Ο Άρης Ξενόφος είναι διευθύνων σύμβουλος της EFG ΑΕΔΑΚ, η οποία διαχειρίζεται το μεγαλύτερο κομμάτι των θεσμικών κεφαλαίων στην Ελλάδα.

Ως εκ τούτου, οι απόψεις του για την αγορά των Αμοιβαίων, για τη Σοφοκλέους και για το μέλλον τους έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα.

Στη συνέντευξη o Άρης Ξενόφος μιλάει για την αναγκαιότητα σύνδεσης των διαχειριστών των Αμοιβαίων Κεφαλαίων με το ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας και τα κεφάλαια των Ταμείων, για τη μείωση της φορολογίας των Α/Κ και αποκαλύπτει γιατί το προϊόν ”Formula” της EFG ΑΕΔΑΚ έχει επιτυχία και δεν μπορεί να αντιγραφεί από τους ανταγωνιστές.

Συνέντευξη στον Γιάννη Τσαραγκλή

- Είστε ο επικεφαλής της EFG ΑΕΔΑΚ που διαχειρίζεται το μεγαλύτερο ποσό στην ελληνική αγορά Αμοιβαίων και ως εκ τούτου κάθε κίνησή σας, εκτός του ότι επηρεάζει την αγορά, έχει και συμβολικό χαρακτήρα. Πώς νιώθετε που κατέχετε αυτή τη νευραλγική θέση;

Πράγματι, είναι γεγονός ότι κατέχουμε την πρώτη θέση στην ελληνική αγορά. Αυτό κατ’ αρχάς δεν είναι κάτι τυχαίο ή πρόσκαιρο και ενσωματώνει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης προς τους μεριδιούχους μας και γενικά τους ανθρώπους που εμπιστεύονται τον τραπεζικό όμιλό μας.

Είναι μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει συνειδητά με συγκεκριμένους στόχους από τη δική μας πλευρά και είναι προϊόν της ανταπόκρισης που έχουμε στο επενδυτικό κοινό, η οποία δικαιολογείται από τη συνέπεια στη διαχείριση και τα αποτελέσματα που φέρνουμε κάθε χρόνο.

Συγκεκριμένα, την τελευταία τριετία είμαστε σταθερά στην πρώτη πεντάδα με δεκάδα, ανάλογα με το προϊόν που κοιτάει κάποιος από πλευράς αποδόσεων.

Είμαστε συνεπείς -και είμαστε οι μόνοι που το κάνουμε- στο να δημοσιεύουμε στοιχεία κινδύνου που ενσωματώνονται στα Αμοιβαία Κεφάλαια, δηλαδή δεν κάνουμε ούτε σπασμωδικές κινήσεις ούτε κινήσεις εντυπωσιασμού.

Είμαστε οι μόνοι που έχουμε πάρει πιστοποίηση από τη Standard and Poor’s για δύο ομολογιακά και ένα money market που έχουμε και, εάν υπολογίσουμε την ασφάλεια που νιώθει ο πελάτης και το υπερσύγχρονο μηχανογραφικό σύστημα που μας πληροφορεί άμεσα για κάθε πράξη που γίνεται στο σύστημά μας σε όλη την επικράτεια, αυτό δικαιολογεί την πρωτιά μας.

Λόγω λοιπόν της θέσης και του προφίλ μας δεν κάνουμε αντιδραστικές κινήσεις στην αγορά, σεβόμαστε το μέγεθός μας και πάνω από όλα σεβόμαστε τα κεφάλαια που μας έχουν εμπιστευτεί οι πελάτες μας. Αυτή την εμπιστοσύνη των επενδυτών δεν θέλουμε να τη διαταράξουμε για κανέναν λόγο.

