Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Κυπριακών Τραπεζών κ. Βάσος Σιαρλή μιλά για το μακροοικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, για τις αντοχές των κυπριακών τραπεζών να απορροφήσουν ενδεχόμενους κραδασμούς καθώς και για τα βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας το οποίο ετοιμάζει η κυβέρνηση της Κύπρου. 

- Κύριε Σιαρλή, πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα πτωχεύσει;

Όχι, δεν πιστεύω ότι θα πτωχεύσει η Ελλάδα, κι αυτό γιατί θα πρέπει να ξέρουμε πως στη γλώσσα των οικονομικών η λέξη πτώχευση σημαίνει αυτοκτονία. Μια πτώχευση είναι τόσο οδυνηρή ώστε είναι λογικό να προτιμηθεί οποιαδήποτε άλλη επιλογή.

- Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ελληνική οικονομία θα μπει σε φάση ύφεσης και θα προκύψουν κάποια προβλήματα και για τις κυπριακές τράπεζες. Πόσο διαχειρίσιμα είναι αυτά;

Γενικότερα, και λογικά, αναμένεται να έχουμε μείωση στις αποδόσεις των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ειδικότερα για τον τραπεζικό κλάδο και για τις κυπριακές τράπεζες, οι όποιοι κραδασμοί πιθανόν να δημιουργηθούν από ενδεχόμενη ύφεση στην ελλαδική οικονομία πιστεύω ότι μπορούν να απορροφηθούν. Θα παρατηρηθεί ίσως στασιμότητα στον ελλαδικό χώρο.

Θα πρέπει να συνεκτιμηθεί επίσης το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος όγκος των δραστηριοτήτων των κυπριακών τραπεζικών ομίλων βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Η κατάσταση, πάντως, είναι σαφώς διαχειρίσιμη με δεδομένο ότι τα κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα διακρίνονται από ισχυρή κεφαλαιουχική βάση και πλεονάζουσα ρευστότητα. Να τονίσουμε επίσης τον παραδοσιακά συντηρητικό τρόπο λειτουργίας τους, λόγω και της αυστηρής εποπτείας από την Κεντρική Τραπεζα Κυπρου.

- Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση αντίστοιχη με αυτήν της Ελλάδας;

Όχι. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ελληνικής οικονομίας και της κυπριακής. Στην Ελλάδα, εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον έχουμε ένα συνεχόμενο και συσσωρευτικό δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο έχει οδηγήσει και σε πολύ υψηλό δημόσιο χρέος.

Στην Κύπρο, μέχρι πριν από δύο χρόνια είχαμε πλεόνασμα, το οποίο εξελίχθηκε σε σημαντικό έλλειμμα μέσα στο 2009, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Αυτό αντανακλάται και στον δείκτη του κυπριακού δημόσιου χρέους, το οποίο είναι σχετικά μικρό. Κατά συνέπεια, η ανθεκτικότητα της οικονομίας της Κύπρου είναι συγκριτικά μεγάλη.

Αυτό, όμως, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να μας εφησυχάσει. Τουναντίον, χρειάζεται να προβληματιστούμε από τα δεδομένα όπως διαμορφώνονται στον ελληνικό χώρο, ώστε να μην επαναληφθούν και στην Κύπρο.

- Στην Κύπρο προετοιμάζεται ένα νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας; Τι νομίζετε ότι θα πρέπει να γίνει;

Αρχικά χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μια καθαρά διαγνωστική μελέτη για τα προβλήματα της κυπριακής οικονομίας, η οποία όσο περισσότερο ανεπηρέαστη είναι από πολιτικές σκοπιμότητες τόσο το καλύτερο.

Στη συνέχεια, χωρίς πολιτικούς χρωματισμούς, και αφού από τη μελέτη αυτή θα έχουν εντοπιστεί τα λάθη και οι απαραίτητες ενέργειες, θα πρέπει να αποφασίσουμε να αποφύγουμε τα λάθη και να συγκεντρωθούμε σύσσωμοι και αποφασιστικοί στη λήψη μέτρων, αρκετά από τα οποία συμπεριλαμβάνονται στις προτάσεις οι οποίες έχουν ήδη υποβληθεί στο πρόγραμμα.

- Τονίσατε ότι όλα αυτά δεν θα πρέπει να έχουν πολιτικούς χρωματισμούς.

