήρηση θέσεων εργασίας και την αύξηση των εξαγωγικού χαρακτήρα της βιομηχανίας, είναι εύλογη η θεσμοθέτηση παρόμοιων μέτρων, όπως ακριβώς κάνουν και οι διεθνείς ανταγωνιστές μας. Προτάσεις υπάρχουν ποικίλες (φορολογικές ελαφρύνσεις, υποστήριξη εξαγωγών, χρηματοδοτήσεις τμημάτων Έρευνας και Ανάπτυξης κ.λπ.). Δεν βλέπω όμως να υπάρχει τέτοια πρόθεση. 


ΕΡ.: Πώς βλέπετε την προοπτική “αποσυμφόρησης” του χώρου; Έχουν κατατεθεί προς την κυβέρνηση προτάσεις υπέρ της επιστροφής των εγγυητικών σε όσους δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να προχωρήσουν σε επενδύσεις με “αντάλλαγμα” την οικειοθελή ανάκληση της δέσμευσης ηλεκτρικού χώρου... 

ΑΠ.: Η κατάσταση με τα νέα μέτρα δυσκολεύει πολύ όλους μας. Τα νέα μέτρα θα οδηγήσουν ασφαλώς σε κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων του κλάδου και σε συρρίκνωση άλλων, ενώ αρκετά φωτοβολταϊκά έργα (σε λειτουργία ή μη) θα αλλάξουν χέρια.

Από την άλλη μεριά, η αποδέσμευση ηλεκτρικού χώρου θα επιτρέψει τη σύνδεση νέων έργων και τον αποχαρακτηρισμό του δικτύου ως κορεσμένου. Το σύστημα των ταριφών με τις σωστές αναθεωρήσεις του θα οδηγήσει σε μια βιώσιμη αγορά και η απελευθέρωση της αγοράς θα καταδείξει το πραγματικό κόστος κάθε τεχνολογίας και τη συνεισφορά της στο σημερινό έλλειμμα του Διαχειριστή.

Όλα τα παραπάνω όμως προϋποθέτουν την αποσυμφόρηση του τεχνητά χαρακτηρισμένου κορεσμένου δικτύου, οπότε τα νέα μέτρα είναι στη σωστή κατεύθυνση για να ανοίξει ο δρόμος στους πραγματικούς επενδυτές.

Η επιστροφή των Εγγυητικών Επιστολών ενέχει και ένα αίσθημα αποκατάστασης δικαιοσύνης εν τέλει σε ανθρώπους που χωρίς τη δική τους υπαιτιότητα δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν τα έργα τους για διάφορους λόγους. Μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι ζημιωμένοι καθώς τελικά το κόστος ανάπτυξης, για δύο και πλέον χρόνια, ενός φωτοβολταϊκού σταθμού είναι μεγαλύτερο από το ποσό της Εγγυητικής Επιστολής που θα τους επιστραφεί. 


ΕΡ.: Για το μέγεθος της ελληνικής αγοράς, πάντως, δεν θεωρείτε ότι υπάρχει μία θεσμική πολυδιάσπαση; ΣΕΦ, ΣΠΕΦ, Σύνδεσμος Βιομηχανιών κ.ά. 

ΑΠ.: Πράγματι, υπάρχει μια πλειάδα συνδέσμων που ίσως προκαλεί σύγχυση σε όσους δεν είναι πλήρως εξοικειωμένοι με την αγορά.

Το γεγονός αυτό οφείλεται αφενός στη φιλοδοξία ορισμένων που χρησιμοποιούν τη θέση του προέδρου ενός συνδέσμου για πολιτική ανέλιξη και αφετέρου στη φύση της τεχνολογίας που απευθύνεται στο σύνολο των καταναλωτών, και όχι μόνο σε λίγους, με αποτέλεσμα να υπάρχει πλειάδα ενδιαφερομένων (οικιακοί χρήστες, επαγγελματίες, εμπορικοί αντιπρόσωποι, κατασκευαστές κ.ά.), οι οποίοι θεωρούν ότι τα συμφέροντά τους συγκρούονται. 


