Πώς αξιολογεί το κυβερνητικό πακέτο μέτρων της Παρασκευής ο πρόεδρος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ) κ. Φειδίας Πηλείδης. Τι λέει για το θέμα των τραπεζών, για το ζήτημα του φυσικού αερίου, τον τουρισμό και τις διεθνείς (offshore) εταιρίες.

ΕΡ.: Κύριε Πηλείδη, ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις σας μετά την ανακοίνωση του νέου κυβερνητικού πακέτου μέτρων για την οικονομία, την Παρασκευή;

ΑΠ.: Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, που κινείται προς την ορθή κατεύθυνση. Ως ΚΕΒΕ (Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο) επισκεφθήκαμε την προηγούμενη εβδομάδα τους αρχηγούς των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων και εκφράσαμε τη στήριξή μας για την επιβολή νέων μέτρων, παρά τους ενδοιασμούς μας για τη συρρίκνωση της επιχειρηματικότητας που θα προκαλέσουν αυτά τα μέτρα. Και αυτό γιατί ήταν απολύτως απαραίτητο να γίνει κάτι, και μάλιστα αμέσως. Όλοι γνωρίζουμε πως χρονικά περιθώρια δεν υπάρχουν και πως όλα αυτά θα πρέπει να ψηφιστούν μέχρι τη 15η Δεκεμβρίου.

Πρέπει να αποφύγουμε περαιτέρω υποβαθμίσεις και πρέπει αναμφίβολα να αποφύγουμε να ενταχθούμε στον Μηχανισμό Στήριξης. Κάτι τέτοιο θα στερούσε την αυτονομία μας, ακόμη και σε ό,τι αφορά τα φορολογικά μας θέματα. Και όπως γνωρίζετε, η Κύπρος βασίζει την οικονομία της στις υπηρεσίες και σε πολύ μεγάλο βαθμό στη χρήση που κάνουν οι ξένοι επενδυτές και επιχειρηματίες των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η Κύπρος.

Εμείς χαιρετίζουμε την υπευθυνότητα που επέδειξαν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί και ελπίζουμε τώρα πως οι συντεχνίες θα αντιληφθούν ότι πρέπει όλοι να υποστούμε κάποιες συνέπειες. Δεν είναι θέμα ταξικού πολέμου, ή ποιος πρέπει να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Όλοι μαζί θα πρέπει να συναινέσουμε και όλοι να υποστούμε κάποιο κόστος.

Άρα, είμαι πολύ πιο ευτυχής από το βράδυ της Παρασκευής απ’ ό,τι ήμουν ολόκληρη την προηγούμενη εβδομάδα.

ΕΡ.: Ασκείται μια κριτική στα συγκεκριμένα μέτρα ότι θα προκαλέσουν ύφεση και πως στη συνέχεια θα μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο νέας ύφεσης και νέων μέτρων.

ΑΠ.: Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εμείς επιμέναμε πως θα έπρεπε να προχωρήσουμε ταυτόχρονα και σε κίνητρα ανάπτυξης, έτσι ώστε να αντισταθμιστεί η συρρίκνωση που λέτε. Ο Υπουργός Οικονομικών, μάλιστα, τον οποίο εμπιστευόμαστε πλήρως μας υποσχέθηκε πως αυτήν την εβδομάδα θα καθίσουμε μαζί, θα ακούσει τις δικές μας εισηγήσεις και θα μας κάνει τις προτάσεις του για τα κίνητρα.

Εμείς θεωρούμε απολύτως απαραίτητο ταυτόχρονα με την επιβολή των φορολογιών να δοθούν κίνητρα ανάπτυξης. Μόνο έτσι η οικονομία θα βγει από το αδιέξοδο. Ίσως οι επιχειρήσεις ενθαρρυνθούν να επενδύσουν και σε υφιστάμενους και σε νέους τομείς παραγωγής και δημιουργηθούν κάποιες επιπρόσθετες θέσεις εργασίας, διότι το ποσοστό της ανεργίας που δόθηκε για τον Οκτώβριο δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό. Ξεπέρασε το 8%, ποσοστό πρωτόγνωρο για την Κύπρο.

ΕΡ.: Πόσο γενικόλογα είναι τα μέτρα περί ανάπτυξης που ακούστηκαν την Παρασκευή;

ΑΠ.: Έχουμε δεσμεύσεις για δύο συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία θεωρούμε απολύτως βασικά και από εκεί και πέρα θα δούμε τι άλλο θα μπορούσε να γίνει.