Σίγουρα. Όπως έχει φανεί και διεθνώς, η διαχείριση της οικονομίας διαμορφώνεται σε εθνικό θέμα. Την οικονομία θα πρέπει να τη διαχειρίζονται άτομα με εξειδίκευση, που αντιλαμβάνονται το αντικείμενο και παράλληλα διαθέτουν γνώση και πείρα. Η κοινή λογική, άλλωστε, λέει ότι χρειάζεται να αφήσεις εξειδικευμένα άτομα να χειριστούν το δικό τους κομμάτι.

- Ποια είναι η «κοινή λογική» που λείπει από το σημερινό σύστημα διαχείρισης στα δημόσια οικονομικά;

Η ρίζα του κακού βρίσκεται σε ένα σύστημα που διαχρονικά και συστηματικά επιτρέπει να πραγματοποιούνται πολύ περισσότερα έξοδα από τα εισοδήματα. Το μακροχρόνιο αποτέλεσμα είναι η δημιουργία τεράστιου και αβάστακτου χρέους. Θα έπρεπε να υπάρχει ξεκάθαρη εθνική τοποθέτηση που να απαγορεύει το υπερβολικό δημοσιονομικό έλλειμμα. Στον δημόσιο τομέα τώρα επιτρέπεται να ξοδεύονται περισσότερα χρήματα από αυτά που ορίζει ο προϋπολογισμός, αρκεί να λαμβάνεται πολιτική έγκριση.

- Ως πρόεδρος του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου μετέχετε και στην Ομοσπονδία Εργοδοτών Βιομηχάνων, η οποία εκπροσωπεί την πλειονότητα των Κυπρίων επιχειρηματιών. Μπορείτε να μας μεταφέρετε το κλίμα που επικρατεί στον επιχειρηματικό κόσμο σε σχέση με την πορεία και τις προοπτικές της οικονομίας;

Πιστεύω ότι όλοι οι επιχειρηματίες στην Κύπρο, όχι μόνο τα μέλη της ΟΕΒ, είναι ανήσυχοι για τις εξελίξεις στην οικονομία της χώρας, αλλά από την άλλη πλευρά θεωρούν πως υπάρχει η δυνατότητα να ξεπεραστούν τα προβλήματα, αν ληφθούν άμεσα μέτρα τα οποία θα έχουν βασικό στόχο την εξυγίανση της οικονομίας μας.

Πιστεύουν ότι θα πρέπει να ληφθούν ακόμη και οδυνηρές αποφάσεις. Οι επιχειρηματίες είναι έτοιμοι να δεχτούν αυτές τις οδυνηρές αποφάσεις. Είναι έτοιμοι και να συνεισφέρουν.
Χρειάζεται ένας νέος σοβαρός και συνεχής διάλογος, γιατί, όπως τόνισα ήδη, η οικονομία δεν είναι ζήτημα μόνο των πολιτικών.

Είναι εθνικό θέμα. Χαρακτηριστικά αναφέρω την άποψη ενός επιχειρηματία: «Δεν είναι θέμα εισηγήσεων πλέον. Έχουμε ήδη αρκετές εισηγήσεις. Οι εισηγήσεις είναι πάμπολλες. Εκείνο που χρειάζεται είναι μία άμεση, σύσσωμη και εθνική εκστρατεία για την υλοποίησή τους. Η όποια καθυστέρηση μετρά εναντίον μας».

- Πιστεύετε ότι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αρκεί για να λύσει τα δημοσιονομικά προβλήματα;

Η φοροδιαφυγή είναι επιζήμια για οποιαδήποτε οικονομία. Πολλές φορές, όμως, δίδεται τόσο μεγάλη σημασία στη φοροδιαφυγή σαν να ήταν το μοναδικό πρόβλημα. Πολλοί στρέφουν την προσοχή του κόσμου προς τη φοροδιαφυγή -γιατί είναι ένα θέμα που ακούγεται ευχάριστα στους πολίτες- και αποφεύγουν να θίξουν ζητήματα μεγαλύτερης ουσίας.

Δυστυχώς, αυτό που βλέπουμε είναι ότι και στην Κύπρο προβάλλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η φοροδιαφυγή, πολύ μεγαλύτερο από τον βαθμό στον οποίο επιτείνει το οικονομικό πρόβλημα.

Πέραν της πάταξης της φοροδιαφυγής, η οποία πρέπει να γίνεται επί συνεχούς βάσης, ο προγραμματισμός για την ανάκαμψη της οικονομίας χρειάζεται να έχει μακροπρόθεσμους στόχους και να στηρίζεται σε αρχές, όπως στην ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΡΡΡ), την προώθηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων, την παροχή κινήτρων (μη χρηματικών), π.χ. πολεοδομικοί συντελεστές κ.λπ.

* Αναδημοσίευση από το 632ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 29 Απριλίου – 4 Μαΐου 2010.