- Επομένως, λόγω του παραπάνω δεδομένου της πρωτιάς στην αγορά, η γνώμη σας για το μέλλον των Αμοιβαίων Κεφαλαίων στην Ελλάδα έχει μεγάλη σημασία. Μπορείτε να μας την πείτε;

Εάν χωρίζαμε τα Αμοιβαία Κεφάλαια σε επενδυτικά (μετοχικά, ομολογιακά, μικτά) από τα διαθεσίμων, που, όπως έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα, είναι ουσιαστικά μια μορφή κατάθεσης, δυστυχώς τα εκτός money market προϊόντα αποτελούν περίπου το 40% του συνολικού υπό διαχείριση ποσού κεφαλαίων στη χώρα.

Για να καταλάβετε τη διαφορά, το αντίστοιχο ποσοστό στον ευρωπαϊκό χώρο πλησιάζει το 80%. Η σύγκριση αυτή δείχνει ότι υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά επενδυτικής κουλτούρας ανάμεσα στο ελληνικό και το υπόλοιπο ευρωπαϊκό κοινό. Και αυτή η διαφορά αντανακλάται και στην αγορά των μεριδίων των μετοχικών, ομολογιακών και μικτών Αμοιβαίων.

Το δεύτερο σημείο όμως που διαφοροποιεί την Ελλάδα από την Ευρώπη είναι θεσμικό. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά περιθώρια ο θεσμός των Αμοιβαίων να έρθει πιο κοντά στο ασφαλιστικό πρόβλημα. Δηλαδή μιλάμε για την ανάγκη να φύγουμε από τη λογική του ενός πυλώνα και να πάμε σε ένα σύστημα δύο ή τριών πυλώνων.

Τα Αμοιβαία, εφόσον είναι ένα σύστημα διαχείρισης περιουσίας, έρχονται να ”κουμπώσουν” σ’ αυτή την ανάγκη. Από ’κεί και πέρα πιστεύω ότι θεσμικές κινήσεις θα φέρουν πιο κοντά τον θεσμό των Αμοιβαίων στον ασφαλιστικό χώρο, θα δώσουν πολύ μεγαλύτερο τόνο στην αγορά, μεγαλύτερο βάθος και ωριμότητα.

Παράλληλα, δίνονται περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης στον θεσμό της κεφαλαιαγοράς, γιατί είναι χαρακτηριστικό πλέον ότι ο ρυθμός εισόδου νέων εταιρειών στο Χ.Α. έχει μειωθεί. Επομένως, φανταστείτε ένα πλαίσιο που θα επέτρεπε το ύψος των υπό διαχείριση κεφαλαίων να είναι πολύ μεγαλύτερο και έτσι η συμμετοχή των θεσμικών στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων που θέλουν πλέον να αντλήσουν κεφάλαια εύκολα και φθηνότερα, είτε με μετοχές είτε με εταιρικά ομόλογα.

- Για τα φορολογικά κίνητρα, που είναι και ένα αίτημα του κλάδου σας, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;

Το φορολογικό πλαίσιο πιστεύω ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να εξεταστεί, καθώς αυτή τη στιγμή υπάρχει μια φορολογική επιβάρυνση η οποία έχει επιβληθεί από την εποχή που τα επιτόκια και ο πληθωρισμός ήταν διψήφιοι αριθμοί και τότε ο σχετικός φόρος ήταν κάτι χαμηλό για τον μεριδιούχο επενδυτή.

Σήμερα, όμως, ο μεριδιούχος επιβαρύνεται με έναν φόρο 0,30% του ενεργητικού και με αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων εργαλείων της τάξεως του 2%-3%, επομένως καταλαβαίνετε ότι χάνει το 10% με 15% της απόδοσής του.

Είναι αδιανόητο να υπάρχει αυτός ο φόρος και αυτή η επιβάρυνση στον πελάτη, χωρίς κατ’ αρχήν να αναγνωρίζει την ύπαρξη κεφαλαιακών κερδών ή όχι, γιατί αυτός ο φόρος επιβάλλεται ούτως ή άλλως. Θα υπήρχε μια δυνατότητα να συνδέσει κανείς τον φόρο με τα κεφαλαιακά κέρδη ή να κάνει έναν διαχωρισμό ανάμεσα σε συντηρητικά Α/Κ, π.χ. τα ομολογιακά, που οι αποδόσεις είναι πολύ χαμηλές, και μετά μετοχικά, που οι αποδόσεις είναι πολύ υψηλές.