Τα δύο πρώτα μέτρα είναι η επιταχυνόμενη απόσβεση όταν οι εταιρίες επενδύουν σε παραγωγικά στοιχεία ενεργητικού και το άλλο είναι η απαλλαγή της φορολογίας στην επανεπένδυση των κερδών, ούτως ώστε να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις να μη βγάζουν τα χρήματα εκτός εταιρίας και να τα παίρνουν οι μέτοχοι, αλλά να τα επανεπενδύουν τώρα που χρειαζόμαστε τόσο πολύ αυτές τις νέες επενδύσεις.

Ο τρίτος τομέας στον οποίο θα πρέπει να γίνει κάποια επεξεργασία είναι τα πολεοδομικά κίνητρα, προκειμένου να αναζωογονηθεί η οικοδομική βιομηχανία. Στο συγκεκριμένο ζήτημα θα συζητηθούν διάφοροι τρόποι, εμείς θα υποβάλουμε τις προτάσεις μας, αλλά βεβαίως είναι πιο δύσκολο να συμφωνήσουμε σε όλα, γιατί το κράτος εισπράττει έσοδα από αυτές τις δραστηριότητες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο επιδιώκουμε -και έτσι αναμένεται- να επιταχυνθούν οι εγκρίσεις των υφιστάμενων μεγάλων έργων και επίσης διαφαίνεται μια διάθεση από το κράτος για συνεταιρισμούς, κοινοπραξίες μεταξύ δημόσιων φορέων και του ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), καθώς επίσης και μια καλύτερη διάθεση σχετικά με τα έργα που εκτελούνται με τη μέθοδο του ΒΟΤ (αυτοχρηματοδοτούμενα).

ΕΡ.: Πιστεύετε πως αυτό το μίγμα των μέτρων που αποφασίστηκε την Παρασκευή είναι σε θέση να μεταβάλει το κλίμα στην αγορά;

ΑΠ.: Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία στις περιόδους όπως αυτή που διανύουμε είναι η εμπιστοσύνη του καταναλωτή και του επιχειρηματία, στο σύστημα και στην οικονομία. Τα μέτρα λοιπόν που ελήφθησαν είναι ένα σωστό βήμα για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης, που αντισταθμίζει σε κάποιον βαθμό τη συρρίκνωση που θα προκαλέσουν τα φορολογικά μέτρα και το πάγωμα των μισθών.

Απαντώντας στην ερώτησή σας, πιστεύω πως πολλά πράγματα θα εξαρτηθούν από το ποια μηνύματα θα δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα μέτρα που λάβαμε. Αν εκτιμήσουν στην Ευρώπη ως θετικά τα μέτρα και μας ενθαρρύνουν, τότε πιστεύω ότι αυτή η εμπιστοσύνη θα πολλαπλασιαστεί.

ΕΡ.: Ας πάμε στο θέμα των κοιτασμάτων του φυσικού αερίου. Πιστεύετε πως αν ανακοινωθεί στο προσεχές μέλλον μια πολύ καλή είδηση από το συγκεκριμένο μέτωπο είναι ικανή από μόνη της να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία, ή θα χρειαστούν και άλλα πράγματα;

ΑΠ.: Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που ενδεχομένως θα προκύψουν δεν θα είναι άμεση, αλλά θα έρθει με καθυστέρηση τεσσάρων έως επτά ετών.

Όμως, η απαιτούμενη υποδομή θα αρχίσει να υλοποιείται σύντομα και αυτό θα τονώσει αναμφίβολα την οικονομία. Μιλάμε για συμβάσεις εργοληπτικών εταιριών, για θέσεις εργασίας, για πρόσθετες υπηρεσίες που θα προκύψουν, κ.λπ. Είναι πολύ σημαντική υπόθεση, αρκεί να το διαχειριστούμε σωστά.

ΕΡ: Θα βοηθήσει η ύπαρξη κοιτάσματος την προσπάθεια της Κύπρου να δανειστεί;

ΑΠ.: Πιστεύω ότι οι δυνατότητες δανεισμού με πιο ευνοϊκούς όρους θα είναι πολύ μεγαλύτερες όταν έχουμε και αυτά τα αποθέματα.

