Η ”αρνητική ορμή” ήταν μέχρι πρότινος, το κύριο χαρακτηριστικό της αγοράς, επισημαίνει ο Θεόδωρος Κρίντας, αντιπρόεδρος του δ.σ. και διευθύνων σύμβουλος της IBG ΑΕΔΑΚ.

Μέχρι και τα τέλη του 2002 θα έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος της κρίσης, ο οποίος, όπως προσθέτει, είναι πιθανό να συνοδευτεί από ένα τελευταίο ”κύκλο πωλήσεων” σε ακραία μορφή, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ”πωλήσεις πανικού”.

Σύμφωνα με τον κ. Κρίντα, το τέλος της πτώσης δεν θα συνοδευτεί με υπερβολικά ανοδικά ξεσπάσματα. Τα επόμενα 2 χρόνια το πιθανότερο είναι να δούμε μια απλή σταθεροποίηση των τιμών στα επίπεδα των 2.000 -2.500 μονάδων, προσθέτει.



Από το 2002, επισημαίνει ακόμη, θα αρχίσει να αναδεικνύεται ο κλάδος των financials, των τουριστικών υπηρεσιών και των τυχερών παιχνιδιών (των θεσμοθετημένων), ενώ σημαντικά προβλήματα εκτιμά ότι θα αντιμετωπίσουν οι κλάδοι των MME και της Ναυτιλίας.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης στην Αλεξία Κονάχου

- Που αποδίδετε τη σημερινή εικόνα της αγοράς;

”Κοιτάξτε, περνάμε ακόμη μέσα από την κρίση που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια περίπου. Το κύριο χαρακτηριστικό της αγοράς έως σήμερα είναι η αρνητική της ορμή. Όπως όμως βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες το κλίμα αυτό είναι δυνατό να αντιστραφεί με αυξημένη ζήτηση για τίτλους και θετικό κλίμα στο εξωτερικό”.

- Τι εννοείτε ”αρνητική ορμή”;

”Αν, για παράδειγμα, ρωτήσουμε δέκα ανθρώπους, πως πιστεύουν ότι θα κινηθεί το χρηματιστήριο, οι εννέα θα απαντήσουν ότι ισως πέσει. Το παρήγορο, όμως σε αυτή την περίπτωση, είναι ότι φαινόμενα σαν κι αυτό παρατηρούνται συνήθως στα τελευταία στάδια μιας κρίσης”.

- Πιστεύετε ότι ολοκληρώνεται ο κύκλος της κρίσης;

”Μέχρι και τα τέλη του 2002 εκτιμώ ότι ο κύκλος της κρίσης θα έχει ολοκληρωθεί, αν και πιστεύω ότι μετά από μια γρήγορη άνοδο, ενδέχεται να ζήσουμε ένα τελευταίο κύκλο πωλήσεων, πριν μπούμε στη φάση της σταθεροποίησης”.

- Θα υπάρξουν δηλαδή ”πωλήσεις πανικού”;

”Δεν είναι απίθανο. Μην ξεχνάτε ότι δεν υπήρξε περίοδος κατά την οποία οι επενδυτές να έχουν προβεί σε πωλήσεις ”σα να μην υπάρχει αύριο”. Οι επενδυτές έχουν αποσυρθεί από το καθημερινό trading, διατηρώντας όμως τα χαρτοφυλάκιά τους. Άλλωστε, οι όγκοι των συναλλαγών που έχουν πραγματοποιηθεί την περίοδο της πτώσης, είναι περίπου το 1/3 αυτών που είχαν γίνει την περίοδο της ανόδου”.

- Σε ποια επίπεδα θα βλέπατε δηλαδή τον γενικό δείκτη;

”Σε επίπεδο τιμών, το σενάριο είναι να δοκιμάσει τις 2.000 μονάδες, και αν σε αυτό το διάστημα συμπέσει και κάποιο ”κακό νέο”, είναι πιθανό να τεστάρουμε και τα παλαιά ιστορικά χαμηλά. Εάν υπάρξει τέτοια συγκυρία, μπορεί να δούμε και τα χειρότερα”.

- Το οικονομικό κλίμα συνηγορεί στο να ”ζήσουμε” και τέτοια φαινόμενα;

”Η αλήθεια είναι ότι τόσο τα μακροοικονομικά μεγέθη, όσο και τα θεμελιώδη στοιχεία των εταιριών συνηγορούν προς τη βελτίωση του κλίματος. Όπως προανέφερα, πιστεύω ότι μέσα στο 2002 θα έλθει το τέλος της πτωτικής πορείας, το οποίο αν συμπέσει με κάποια αρνητική είδηση, ενδεχομένως να προκαλέσει ”πωλήσεις πανικού”.

