Η ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων, τονίζει η κ. Μαρία Καράτζη, αλλά κυρίως θέμα απόφασης, συντονισμού και μακρόπνοης στρατηγικής.

Η αντιπρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου και Αναπλ. CEO της εισηγμένης Καράτζη δεν στέκεται στη θεωρία, αλλά μιλά με χαρακτηριστικά παραδείγματα για τις αδυναμίες του ελληνικού τουρισμού, η αντιμετώπιση των οποίων δεν απαιτεί πάντοτε χρήματα.

Αλλά ακόμη και αν μερικές απαραίτητες παρεμβάσεις της πολιτείας συνεπάγονται την εκταμίευση κονδυλίων, αυτό είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί, καθώς μιλάμε για παραγωγικές επενδύσεις. «Μιλάμε για χρήματα που θα επενδυθούν στο τουριστικό υπόβαθρο της χώρας και θα αποφέρουν πολλαπλάσια έσοδα με τη μορφή τουριστικής δαπάνης», επισημαίνει.

Η κ. Καράτζη επίσης αναφέρεται στη σπουδαιότητα των εξελίξεων κατά την προσεχή τριετία (εκτιμά πως θα κριθεί η απόδοση του κλάδου για δύο δεκαετίες) αλλά και στις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου.

Το κείμενο της συνέντευξης

ΕΡ.: Κυρία Καράτζη, με τη φετινή τουριστική περίοδο να ολοκληρώνεται μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα προβληματισμού, ποια είναι η δική σας εικόνα για τη συνολική απόδοση του κλάδου μέσα στο 2012; Είχαν δίκιο τελικά οι Κασσάνδρες που προέβλεπαν καταποντισμό του ελληνικού τουρισμού λόγω της ευρύτερης αστάθειας ή τελικά οι αντοχές της τουριστικής βιομηχανίας υπήρξαν μεγαλύτερες του αναμενόμενου;

ΑΠ.: Θα έλεγα ότι η πραγματικότητα βρίσκεται κάπου στη μέση. Αναμφισβήτητα, η αβεβαιότητα που επικράτησε τον Μάιο και τον Ιούνιο άφησε το στίγμα της στα αποτελέσματα της φετινής χρονιάς, ωστόσο η συνολική υποχώρηση των αφίξεων δεν άγγιξε τα κατώτερα όρια των εκτιμήσεών μας. Οι συγκεκριμένοι μήνες είναι όντως ιδιαίτερα ευαίσθητοι για τον τουριστικό κλάδο, αλλά οι σαφείς σταθεροποιητικές τάσεις που επικράτησαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ανέστρεψαν την αρχική τάση και αναμένουμε μέχρι το τέλος της χρονιάς η συνολική μείωση να διατηρηθεί σε μονοψήφια επίπεδα.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, δεν μπορώ να μη σχολιάσω το γεγονός ότι αυτή η θετική εξέλιξη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στα ενισχυμένα αντανακλαστικά των επαγγελματιών του κλάδου, οι οποίοι έδωσαν τη φετινή σεζόν έναν πραγματικό αγώνα. Έναν αγώνα επιβίωσης προκειμένου να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους ανοιχτές, προασπιζόμενοι πολύτιμες θέσεις εργασίας και εξασφαλίζοντας σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία. Έναν αγώνα που διεξήχθη κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, μέσα σε ένα περιβάλλον σημαντικών ελλείψεων σε πολλά επίπεδα.

ΕΡ.: Τι εννοείτε περιβάλλον ελλείψεων; Αναφέρεστε σε ελλείψεις υποδομών ή στην έλλειψη επενδυτικών κινήτρων προς τους επαγγελματίες του κλάδου;

ΑΠ.: Αναφέρομαι συνολικά σε ελλείψεις που αφορούν τη διαφύλαξη και την αξιοποίηση του τεράστιου πλούτου που διαθέτει η χώρα μας σε πολιτιστικό, αρχαιολογικό και ευρύτερα τουριστικό επίπεδο. Ελλείψεις που στερούν όλους τους επαγγελματίες του χώρου από πολύτιμες ευκαιρίες ανάπτυξης και μειώνουν την αποτελεσματικότητά μας.

Δεν είναι μόνο θέμα κινήτρων και δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς πολύ για να βρει τις προβληματικές περιπτώσεις. Μπορώ πολύ εύκολα να σας δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα προβλημάτων στην Κρήτη, τα οποία γνωρίζουν όλοι, αλλά κανένας δεν παίρνει αποφάσεις για λύσεις.