ΕΡ.: Παρά την κρίση, πάντως, κύριε Παναγάκο, προ ημερών η Solar Cells Hellas ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της κατασκευής δικών σας φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος άνω των 3MW στη Βοιωτία. Ποιος είναι ο προγραμματισμός του ομίλου για το 2013; 

ΑΠ.: Από τον Νοέμβριο του 2012 έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του νέου επενδυτικού σχεδίου του ομίλου, που περιλαμβάνει την κατασκευή 25 MW έως τον Απρίλιο του 2013. Έως σήμερα έχουμε επιτυχώς συνδέσει στο δίκτυο περίπου τα μισά έργα και έπονται τα επόμενα.

Καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε τις ιδιαίτερα δύσκολες καιρικές συνθήκες εν μέσω χειμώνα, να εξασφαλίσουμε εγκαίρως όλες τις απαραίτητες άδειες και να υλοποιήσουμε τα έργα εντός του προϋπολογιστικού κόστους. Έως σήμερα δεν έχουμε απολέσει κανένα έργο για οποιονδήποτε λόγο από τη στιγμή που είχε ολοκληρωθεί η αδειοδοτική τους διαδικασία. Το γεγονός αυτό προσφέρει αίσθημα ασφάλειας στις ελληνικές τράπεζες με τις οποίες συνεργαζόμαστε.

Τέλος, πρόσφατα εγκαταστήσαμε φωτοβολταϊκά και στις τρεις βιομηχανικές στέγες σε Πάτρα και Θήβα συνολικής, ισχύος περίπου 1MW.


ΕΡ.: Μπορείτε να μας δώσετε και μία εικόνα σχετικά με το σε ποιο σημείο βρίσκονται και τα επενδυτικά σχέδια που έχουν ενταχθεί στις διαδικασίες του fast track; 

ΑΠ.: Για να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της στρατηγικής μας προσδώσαμε «θεσμικό χαρακτήρα» στα έργα μας, εξασφαλίζοντας όπως γνωρίζετε την υπαγωγή 300 MW στη διαδικασία Στρατηγικών Επενδύσεων, του γνωστού Fast Track, που εξασφαλίζει την αύξηση των θέσεων απασχόλησης σε περιφερειακό επίπεδο.

Υποτίθεται ότι η ένταξή μας στη διαδικασία του Fast Track θα μας έβαζε στη θέση οδηγού μιας επιταχυνόμενης διαδικασίας που θα ξεμπλόκαρε πολλά από τα πάσης φύσεως προβλήματα.

Δυστυχώς, η κατάσταση σήμερα είναι πολύ διαφορετική. Τολμώ να δηλώσω ότι τα έργα είναι πια ώριμα για κατασκευή, στον ίδιο χρόνο που θα ήταν χωρίς να έχει προηγηθεί η ένταξή τους στο ειδικό καθεστώς του fast track!

Δηλαδή ο επενδυτής πέρασε μια δοκιμασία αξιολόγησης και υπαγωγής, με διόλου ευκαταφρόνητο κόστος, για να καταλήξει να διαχειρίζεται ο ίδιος τα έργα του και να αντιμετωπίζει τις ίδιες παθογένειες του συστήματος: πολυδαίδαλη νομοθεσία, απρόθυμες δημόσιες υπηρεσίες, γραφειοκρατία, καθυστερήσεις και πολλά άλλα.

Το τελευταίο διάστημα αντιλαμβανόμαστε -και αυτό όχι μόνο με δηλώσεις- τη βούληση που υπάρχει από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης για την απεμπλοκή των Στρατηγικών Επενδύσεων από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας, αλλά οι υπηρεσίες του δημοσίου δεν δείχνουν την ίδια προθυμία υλοποίησης με τους πολιτικούς προϊσταμένους τους.

Φοβάμαι ότι θα γίνω κουραστικός, αλλά ενδεικτικά θα σχολιάσω ότι τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα που ευαγγελίζεται ο νόμος του Fast Track πρέπει να είναι δεσμευτικά και όχι κάτι άλλο. Δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουμε απάντηση από τις δημόσιες υπηρεσίες μετά το πέρας των δεσμευτικών χρονοδιαγραμμάτων - και αυτό μετά από δική μας επιμονή.

Θα σας δώσω δύο απλά παραδείγματα που δημιουργούν τεράστια προβλήματα στα έργα του Fast Track.