Τέλος, είναι σωστό να επανέλθει το μέτρο των φορολογικών κινήτρων που υπήρχε και λανθασμένα κατά τη γνώμη μου καταργήθηκε.

- Όπως ξέρετε, έχουμε περίπου 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους. Αν συνδεόταν το ασφαλιστικό με τα Αμοιβαία, οι συνταξιούχοι θα είχαν όφελος;

Θεωρώ ότι ένα από τα προβλήματα του ασφαλιστικού είναι το έλλειμμα στην απόδοση που τα Ταμεία βίωσαν όλα αυτά τα χρόνια. Όταν τα επιτόκια ήταν στο 15% και το 20%, υπήρχε έκδοση των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου και χωρίς ρίσκο τα Ταμεία είχαν τη δυνατότητα να επενδύουν - αλλά πολλά δεν το έκαναν.

Σήμερα, με επιτόκια στο 2% και με δυνατότητα να χάνει κανείς λεφτά ακόμη και στην αγορά των ομολόγων, πιστεύω ότι τα Αμοιβαία Κεφάλαια έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν για τα Ταμεία πολύ καλές μακροπρόθεσμες αποδόσεις και να αρχίσουν να λύνονται προβλήματα χρόνου ηλικίας, ύψους συντάξεων κ.λπ.

- Τι γίνεται όμως με τις εισροές των ”φρέσκων” κεφαλαίων που είναι μάλλον υποτονικές και τουλάχιστον όχι τέτοιες που θα δημιουργούσαν μια δυναμική επενδυτική κίνηση;

Το 2003 υπήρξαν εισροές κεφαλαίων, και μάλιστα σημαντικές. Στα μετοχικά Αμοιβαία εσωτερικού πέρυσι γύρισε θετικά το ισοζύγιο, στα μετοχικά εξωτερικού ήταν επίσης θετικό και έντονο, υπήρξαν σημαντικές εισροές στα ομολογιακά Αμοιβαία και γι’ αυτό το ενεργητικό των Αμοιβαίων το 2003 αυξήθηκε περίπου 18% έως 20%.

Άρα υπήρξε μια αναστροφή μιας αρνητικής πορείας που επικράτησε από το 2000 και μετά. Φέτος, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία του διμήνου, παραμένει θετικό το ισοζύγιο εισροών στα μετοχικά Αμοιβαία Κεφάλαια, και στα εσωτερικού και στα εξωτερικού, και επίσης συνεχίζεται στο κομμάτι των ομολογιακών Αμοιβαίων Κεφαλαίων.

Εκεί που παρατηρούνται συχνές εισροές και εκροές είναι τα money market προϊόντα, επειδή έχουν τον χαρακτήρα μιας βραχυπρόθεσμης τοποθέτησης, γι’ αυτό και βλέπει κανείς στρεβλώσεις στην εικόνα της αγοράς και νομίζει ότι υπάρχουν μόνο εκροές.

Αν ρωτάτε εάν θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερες αυτές οι εισροές, βεβαίως και θα έπρεπε, βλέπετε άλλωστε ποια είναι η διαφορά μας από τη σύγκρισης Ευρώπης και Ελλάδας.

Αυτό είναι ευθύνη όλων των φορέων και των θεσμικών, που θα έπρεπε να μορφώσουν τους πελάτες τους και να δημιουργήσουν δομές πληροφόρησης ώστε να τους κάνουν να κατανοήσουν τα οφέλη της διασποράς του κινδύνου που αναλαμβάνουν όταν έρχονται στα Α/Κ και τις ικανοποιητικές αποδόσεις και να μην τρέχουν από τράπεζα σε τράπεζα κάθε μήνα για να πάρουν ένα μισαδάκι τόκο.

- Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Π.χ., οι εγχώριοι θεσμικοί επενδυτές κατέχουν περίπου το 4% των μετοχών του ΟΤΕ, ενώ παράλληλα την ίδια στιγμή κατέχουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά σε νεόκοπες μετοχές με όχι καλή φήμη. Μήπως τέτοιες περιπτώσεις χαλάνε την εικόνα;

Αυτή είναι μια εικόνα που ενδεχομένως να κάνει κάποιους επενδυτές διστακτικούς, από την άλλη όμως δίνει τη δυνατότητα στους καλούς θεσμικούς, που έχουν συνέπεια, διαφάνεια και ένα σωστό πλαίσιο λειτουργίας, να ξεχωρίζουν. Και, αν θέλετε, τα καλά στοιχεία που έχουν ορισμένοι θεσμικοί τους δίνουν και τις πρωτιές. Εξάλλου, σε όλους τους χώρους υπάρχουν καλοί και κακοί επαγγελματίες.

- Ο λόγος σας μέχρι τώρα έχει ένα υποστηρικτικό για τον θεσμό χαρακτήρα, παρά το γεγονός ότι δεν είστε συνδικαλιστής.

Είμαι 14 χρόνια στον χώρο και τον γνωρίζω πολύ καλά.

- Τότε τι απαντάτε σ’ αυτούς που λένε ότι συχνά οι θεσμικοί δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και πουλάνε όταν πρέπει να αγοράσουν και το αντίθετο σε δύσκολες περιπτώσεις της αγοράς;

Εγώ θα έλεγα ότι αυτό είναι μύθος και μια εύκολη δικαιολογία για εκείνους που τη χρησιμοποιούν. Όταν ο θεσμικός επενδυτής πιέζει την αγορά πουλώντας ή την ανεβάζει αγοράζοντας, ενώ η αγορά δεν πρέπει να πάει εκεί, κάθε κέρδος ή ζημία ενσωματώνεται στην πορεία του Αμοιβαίου.

Η ΑΕΔΑΚ είναι ένα ανεξάρτητο όργανο και το αποτέλεσμα της διαχειριστικής του πολιτικής είναι καθαρά στοιχείο του ενεργητικού του Α/Κ. Οποιοδήποτε αποτέλεσμα, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, είναι στοιχείο του Αμοιβαίου, από το οποίο η ΑΕΔΑΚ δεν απολαμβάνει κανένα ουσιαστικό όφελος.

Επιπλέον, αυτοί που έχουν την παραπάνω άποψη ξεχνάνε ότι τα υπό διαχείριση κεφάλαια δεν είναι δικά μας αλλά των πελατών μας.

Όταν λοιπόν η αγορά πέφτει για συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την πτώση, γιατί να τη στηρίξουν οι θεσμικοί, αφού δεν έχουν κανένα ρόλο κοινωφελούς ιδρύματος που έχει σκοπό τη διατήρηση της καλής πορείας της αγοράς; Εμείς σκεφτόμαστε μόνο υπέρ του συμφέροντος των μεριδιούχων μας. Δεν θέλουμε παρεμβάσεις στην αγορά, γιατί πιστεύουμε ότι οι δυνάμεις της είναι τόσο δυνατές, που, εάν πας κόντρα στην πραγματική τάση, μόνο για ένα πολύ μικρό διάστημα ίσως θα κερδίσεις, μετά θα χάσεις σίγουρα.

H ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ

- Είναι δίκαιη η αποτίμηση της Σοφοκλέους σ’ αυτά τα επίπεδα και τι εκτιμάτε για το μέλλον;

Για να αξιολογήσει κανείς τα σημερινά επίπεδα της αγοράς θα πρέπει να κοιτάξει λίγο το μέλλον. Αν παρατηρήσουμε τις τράπεζες, που είναι ο πυρήνας της αγοράς, τις τηλεπικοινωνίες και άλλες μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις στον χώρο των συγκοινωνιών, των μετάλλων κ.λπ., βλέπουμε ότι έχουμε σοβαρές εταιρείες, οι οποίες τα προηγούμενα δύο - τρία χρόνια διαχειρίστηκαν σωστά και την πλευρά του παθητικού τους που δεν την κοίταγαν μέχρι τώρα.

