"Η άνοδος των ελληνικών εξαγωγών μπορεί να ακούγεται ελπιδοφόρα, αλλά πρέπει να υπάρχουν επιχειρήσεις για να μπορούν να γίνουν εξαγωγές. Και, κακά τα ψέματα, όλοι μας γνωρίζουμε ότι ο ασθενής βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του. Δεν υπάρχει περιθώριο ούτε για 1 ευρώ περαιτέρω επιβάρυνση των εξαγωγικών επιχειρήσεων".

Αυτό αναφέρει μεταξύ άλλων στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Euro2day ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος κ. Δημήτρης Λακασάς, ο οποίος παράλληλα σημειώνει ότι απάντηση στο αναπτυξιακό τέλμα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία αποτελεί το δόγμα «Παράγω και Εξάγω».

Ο ίδιος προτείνει τη δημιουργία ενός νέου οργάνου υπό τη μορφή μιας Γενικής Γραμματείας Εξωστρέφειας, αλλά και τη σύσταση και τη χρηματοδότηση ενός νέου, εναλλακτικού μηχανισμού ενίσχυσης ρευστότητας μέσα από τη δέσμευση κονδυλίων από το ΕΣΠΑ ή το ΕΣΠΑ/ΕΠΑΝ, το οποίο θα κατατεθεί σε επενδυτική τράπεζα του εξωτερικού (Black Sea Trade & Development Bank / ΕΤΕΠ /SIMEST/ KfW etc), για τη δημιουργία ενός Fund. Κομβικό σημείο για την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη των εξαγωγών, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, είναι η αλλαγή προσανατολισμού των ελληνικών εξαγωγών, η χάραξη Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών και η αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος με την καθιέρωση ενός φορολογικού συστήματος της λογικής Flat Tax Rate, όπου θα υπάρχει ενιαίος φορολογικός συντελεστής της τάξης του 15%.

Η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας αναδεικνύεται σε βασικό πυλώνα της κυβερνητικής πολιτικής για να βγει η χώρα από την ύφεση. Τελικά πόσο εύκολο είναι να υλοποιηθεί ένα μοντέλο εξωστρέφειας, με δεδομένο το πρόβλημα της ρευστότητας και της αδυναμίας αναχρηματοδότησης των κεφαλαίων κίνησης των ελληνικών επιχειρήσεων -εξαγωγικών και μη- από το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα;

Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, οι εξαγωγές βρίσκονται εκ των πραγμάτων στο επίκεντρο. Όχι μόνο διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από την κρίση, αλλά δείχνουν και να είναι ο μοναδικός συντελεστής ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στη μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι για το 2010 οι εξαγωγές αποτέλεσαν το μοναδικό θετικό μακροοικονομικό μέγεθος της ελληνικής οικονομίας.

Με ικανοποίηση, λοιπόν, ακούσαμε στις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου για τη σημασία της επιτάχυνσης της υλοποίησης εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών, μέσω της στήριξης μιας εξωστρεφούς ανάπτυξης.

Ο ΣΕΒΕ βρίσκεται ήδη σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας αλλά και με το συναρμόδιο Υπουργείο Εξωτερικών για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων και δράσεων για τη στήριξη της εξωστρέφειας, συνεργασία η οποία θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί προς αμοιβαίο όφελος.

Είναι γεγονός ότι δυστυχώς τα προγράμματα και οι δράσεις οι οποίες έχουν εξαγγελθεί μέχρι στιγμής, στο πλαίσιο ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, καθώς και ο νέος Επενδυτικός Νόμος είτε δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει είτε δεν έχουν αποφέρει ακόμη ουσιαστικά αποτελέσματα στην αγορά και σε καμία περίπτωση δεν έχουν επιλύσει το πρόβλημα της ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήμερα.