Επίσης πιστεύω ότι το τέλος της πτώσης, δεν θα συνοδευτεί με υπερβολικά ανοδικά ξεσπάσματα. Τα επόμενα 2 χρόνια το πιθανότερο είναι να δούμε μια απλή σταθεροποίηση των τιμών στα επίπεδα των 2.000 -2.500 μονάδων”.

- Η καθυστέρηση των διαρθρωτικών αλλαγών σε τι βαθμό πλήττει την αγορά;

”Όταν το κράτος δεν δρα ως manager, τότε η οικονομία είναι πιο ευέλικτη και η αγορά πιο αυτόνομη. Ωστόσο η εικόνα του ΧΑΑ τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, οφείλεται περισσότερο στη μεγάλη διαφορά προσφοράς και ζήτησης για μεγάλους τίτλους, και λιγότερο στα βασικά οικονομικά μεγέθη και κατ’ επέκταση σε διαρθρωτικές αλλαγές.

Στην παρούσα φάση, ωστόσο, είναι κρίσιμο να γίνει μια σειρά πράξεων, για να ανακτηθεί, μεταξύ άλλων, η εμπιστοσύνη των επενδυτών”.

- Ποιοι κλάδοι πιστεύετε ότι θα αναδειχθούν το 2002;

”Από το 2002 και μετά θα αρχίσει να αναδεικνύεται ο κλάδος των financials, των τουριστικών υπηρεσιών και των τυχερών παιχνιδιών. Με τον όρο financials δεν αναφέρομαι στις τράπεζες με την στενή τους έννοια, αλλά στην παροχή νέων και εξειδικευμένων υπηρεσιών και προϊόντων που στοχεύουν στην αύξηση της πελατειακής βάσης των τραπεζών.

Ελκυστικές θα είναι και οι μετοχές των εταιριών που δραστηριοποιούνται στον ποιοτικό τουρισμό τόσο με τη στενή (ξενοδοχειακές υπηρεσίες) όσο και με την ευρεία έννοια, όπως για παράδειγμα με τη διοργάνωση συνεδρίων κοκ.

- Στον αντίποδα;

”Δύσκολα θα είναι τα πράγματα για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, και πιθανόν να συνεχιστεί και ο κύκλος της ύφεσης στη Ναυτιλία. Επίσης δεν πιστεύω στα ”υπερκέρδη” των κατασκευαστικών λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων”.

- Ποια είναι η κατάσταση της αγοράς των α/κ;

”Δεδομένης της αρνητικής ορμής του ΧΑΑ, τα αμοιβαία κεφάλαια περνάνε την ίδια κρίση. Από την αρχή του έτους οι συνολικές εκροές των ΑΕΔΑΚ πλησιάζουν τα 2,5 δισ. ευρώ, με μόνες 5 ΑΕΔΑΚ να μην σημειώνουν εκροές. Υπό αυτό το πρίσμα, πιστεύω ότι -όπως έχει συμβεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη- ότι τα αμοιβαία κεφάλαια θα κρατήσουν το επενδυτικό κοινό που έχει παραμείνει επί πολλά χρόνια στο θεσμό και έχει διαπιστώσει την αποτελεσματικότητά του σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το ’90 μέχρι και σήμερα δεν έχει υπάρξει πενταετία, κατά την οποία τα μετοχικά α/κ να έχουν χειρότερη απόδοση από άλλες κατηγορίες”.

- Σε ποιες κατηγορίες αμοιβαίων κεφαλαίων πιστεύετε ότι θα προσανατολιστούν οι επενδυτές;

”θα υπάρξει μια στροφή στα διεθνή, αλλά όχι τόσο στα μετοχικά όσο στα διεθνή ομολογιών και στα μικτά. Το ”μεγάλο στοίχημα” μάλιστα αφορά στα αμοιβαία κεφάλαια διεθνών ομολογιών, διότι αυτή την περίοδο που ψάχνουμε για αποδόσεις και δεδομένου του κινδύνου που αναλαμβάνουμε, τα ομόλογα των πολυεθνικών εταιριών, προσφέρουν κάποιες εγγυήσεις αλλά και ικανοποιητικές αποδόσεις”.