Η Γη Υψηλής Παραγωγικότητας προκαλεί πολλά προβλήματα ακόμα και για τα έργα που έχουν ΕΠΟ καθώς οι ίδιες οι δημόσιες υπηρεσίες τελικά δεν εφάρμοσαν τις διευκρινιστικές εγκυκλίους των υπουργείων, με αποτέλεσμα οι αναδρομικές διατάξεις ενός νόμου να απειλούν να τινάξουν στον αέρα τις προσπάθειες τριών και πλέον χρόνων, χωρίς υπαιτιότητα του επενδυτή.

Αλλά και στο θέμα των συνοδών έργων (δίκτυα διασύνδεσης και ΔΕΗ), όπου -υποτίθεται πάλι- οι επενδύσεις θα είχαν την απόλυτη προτεραιότητα, λείπει η κοινή αντίληψη να μην συγκαταλέγονται έργα που έχουν χαρακτηριστεί Στρατηγικές Επενδύσεις από την ελληνική κυβέρνηση, σε ομάδες έργων που δεν πρόκειται να υλοποιηθούν για οποιονδήποτε λόγο.

Να τονίσω ότι για τα έργα του Fast Track υπάρχει ένα ολόκληρο επιτελείο που εργάζεται πυρετωδώς από μηχανικούς, τεχνικούς αλλά και εξωτερικούς συνεργάτες. Υπάρχουν δύο κέντρα τεχνικής υποστήριξης σε συνεχή επικοινωνία με όλους τους φορείς, αυξάνοντας το εργατικό δυναμικό όσο τα έργα ωριμάζουν.

Για τα έργα αυτά έχουν διατεθεί ήδη σημαντικά ποσά εσωτερικά στην εταιρεία ως κόστος ανάπτυξης, είτε ως αμοιβή αξιολόγησης και επιπρόσθετα ως διαχειριστική αμοιβή στο Invest in Greece, είτε τέλος με τη μορφή Εγγυητικής Επιστολής. Το όλο εγχείρημα λοιπόν δεν είναι μια παράπλευρη δραστηριότητα για εμάς, αλλά ένα έργο που έχουμε αναλάβει ως κύρια δραστηριότητα και αποτελεί στόχο επιβίωσης. 


ΕΡ.: Κλείνοντας, θα μπορούσατε να αναφερθείτε στις τρεις βασικότερες, κατά τη γνώμη σας, παρεμβάσεις στις οποίες θα έπρεπε αμέσως να προχωρήσει η Πολιτεία στον χώρο των φωτοβολταϊκών; 

ΑΠ.: Μην ψάχνουμε για παρεμβάσεις εκεί που ένα μέτρο αρκεί: η απλοποίηση των διαδικασιών ώστε ο υποψήφιος επενδυτής να απευθύνεται μόνο σε μία δημόσια υπηρεσία για να αποφεύγεται το τέρας της πολυδαίδαλης αδειοδοτικής διαδικασίας.

Είμαστε αρωγοί στις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν όμως και στη χώρα μας επενδυτές που έχουν τη διάθεση να επενδύσουν και έχουν υλοποιήσει έως σήμερα σημαντικού μεγέθους έργα τονώνοντας την εγχώρια απασχόληση. Είναι κρίμα η προοπτική αυτή να μείνει αναξιοποίητη, χαμένη στον λαβύρινθο των αδειοδοτικών προβλημάτων.


Σημείωση. Ο όμιλος εταιρειών Παναγάκου (Solar Cells Hellas) δραστηριοποιείται από το 2006 στον κλάδο των φωτοβολταϊκών με τη λειτουργία δύο καθετοποιημένων γραμμών παραγωγής δισκίων πυριτίων, ηλιακών κελιών και φωτοβολταϊκών πλαισίων στη Βιομηχανική Περιοχή Πατρών.

Από το 2011 εγκαταστάθηκε και μια τρίτη γραμμή παραγωγής φ/β πλαισίων στη Θήβα, ανεβάζοντας την παραγωγική ικανότητα στα 80 ΜW ετησίως. Ταυτόχρονα, από το 2007 ο όμιλος υπέβαλε αιτήσεις για ανάπτυξη φ/β πάρκων στην ελληνική επικράτεια. Έκτοτε, έχει υλοποιήσει τα τελευταία δύο χρόνια πάνω από 45 ΜW φ/β πάρκα. Στο χαρτοφυλάκιο υπάρχουν έργα συνολικής ισχύος 400 MW σε διάφορες φάσεις αδειοδότησης και κατασκευής.


***To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.