Παραδείγματα όπως το απαρχαιωμένο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, το δεύτερο μεγαλύτερο σε όγκο διεθνών τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα με περισσότερες από 2 εκατ. αφίξεις το 2011 σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ, το οποίο παρουσιάζει μια απογοητευτική εικόνα εγκατάλειψης. Μια εικόνα παρακμής, που «καλωσορίζει» τους τουρίστες μας και τους δημιουργεί αρνητική προδιάθεση για όλο το υπόλοιπο των διακοπών τους.

Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου σε ό,τι αφορά την Κρήτη. Το αεροδρόμιο στη Σητεία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι έμεινε στα χαρτιά, οι αρχαιολογικοί μας χώροι μένουν ανεκμετάλλευτοι, δεδομένων των συνθηκών, και το λιμάνι του Ηρακλείου υπολειτουργεί στον τομέα της κρουαζιέρας, τη στιγμή που θα μπορούσε με στοιχειώδεις υποδομές να έχει πολλαπλάσια κίνηση.

ΕΡ.: Προφανώς και υπάρχουν πολλά που μπορούν να διορθωθούν, αλλά φαντάζομαι ότι έχετε και εσείς υπόψη σας τα μικρά περιθώρια παρέμβασης που αφήνει η σφιχτή δημοσιονομική πολιτική που η χώρα ακολουθεί και αναμένεται να ακολουθεί τα επόμενα χρόνια. Πιστεύετε ότι είναι δυνατόν να δοθούν λύσεις μέσα σε αυτό το ήδη ασφυκτικό περιβάλλον ρευστότητας;

ΑΠ.: Μα δεν είναι αποκλειστικά και μόνο θέμα κόστους. Είναι θέμα απόφασης, ευελιξίας και πάνω από όλα κοινής λογικής.

Το να λειτουργεί ένα μουσείο ή ένας αρχαιολογικός χώρος μετά το μεσημέρι είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητο σε μια χώρα που ζει από τον τουρισμό. Ωστόσο, όσο και αν σας εκπλήσσει, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Όπως επίσης θα περίμενε κάνεις να έχει βρεθεί εδώ και τόσο καιρό λύση στο χρόνιο πρόβλημα των διαδικασιών χορήγησης visa Schengen. Είναι πραγματικά λυπηρό να χάνουμε -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προέδρου του ΣΕΤΕ- τουλάχιστον 3 εκατ. επισκέπτες, 5 δισ. ευρώ έσοδα και 60.000 - 100.000 νέες θέσεις εργασίας λόγω έλλειψης πρωτοβουλίας.

Ας μην τα ρίχνουμε πάντοτε όλα στην έλλειψη πόρων. Τις περισσότερες φορές είναι θέμα έλλειψης πρωτοβουλίας και έλλειψης ευελιξίας κατά τη λήψη αποφάσεων.

Αλλά ακόμη και αν μερικές απαραίτητες παρεμβάσεις της πολιτείας συνεπάγονται την εκταμίευση κονδυλίων, αυτό είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί, καθώς μιλάμε για παραγωγικές επενδύσεις. Μιλάμε για χρήματα που θα επενδυθούν στο τουριστικό υπόβαθρο της χώρας και θα αποφέρουν πολλαπλάσια έσοδα με τη μορφή τουριστικής δαπάνης. Και όλα αυτά σε μία περίοδο όπου το ΑΕΠ της χώρας έχει ουσιαστική ανάγκη από αναπτυξιακές πρωτοβουλίες.

Και αν θέλουμε να είμαστε απόλυτα ρεαλιστές, κάποια στιγμή σε αυτήν τη χώρα πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο των ευρύτερων αναπτυξιακών μας προσπαθειών. Εάν όντως πιστεύουμε ότι ο τουρισμός είναι η μόνη «βαριά βιομηχανία» της πατρίδας μας, τότε οφείλουμε να επενδύσουμε σε αυτή με όλες μας τις δυνάμεις. Και πάνω από όλα με ξεκάθαρο όραμα και μακρόπνοη στρατηγική.

