Να λάβει ο πρωθυπουργός όλα τα απαραίτητα μέτρα, θέτοντας τα κόμματα ενώπιον των ευθυνών τους, ζητά ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Γ. Στουρνάρας, προειδοποιώντας ότι η επιστροφή στη δραχμή θα ήταν ολέθριο σφάλμα.

Μιλώντας στο Euro2day, o κ. Στουρνάρας παροτρύνει τον κ. Παπαδήμο να πράξει κατά συνείδηση και τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση να καταθέσουν αμέσως τις προτάσεις τους, σημειώνοντας πως "όποια διαπραγμάτευση είναι να γίνει με την τρόικα πρέπει να γίνει τώρα".

Ο επικεφαλής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, ινστιτούτου που απηχεί τις απόψεις της βιομηχανίας, δεν θεωρεί απαραίτητα μέτρα τη μείωση των μισθών και το πάγωμα των ωριμάνσεων. «Τέτοια μέτρα θα επέτειναν ίσως περαιτέρω την ύφεση», σημειώνει και παρατηρεί ότι υπάρχει ήδη αρκετή ευελιξία στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα.

Χαρακτηρίζει θανάσιμο σφάλμα την καθυστέρηση υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών και θέτει ζητήματα περαιτέρω ευελιξίας όπως η αναγκαστική διαιτησία.

Διαπιστώνει λάθη στον τρόπο εφαρμογής αλλά και στη συνταγή του μνημονίου, τονίζοντας ότι οποιαδήποτε νέα μέτρα πρέπει να αφορούν περικοπές δαπανών και διαρθρωτικές αλλαγές. 

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης 

- ΕΡ.: Κύριε Στουρνάρα, μερικές ημέρες πριν από την επάνοδο της τρόικας, η χώρα βρίσκεται, κατά δήλωση Βενιζέλου, σε τραγική κατάσταση. Τελικά, ούτε όλοι μαζί μπορούμε ή υπάρχει ελπίδα με διαδικασίες-εξπρές να κάνουμε ό,τι αποφεύγουμε επί χρόνια;

- Υπάρχει ελπίδα, αλλά η κυβέρνηση Παπαδήμου, η οποία δεν είναι υπηρεσιακή, αλλά κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, θα πρέπει να πάρει τα απαραίτητα μέτρα χωρίς να φοβάται ότι τα κόμματα που τη στηρίζουν στη Βουλή θα την καταψηφίσουν. Αν το κάνουν, η ευθύνη των εξελίξεων θα είναι δική τους. Τα κόμματα έχουν την υποχρέωση να αντιληφθούν τον υπαρκτό κίνδυνο. Πρέπει όμως και ο πρωθυπουργός να τους εξηγήσει ότι θα προχωρήσει στην υλοποίηση των δεσμεύσεων. Να πράξει, δηλαδή, κατά συνείδηση, ώστε αφενός να εξασφαλίσουμε την επόμενη δόση και αφετέρου να αρχίσει η οικονομία να ανακάμπτει.

- ΕΡ.: Μήπως χάθηκε πολύτιμος χρόνος και στήριξη από την κοινωνία;

- Έτσι και αλλιώς, το χρονικό πλαίσιο για την κυβέρνηση Παπαδήμου ήταν και είναι ασφυκτικό. Παρ' όλα αυτά, έχει χρόνο μπροστά της, αρκεί από εδώ και στο εξής να δράσει γρήγορα.

- ΕΡ.:  Επαναδιαπραγμάτευση μετά τις εκλογές ή διαπραγμάτευση τώρα, με κατάθεση προτάσεων από όλους για διαμόρφωση εθνικού σχεδίου εξόδου από την κρίση;

- Πρέπει να προχωρήσουμε αμέσως στα απαιτούμενα μέρα για να υπογραφεί η δανειακή σύμβαση και να αποτραπεί άτακτη χρεοκοπία με τις πολύ δυσμενείς συνέπειές της. Δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου να περιμένουμε μετά τις εκλογές. Όποια διαπραγμάτευση είναι να γίνει με την τρόικα πρέπει να γίνει τώρα. Όλοι πρέπει να καταθέσουν τις προτάσεις τους και η κυβέρνηση να τις αξιολογήσει για να εμπλουτίσει το οπλοστάσιό της. Την τελική ευθύνη όμως της διαπραγμάτευσης την έχει αυτή η κυβέρνηση, και μάλιστα έχει πολύ λίγο χρόνο στη διάθεσή της!