Στον τραπεζικό χώρο η ελληνική αγορά έχει περιθώρια ανάπτυξης. Γεωγραφικά η Ελλάδα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μπορεί να παίξει έναν καλό ρόλο και όλοι μαζί -πολιτικοί, φορείς, επιχειρήσεις- μπορούμε να χαράξουμε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης.

Υπάρχουν άμεσα οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι οποίοι, αν και εν μέρει έχουν προεξοφληθεί, παραδοσιακά δίνουν θετικό τόνο στην οικονομία και τα οφέλη που θα έχουμε από τους τζίρους των επισκεπτών και τη διαφήμιση της χώρας είναι σημαντικά. Έπειτα, η ελληνική αγορά με τη μεγάλη είσοδο των ξένων κινείται πλέον όπως και άλλες ξένες αγορές και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Γενικά στο εξωτερικό, ενώ υπάρχουν θετικά στοιχεία, υφίστανται ακόμη κάποιες αμφιβολίες στο κομμάτι της απασχόλησης σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Εάν δεν επαληθευτούν, όμως, με δεδομένο τα χαμηλά επιτόκια, δημιουργείται ένα καλό περιβάλλον για καλή πορεία των αγορών.

Υπάρχει ένας τόνος αισιοδοξίας και θέλει λίγο προσοχή σε μερικά νούμερα ακόμη, αλλά οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι πολιτικές αλλαγές και μια ενδεχόμενη θετική φορολογική μεταρρύθμιση κρατούν την ελληνική αγορά σε εγρήγορση.

Η FORMULA ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

- Έχετε βγάλει ένα προϊόν που έκανε αίσθηση στην αγορά και ονομάζεται ”Formula”.

Αυτό που μας χαρακτηρίζει σαν εταιρεία είναι ότι προσπαθούμε να δίνουμε καλές λύσεις στους πελάτες μας. Το ”Formula” σαν προϊόν είναι μια νέα ιδέα στην Ελλάδα, συμβολίζει μια χημική φόρμουλα επιτυχίας, γιατί έχει ένας μηχανισμός απόδοσης που καταλήγει να δίνει ένα τακτικό μέρισμα κάθε χρόνο.

Όποιος επενδυτής μπαίνει σ’ αυτό με προοπτική ενός, δύο ή τριών ετών παίρνει ικανοποιητικό μέρισμα. Πέρυσι δώσαμε 8% και φέτος θα δώσουμε και πάλι 8%, αν όχι παραπάνω. Έτσι, εάν έχει ένα σταθερό εισόδημα κάθε χρόνο, αυτό αποτελεί κίνητρο να μπει και να μάθει τον χώρο των Αμοιβαίων.

Παλαιότερα υπήρχε ο θεσμός του μερίσματος στα Α/Κ, αργότερα το μέτρο αυτό χαλάρωσε γιατί δεν υπήρχε νόημα, αλλά, όπως φαίνεται, το σημερινό οικονομικό περιβάλλον το ξαναζητάει.

- Πώς είστε σίγουροι ότι θα πιάνετε πάντα ένα καλό μέρισμα;

Είναι τέτοια η δομή του προϊόντος και ο μηχανισμός, ώστε διαθέτει διάφορα επιμέρους προϊόντα για να διασφαλίζει το μέρισμα σε κάθε περίπτωση. Είναι θέμα τεχνικό, δικό μας, και αυτό δείχνει την πρωτοπορία μας. Η επιτυχία του είναι ότι δεν έχει αντιγραφεί, είναι δύσκολο να αντιγραφεί.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 312 της εφημερίδας ”Μέτοχος & Επενδύσεις” με ημερομηνία 12-16 Mαρτίου 2004.