ΕΡ.: Θα πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας;

ΑΠ.: Η πρόσφατη συμφωνία των πολιτικών αρχηγών αφορά κάποια έκτακτα μέτρα για να αποφύγουμε την καταστροφική πορεία. Για να λυθούν τα προβλήματα της οικονομίας θα πρέπει σύντομα να εστιάσουμε στις διαρθρωτικές μας αδυναμίες, όπως για παράδειγμα στην αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή και χαίρομαι που η ψήφιση για αύξηση του ΦΠΑ θα γίνει μόνο για έξι μήνες και θα παραταθεί μόνο εάν υπάρξει συμφωνία πάνω στην αναδιάρθρωση της ΑΤΑ.

Εμείς δεν προτείνουμε να καταργηθεί εντελώς, γιατί είναι ένα μέτρο που στηρίζει τις ασθενέστερες οικονομικές τάξεις. Όμως, από την άλλη πλευρά, είναι αδιανόητο να παίρνουν ΑΤΑ οι υψηλόμισθοι.

Άλλο διαρθρωτικό ζήτημα που θα πρέπει να εξεταστεί είναι το συνταξιοδοτικό του δημόσιου τομέα. Κάποιος για να παίρνει πρέπει να συνεισφέρει επαρκώς. Δεν υπάρχουν πλέον οι δυνατότητες άλλοι να φορολογούνται και άλλοι να εισπράττουν.

ΕΡ.: Οι τράπεζες το τελευταίο διάστημα βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

ΑΠ.: Πιστεύω ότι δεν θα μπούμε στον μηχανισμό στήριξης ως κράτος εξαιτίας των τραπεζών. Θεωρώ πως οι κυπριακές τράπεζες έχουν από μόνες τους αρκετές δυνατότητες να επιλύσουν το πρόβλημα της ανεπάρκειας της κεφαλαιουχικής τους βάσης.

Αλλά και αν δεν μπορέσουν -ή εάν κάποια τράπεζα δεν μπορέσει-, δεν σημαίνει απαραιτήτως πως η Κύπρος θα πάει στον μηχανισμό, ώστε να πάρει τα χρήματα και να τα δώσει στις τράπεζες. Υπάρχουν άλλα ταμεία ευρωπαϊκά που μπορούν να στηρίξουν τη συγκεκριμένη τράπεζα μέσω του κράτους βεβαίως και μπορεί η συγκεκριμένη τράπεζα να τεθεί κάτω από μία επιτήρηση. Γιατί όταν δίνει κάποιος χρήματα θέλει να έχει και κάποιο μερίδιο στις αποφάσεις που λαμβάνονται.

Ευελπιστώ, πάντως, πως δεν θα μπει ολόκληρη η χώρα στον μηχανισμό.

ΕΡ.: Με βάση τα σημερινά δεδομένα και το υπάρχον ευρωπαϊκό κλίμα, ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την πορεία του τουρισμού;

ΑΠ.: Επικρατεί ένα κλίμα αισιοδοξίας. Παρατηρείται συνεχής αύξηση τουριστών από νέες αγορές, όπως είναι η Ρωσία, ενώ αντίθετα αναμένεται να προκαλέσουν και πάλι προβληματισμό οι αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο ως προς τους αριθμούς όσο και ως προς το μέσο αγοραστικό επίπεδο.

Αυτό όμως που έπρεπε να κάνουμε εδώ και πολύ καιρό το κάνουμε τώρα. Κοιτάζουμε νέες αγορές. Η αύξηση των Ρώσων τουριστών πέρυσι ήταν εντυπωσιακή, ενώ το ίδιο αναμένουμε και για φέτος. Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτό είναι η απλοποίηση του τρόπου απόκτησης Visa στη Ρωσία και επίσης η επέκταση των αεροπορικών πτήσεων και από αρκετές επαρχίες της Ρωσίας.

ΕΡ.: Πώς εξελίσσονται τα πράγματα στον τομέα της προσέλκυσης διεθνών εταιριών στην Κύπρο;

ΑΠ.: Ο ανταγωνισμός είναι πλέον δύσκολος. Το Λουξεμβούργο ήταν πάντοτε δυνατό, έχει μπει δυναμικά η Μάλτα, ενώ αντίθετα εμείς υστερήσαμε τον τελευταίο καιρό. Η Κύπρος πρέπει να αναθεωρήσει κάποια πράγματα και το κυριότερο είναι η ταχύτητα στις αδειοδοτήσεις μέσα από ένα «one stop shop». Χρειαζόμαστε έναν χώρο όπου με μία στάση ο ξένος επενδυτής θα μπορεί να πάρει όλες τις άδειες και τις εγκρίσεις που χρειάζονται.