Το σημαντικότερο πρόσκομμα για την αξιοποίηση αυτών των προγραμμάτων από τις επιχειρήσεις είναι το γεγονός ότι όλες οι παραπάνω δράσεις διέρχονται το κανάλι των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες στην προκειμένη χρονική στιγμή έχουν αδυναμία στη χρηματοδότηση τέτοιων δράσεων και η όποια διαδικασία αξιολόγησης από τη μεριά τους γίνεται με αυστηρά τραπεζικά -και όχι αναπτυξιακά- κριτήρια. Εδώ λοιπόν είναι που αναδεικνύεται εξαιρετικά σημαντική η άμεση συνεργασία μαζί με τον Πρωθυπουργό κ. Λουκά Παπαδήμο στα θέματα ενίσχυσης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας, έτσι ώστε να μην υπάρξουν άλλες καθυστερήσεις και να επιτύχουμε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των προγραμμάτων προς όφελος των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Ποιες είναι οι προτάσεις του ΣΕΒΕ για την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση των εξαγωγών και για την απλοποίηση του εξαγωγικού εμπορίου;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα είναι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας, και κατά συνέπεια η μειωμένη ζήτηση για τα προϊόντα της. Όταν οι ίδιοι οι Έλληνες έχουμε γυρίσει την πλάτη στα ελληνικά προϊόντα και προτιμούμε τα εισαγόμενα, δίνοντας ουσιαστικά τα λεφτά μας στους ξένους, πώς περιμένουμε να μας προτιμήσουν οι ξένοι; Την ίδια στιγμή λοιπόν όπου διαπιστώνουμε την ανάγκη να καταναλώνουμε ό,τι παράγουμε, διαπιστώνεται ότι η ελληνική παραγωγή δεν είναι ανταγωνιστική. Η παραγωγική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας είναι αναγκαία. Πρέπει να γίνουμε ανταγωνιστικοί στην εγχώρια παραγωγή μας, για να μπορέσουμε να βγούμε στις διεθνείς αγορές. Είναι αναγκαίο να εξάγουμε περισσότερα, γιατί αλλιώς θα αναγκαστούμε να εισάγουμε λιγότερα, γεγονός που θα μειώσει δραστικά το βιοτικό μας επίπεδο.

Το δόγμα «Παράγω και Εξάγω» αποτελεί την απάντηση στο αναπτυξιακό τέλμα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία, είναι το οικονομικό μοντέλο που αποτελεί τη λύση για την ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών. Το λάθος μας εδώ και 20 χρόνια ήταν ότι ουσιαστικά μας παγιδέψανε στη λογική της εγκατάλειψης της παραγωγικής διαδικασίας και στη σταδιακή στροφή στις υπηρεσίες. Αυτό ήταν λάθος και εάν θέλουμε τα παιδιά μας να μπορέσουν να ζήσουν στη χώρα που γεννήθηκαν τότε θα πρέπει να φροντίσουμε να έχουμε πραγματική παραγωγή και εξαγωγή ελληνικών προϊόντων. Το δόγμα «Παράγω και εξάγω» μεταφράζεται στο ότι, έχοντας μια ανταγωνιστική παραγωγή και έχοντας θέσει τις σωστές βάσεις, μπορούμε να διεκδικήσουμε μερίδιο στις διεθνείς αγορές.

Ποια είναι τα βασικά βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου ως χώρα να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάπτυξης μέσω των εξαγωγών;

Υπό τις υφιστάμενες απαιτητικές συνθήκες της οικονομικής κρίσης και του εντεινόμενου ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, γίνεται αντιληπτό ότι το συμφέρον των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων, αλλά και της ελληνικής οικονομίας εν γένει άπτεται της μεγιστοποίησης της συνάφειας και της βελτιστοποίησης στον συντονισμό όλων των εθνικών προσπαθειών ενίσχυσης της εξωστρέφειας, προερχόμενων είτε από τον δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό τομέα και για τον σκοπό αυτόν απαιτείται η κατάρτιση ενός Εθνικού Συστήματος Ενίσχυσης της Εξωστρέφειας, με απώτερο στόχο τη χάραξη μιας Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών.

Ο συντονισμός αυτής της προσπάθειας μπορεί να υποστηριχθεί μέσω ενός νέου οργάνου υπό τη μορφή μιας «Γενικής Γραμματείας Εξωστρέφειας» (Γ.Γ.Εξ). Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της, η Γραμματεία προτείνεται να υπάγεται και να εποπτεύεται από το Γραφείο του Πρωθυπουργού, να έχει την ευθύνη συντονισμού και να διαθέτει τακτικό προϋπολογισμό, εποπτεύοντας όλα τα Υπουργεία και τους εποπτευόμενους φορείς που σήμερα ασχολούνται με την εξωστρέφεια. Όλες οι δράσεις και οι σχετικές δαπάνες θα υπόκεινται στην έγκριση της Γ.Γ.Εξ και θα εντάσσονται στο ετήσιο πρόγραμμα δράσεων, το οποίο και θα παρακολουθείται ανά τρίμηνο.