- ΕΡ.: Τις τελευταίες ημέρες κυριαρχεί στην επικαιρότητα το θέμα της μείωσης του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Ποια είναι η άποψη του ΙΟΒΕ;

- Νομίζω ότι το μισθολογικό κόστος είναι κυρίως πρόβλημα του δημόσιου τομέα, και ιδιαίτερα των ΔΕΚΟ. Το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας έχει κυρίως να κάνει με τις ρυθμίσεις στις αγορές (θυμίζω ότι ακόμα δεν έχει ψηφιστεί ο νόμος για την πλήρη άρση του καμποτάζ στην κρουαζιέρα, απλώς για να αναφέρω ένα κλασικό παράδειγμα), τα κλειστά επαγγέλματα, την υπολειτουργία σήμερα του τραπεζικού συστήματος, τα εμπόδια στις επενδύσεις, τις καθυστερήσεις που σημειώνονται στη Δικαιοσύνη και τη χαμηλή καινοτόμα δραστηριότητα των επιχειρήσεων.

Πρόβλημα στην ανταγωνιστικότητα αποτελούν επίσης οι σχετικά υψηλές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Έχω χαρακτηρίσει θανάσιμο σφάλμα την καθυστέρηση υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών (κυρίως το άνοιγμα των κλειστών αγορών και των επαγγελμάτων) διότι σήμερα, ενώ παρατηρείται ήδη αρκετή ευελιξία στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα και μείωση μισθών, δεν έχει υπάρξει αντίστοιχη ανταπόκριση από πλευράς τιμών. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ανεπιθύμητες μακροοικονομικές επιπτώσεις, όπως η μεγαλύτερη της αναμενόμενης ύφεση.

- ΕΡ.: Λέτε όχι, επομένως, σε μέτρα μείωσης του μισθολογικού κόστους…

- Δεν θεωρώ τα μέτρα αυτά απολύτως απαραίτητα (με εξαίρεση ίσως τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά θα πρέπει στην περίπτωση αυτή να βρεθεί μέτρο ισοδύναμου αποτελέσματος για το έλλειμμα). Στη σημερινή δυσάρεστη οικονομική συγκυρία τέτοια μέτρα θα επέτειναν ίσως περισσότερο την ύφεση. Αν μη τι άλλο, η έμφαση για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας πρέπει να δοθεί στην απελευθέρωση των αγορών και των επαγγελμάτων προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερη ευελιξία η οικονομία, στις μισθολογικές υπερβολές ορισμένων ΔΕΚΟ, και σε ρυθμίσεις που αυξάνουν την παραγωγικότητα στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Ζητήματα ευελιξίας, βεβαίως, υπάρχουν και στον ιδιωτικό τομέα και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν για να μην κλείσουν επιχειρήσεις. Τέτοια ζητήματα είναι, για παράδειγμα, η αναγκαστική διαιτησία, η εφαρμογή της εργασιακής νομοθεσίας από τα δικαστήρια και ο εξαναγκασμός επιχειρήσεων να μειώνουν παράνομα τις ώρες εργασίας με αντίστοιχη μείωση του μισθού (όπως το γερμανικό Kurzarbeit που αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο στην κρίση του 2008). Δεν νομίζω όμως ότι το κυρίαρχο ζήτημα σήμερα για τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις είναι το μισθολογικό κόστος, και δη ο κατώτατος μισθός.

- ΕΡ.: Κρίνετε ότι υπάρχουν περιθώρια συμφωνίας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για τέτοια μέτρα;

- Θα τους συμβούλευα να δουν τα ζητήματα με ανοιχτό μάτι, ώστε να αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε κλείσιμο ή σε φυγή επιχειρήσεων από την Ελλάδα. Ίσως είναι ευκαιρία οι κοινωνικοί εταίροι να μελετήσουν τα δύο επιτυχημένα παραδείγματα προσαρμογής στην κρίση: το σκανδιναβικό, που κινήθηκε στον άξονα ευελιξίας και ασφάλειας, και το γερμανικό (Kurzarbeit), η εφαρμογή του οποίου ενίσχυσε σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας.