ΕΡ.: Θεωρείτε ότι η στρατηγική που ακολουθείται από την κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία μέχρι σήμερα είναι λανθασμένη;

ΑΠ.: Δεν τίθεται θέμα σωστού ή λάθους. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι οι προθέσεις όλων είναι ειλικρινείς. Στόχος όλων είναι το καλό του ελληνικού τουρισμού. Ωστόσο ας είμαστε ξεκάθαροι: το γεγονός ότι οι βασικοί στρατηγικοί άξονες της πολιτείας για την αξιοποίηση και την προώθηση του «τουριστικού προϊόντος» αλλάζουν κάθε φορά που αλλάζει η αρμόδια πολιτική ηγεσία βλάπτει τον τουρισμό. Όταν οι προτεραιότητές μας μεταβάλλονται κάθε λίγο και λιγάκι είναι αδύνατον να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα προβλήματα και πραγματικά ανέφικτο να καρποφορήσουν οι όποιες αναπτυξιακές προσπάθειες. Και όλα αυτά μας έχουν φέρει στη δύσκολη θέση να μην μπορούμε να δώσουμε πειστικές απαντήσεις σε πολύ σημαντικά για το μέλλον του τουρισμού μας ζητήματα.

Ποια είναι η θέση μας σε ό,τι αφορά την κρουαζιέρα, την οποία έχουμε ξεχάσει σε επίπεδο υποδομών; Ποια η τοποθέτησή μας σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας; Ποια η εκπαιδευτική μας στρατηγική σε ό,τι αφορά την κατάρτιση γύρω από τα τουριστικά επαγγέλματα, όταν οι κρατικές σχολές κλείνουν και οι ιδιωτικές παλεύουν να κρατηθούν όρθιες; Ποια η θέση μας σε ό,τι αφορά τα κίνητρα προς αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους;

Ο ελληνικός τουρισμός έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη από έναν μακροπρόθεσμο στρατηγικό αναπτυξιακό σχεδιασμό, με σαφείς στόχους, σαφείς προτεραιότητες, ξεκάθαρο πλάνο υλοποίησης και δέσμευση από όλους τους πολιτικούς φορείς για τη συνεπή του εφαρμογή. Ο ελληνικός τουρισμός χρειάζεται επιτέλους μια σταθερή και δομημένη εικόνα προς το εξωτερικό. Η συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματιών του τουρισμού έχει εισέλθει στον κλάδο με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Χρειαζόμαστε μια αντίστοιχα μακροπρόθεσμη κυβερνητική πολιτική, ανεξάρτητη από πρόσωπα και καταστάσεις.

ΕΡ.: Ποια είναι η δική σας αίσθηση για τον κλάδο σε μεσοπρόθεσμη βάση;

ΑΠ.: Κοιτάξτε, όπως και στους περισσότερους παραγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας έτσι και στον τουρισμό βρισκόμαστε σε μεταβατική περίοδο εξορθολογισμού. Οι ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας, η σημαντική μείωση του εσωτερικού τουρισμού και ο ιδιαίτερα έντονος ανταγωνισμός από καλύτερα οργανωμένους προορισμούς δημιουργούν ένα απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον για όλους τους επαγγελματίες του κλάδου.

Όσο δύσκολο όμως και αν φαντάζει αυτήν τη στιγμή το τοπίο, αυτές είναι οι εξελίξεις που μας ωθούν να βελτιώσουμε το τουριστικό μας προϊόν, να ενισχύσουμε την ποιότητα των υπηρεσιών μας και να δούμε το τουριστικό μας υπόβαθρο και δυναμικό με άλλο μάτι.

Το περιβάλλον ύφεσης και οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών έχουν διαφοροποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρηματίες αλλά και τα στελέχη του τουριστικού κλάδου προσεγγίζουν τον τουρισμό. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από boutique ξενοδοχεία και εταιρίες εστίασης μέχρι περιφερειακές μονάδες ενοικίασης αυτοκινήτων ή σκαφών, η προσέγγιση πλέον προς την πελατειακή τους βάση γίνεται με πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, ενώ αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο την ουσιαστική αξία των επενδύσεων και των αναβαθμίσεων στις μονάδες τους.

Η επόμενη τριετία είναι που θα κρίνει την απόδοση του τουρισμού στη χώρα μας στις επόμενες δύο δεκαετίες. Θα είναι η περίοδος κατά την οποία είτε θα τεθούν τα σωστά θεμέλια για την περαιτέρω μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, είτε θα παραμείνουμε στάσιμοι και θα μας ξεπεράσουν οι εξελίξεις. Ευχή και πρόθεση όλων είναι να γίνουν βήματα προς τα εμπρός και όχι προς τα πίσω.


***To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε τη συνέντευξη και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε τη συνέντευξη σημαντική, διαδώστε τη με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.