Επιπλέον, η χάραξη μιας Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών -η οποία θα αντικατοπτρίζεται από το τρίπτυχο Νέα Προϊόντα, Νέες Αγορές, Νέες Επιχειρήσεις- θα γίνει με την κατάρτιση ενός τριετούς εθνικού σχεδίου δράσης ως εργαλείου πολιτικής. Το σχέδιο δράσης θα καθορίσει με χρήση συγκεκριμένων δεικτών διεθνούς εμπορίου τις ομάδες δράσης των ελληνικών προϊόντων που μπορούν να καταστούν διεθνώς ανταγωνιστικά σε συγκεκριμένες αγορές και θα περιλαμβάνει ετήσιο (επικαιροποιούμενο) τακτικό πρόγραμμα δράσης ανά κλάδο καθώς και ορισμό ετήσιων ποσοτικών και ποιοτικών στόχων αύξησης ελληνικών εξαγωγών ανά κλάδο και ανά αγορά μέχρι και το 2014.

Πέρα από τη ριζική αλλαγή του υφιστάμενου αναπτυξιακού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας, χρειαζόμαστε επειγόντως και αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος. Στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες, επικρατεί ένα μοτίβο προτάσεων και διαρκούς διαβούλευσης για συνεχείς βελτιώσεις του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος, που τελικά ως αποτέλεσμα έχουν να ενισχύουν περαιτέρω το ήδη δαιδαλώδες και ασταθές ισχύον φορολογικό καθεστώς, το οποίο στοιχίζει τα μέγιστα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτό που προτείνει ο ΣΕΒΕ είναι η καθιέρωση ενός φορολογικού συστήματος της λογικής Flat Tax Rate, όπου θα υπάρχει ενιαίος φορολογικός συντελεστής της τάξης του 15% τόσο για τα διανεμημένα και τα αδιανέμητα κέρδη των επιχειρήσεων όσο και για τον ΦΠΑ στα προϊόντα. Για την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον δέσμευση για μία πενταετία ότι οι συντελεστές θα παραμείνουν ως έχουν. 

Εδώ και αρκετούς μήνες οι ελληνικές εξαγωγές καταγράφουν σημαντική αύξηση. Πόσο εύκολο είναι πλέον, εν μέσω της σοβαρής οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. (βασικός πελάτης των ελληνικών προϊόντων) και όχι μόνο, να διατηρηθεί αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης;

Είναι γεγονός ότι σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εξαγωγών συνεχίζει να απευθύνεται στην Ε.Ε. των 27 (περίπου 68% του συνόλου). Γίνεται σαφές ότι μέχρι σήμερα η πορεία των ελληνικών εξαγωγών δεν ακολουθεί κάποια στρατηγική και κατά συνέπεια υπάρχει σημαντική απόκλιση της παγκόσμιας ζήτησης με την προσφορά των ελληνικών προϊόντων. Λόγω του χαμηλού επιπέδου τεχνογνωσίας αλλά και της απουσίας ουσιαστικής ενημέρωσης των ελληνικών επιχειρήσεων, σήμερα δεν γνωρίζουμε τι ζητάνε οι διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να διεκδικήσουμε μερίδιο, γιατί τα προϊόντα μας στερούνται ανταγωνιστικότητα και είναι αδύναμα να ακολουθήσουν τις διεθνείς τάσεις.

Κατά τη γνώμη μου, οι ελληνικές εξαγωγές πρέπει να αλλάξουν προσανατολισμό. Πρέπει δηλαδή να ξεφύγουμε από τον στενό κλοιό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εξασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας να μπούμε σε νέες αγορές, όπου ζητούνται τα προϊόντα που σήμερα παράγει η Ελλάδα. Στο πλαίσιο λοιπόν της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών εντάσσεται το τριετές εθνικό σχέδιο δράσης που ανέλυσα παραπάνω, το οποίο ουσιαστικά θα κατευθύνει στρατηγικά τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις και θα τις απελευθερώσει από την εξάρτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ποια είναι εκείνα τα αντικίνητρα που οδηγούν στη μείωση της ανταγωνιστικότητας των Ελλήνων εξαγωγέων;