- ΕΡ.: Τα πρόσφατα στοιχεία δημιουργούν περιθώρια αισιοδοξίας ότι το έλλειμμα του 2011 θα διαμορφωθεί λίγο πάνω από το 9,5%. Αν, όπως όλα δείχνουν, υπάρξει συμφωνία για οικειοθελές «κούρεμα» 50% στην ονομαστική αξία του χρέους και έκδοση νέων ομολόγων με επιτόκια 4%-5%, θα χρειαστούν κατά τη γνώμη σας πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα για το 2012;

- Σε οποιαδήποτε περίπτωση, δεν πρέπει να επιβληθούν νέοι φόροι. Η κάλυψη οποιασδήποτε απόκλισης θα πρέπει να προέλθει από την πλευρά των δαπανών.

- ΕΡ.: Το ΙΟΒΕ τάσσεται σταθερά υπέρ της προώθησης διαρθρωτικών αλλαγών, σας προβληματίζει ότι όλο και περισσότεροι -πολιτικοί και οικονομολόγοι- κάνουν πια λόγο για λάθος συνταγή ή λάθος στο DNA του μνημονίου;

- Ορισμένα λάθη έγιναν, όπως η υπερβολική αύξηση των φόρων, οι υπερβολές με τις αποδείξεις και η περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που επέτεινε πολύ την ύφεση. Από εδώ και στο εξής, η προσαρμογή πρέπει να γίνει μέσω της περικοπής των δαπανών, συμπεριλαμβανομένων και των φοροαπαλλαγών, της απελευθέρωσης των αγορών και των κλειστών επαγγελμάτων, της άρσης των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και στις ιδιωτικές, ελληνικές και ξένες, επενδύσεις, της αξιοποίησης της περιουσίας του δημοσίου και των υποδομών του, των ιδιωτικοποιήσεων, της επανακεφαλαιποίησης των τραπεζών, της αξιοποίησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, της επαναστόχευσης των κοινωνικών δαπανών ώστε να έχουν τη μέγιστη δυνατή επίπτωση στην καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και μέσω της αναβάθμισης των θεσμών και κυρίως της Δικαιοσύνης. Πιστεύω ότι αυτές αποτελούν μια δέσμη ορθολογικών προτάσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης.

- ΕΡ.: Το τελευταίο διάστημα διογκώνεται η συζήτηση για το αν συμφέρει τη χώρα να εγκαταλείψει το ευρώ και να επιστρέψει σε εθνικό νόμισμα. Έχετε δηλώσει ότι είναι μια επικίνδυνη συζήτηση. Για ποιους λόγους, κύριε καθηγητά; Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, συμφέροντα που ποντάρουν σε επάνοδο στη δραχμή;

- Πάντα υπάρχουν, και θα υπάρχουν, ιδιωτικά συμφέροντα που διαφέρουν από το δημόσιο και το εθνικό, αν θέλετε, συμφέρον. Η επιστροφή στη δραχμή θεωρητικά ωφελεί ορισμένους που διατηρούν περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό. Λέω όμως θεωρητικά, διότι αν αυτοί δεν έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό και ζουν στην Ελλάδα θα βιώσουν, μαζί με όλους του υπόλοιπους εξ ημών, που δεν διατηρούμε περιουσία στο εξωτερικό, συνθήκες μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής έντασης και κρίσης, που δεν θα συγκρίνεται ούτε κατ' ελάχιστον με τη σημερινή, εάν ποτέ το πολιτικό σύστημα της χώρας διαπράξει το ολέθριο σφάλμα να οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρώ.

Οι λόγοι είναι απλοί: Σήμερα έχουμε μια σοβαρή κρίση χρέους, η οποία όμως κουτσά-στραβά χρηματοδοτείται από τους εταίρους μας. Με την επιστροφή στη δραχμή, η χώρα θα υποστεί άτακτη χρεοκοπία, ενώ θα οδηγηθεί επιπλέον και σε συναλλαγματική κρίση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εισάγει είδη πρώτης ανάγκης, όπως φάρμακα και καύσιμα, αφού έχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξης των 20 δισ. ευρώ, το οποίο πλέον δεν θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί σε ευρώ ή σε άλλο, αποδεκτό ως μέσο πληρωμής, ξένο συνάλλαγμα. Δεν χρειάζεται νομίζω να προσθέσω άλλες λεπτομέρειες που αφορούν το τραπεζικό σύστημα, την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της χώρας, τον πληθωρισμό κ.λπ.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.