Ρευστότητα ίσον επιβίωση σήμερα για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Δεν μιλάμε δηλαδή πλέον για μείωση της ανταγωνιστικότητας των Ελλήνων εξαγωγέων, αυτό είναι σαφές. Μιλάμε για διακοπή της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Τα στοιχεία της ανόδου των ελληνικών εξαγωγών μπορεί να ακούγονται ελπιδοφόρα, αλλά πρέπει να υπάρχουν επιχειρήσεις για να μπορούν να γίνουν εξαγωγές. Και, κακά τα ψέματα, όλοι μας γνωρίζουμε ότι ο ασθενής βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του. Δεν υπάρχει περιθώριο ούτε για 1 ευρώ περαιτέρω επιβάρυνση των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Ήδη έχουν επιβαρυνθεί τα μέγιστα από τη στάση πληρωμών του κράτους προς αυτές, το οποίο από την πλευρά του ζητάει την έγκαιρη καταβολή του ΦΠΑ, των εισφορών κ.λπ. Θα πρέπει να δοθεί σύντομα μία δραστική λύση στο κρίσιμο πρόβλημα της ρευστότητας. Εδώ και παραπάνω από έναν χρόνο, τα κεφάλαια κίνησης των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν στερέψει. Ακόμα και οι πιο υγιείς επιχειρήσεις βλέπουν είτε τις πιστωτικές γραμμές με τις τράπεζές τους να έχουν κλείσει είτε να τους ζητούνται επιτόκια τα οποία θα χαρακτηρίζονταν ως ληστρικά.

Από εκεί και πέρα, τα αντικίνητρα που καθημερινά οι επιχειρηματίες συναντούν στην προσπάθειά τους να εξάγουν δυστυχώς βλέπουμε ότι αντί να εκμηδενίζονται πολλαπλασιάζονται σε αυτήν την τόσο κρίσιμη στιγμή για την ελληνική οικονομία. Οι παράγοντες-προσκόμματα στην εξωστρέφεια by the book μπορεί να είναι εξωτερικοί, όπως δασμοί, συναλλαγματικές ισοτιμίες, δυνατότητες χρηματοδότησης, αναμενόμενη κερδοφορία, κυβερνητική υποστήριξη, το νομικό πλαίσιο, ανταγωνισμός και τα χαρακτηριστικά της αγοράς (π.χ. μέγεθος, αύξηση πωλήσεων), αλλά και εσωτερικοί, που κυρίως αναφέρονται στα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων και των προϊόντων (π.χ. ανταγωνιστικές τιμές και ποιότητα, χαμηλά εργατικά κόστη και φθηνές πρώτες ύλες). 

Κύριε Λακασά, θα μπορούσατε να μας αναλύσετε την πρόταση του ΣΕΒΕ που αφορά τη σύσταση και τη λειτουργία ενός νέου, εναλλακτικού μηχανισμού χρηματοδότησης των εξαγωγικών επιχειρήσεων;

Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ρευστότητας των εξαγωγικών επιχειρήσεων, ο ΣΕΒΕ έχει προτείνει τη δημιουργία και τη χρηματοδότηση ενός νέου, εναλλακτικού μηχανισμού ενίσχυσης ρευστότητας, ο οποίος θα προκύψει έπειτα από δέσμευση κονδυλίων του ΕΣΠΑ ή ΕΣΠΑ/ΕΠΑΝ και σε συνεργασία με επενδυτική τράπεζα του εξωτερικού. Ο μηχανισμός αυτός θα ενισχύει υφιστάμενες εξαγωγικές μονάδες, οι οποίες επιθυμούν να αναπτύξουν δραστηριότητα σε υφιστάμενες ή νέες αγορές. Στον συγκεκριμένο μηχανισμό, προτείνεται να δεσμευτεί ένα κονδύλιο από το ΕΣΠΑ ή το ΕΣΠΑ/ΕΠΑΝ, το οποίο θα κατατεθεί σε επενδυτική τράπεζα του εξωτερικού (Black Sea Trade & Development Bank / ΕΤΕΠ /SIMEST/ KfW etc). Η τράπεζα αυτή θα μπορεί να συνεισφέρει συμπληρωματικά ισόποσα για τη δημιουργία ενός Fund. Με αυτόν τον τρόπο, θα παρέχονται αντεγγυήσεις από το Fund προς τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία εν συνεχεία θα απορροφούν χρήματα από το Fund και θα χρηματοδοτούν σε προνομιακούς όρους ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις.