Στο συμπέρασμα ότι η στενότερη συνεργασία των χρηματιστηριακών αγορών της Ν.Α. Ευρώπης είναι ”μονόδρομος” για την επιβίωση και την ανάπτυξή του κατέληξε, μεταξύ άλλων, το σχετικό Οικονομικό φόρουμ που διοργάνωσε στη Σόφια και στο διάστημα από 3- 5 Νοεμβρίου η United Bulgarian Bank- μέλος του ομίλου της Εθνικής Τράπεζας.

Στο Φόρουμ συμμετείχαν ο Π. Αλεξάκης, Πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ο Γ. Ζαββός της Νομικής Υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (γνωστός στους Ελληνικούς τραπεζικούς κύκλους και από την Επιτροπή για την αναμόρφωση του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος, που έφερε το όνομα του), ο Γκ. Ντράιτσεφ, Γενικός Διευθυντής του Χρηματιστηρίου της Σόφιας, η Αντριάνα Τανασόϊου, Αν. Γενική Διευθύντρια του Χρηματιστηρίου του Βουκουρεστίου, ο Καλίν Μίτρεφ (Διευθυντής της EBRD για Βουλγαρία, Αλβανία, Πολωνία) ο Ιβάν Νένκοφ (Διευθύνων Σύμβουλος της Βουλγαρικής Χρηματιστηριακής Εταιρίας Bulbrokers), ενώ παρέστη και ο Πρόεδρος του Χρηματιστηρίου των Σκοπίων, Ε. Ζογράφσκι.

Ο συντονιστής του πάνελ και Executive Director της UBB, Χρήστος Κατσάνης, μίλησε στο euro2day.gr σχετικά με τα όσα συζητήθηκαν στη διεθνή αυτή συνάντηση, αλλά και σχετικά με τη σημασία τους υπό το πρίσμα των αλλαγών που συντελούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η συνέντευξη του Χρήστου Κατσάνη

Κ. Κατσάνη, ποιο είναι το πλαίσιο των εξελίξεων εντός του οποίου αναπτύσσεται η προβληματική για το μέλλον των αγορών της Ν.Α. Ευρώπης και πως αυτές επηρεάζονται;

* Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι εξελίξεις, όσον αφορά στις κεφαλαιαγορές, είναι ραγδαίες. Μέχρι τον Απρίλιο του 2004 η Κομισιόν θα πρέπει να έχει λάβει όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα σε νομικό, θεσμικό και εποπτικό επίπεδο, που θα επιτρέψουν την πλήρη ενοποίηση των κεφαλαιαγορών έως το 2005.

Βασικές οδηγίες που πρέπει να έχουν υιοθετηθεί θα είναι η Οδηγία για τις Επενδυτικές Υπηρεσίες, η Οδηγία για τα Prospectus, η Οδηγία για την αποφυγή κατάχρηση των αγορών, η Οδηγία για την εξασφάλιση διαφάνειας.

Γενικότερα, πρόκειται για μία δέσμη 44 οδηγιών, συστάσεων, καθώς και άλλων παρεμφερών μέτρων, που αφορούν στην εφαρμογή των διεθνών λογιστικών προτύπων, τα πρότυπα ελέγχου, κλπ. Για την επίτευξη της ενοποίησης των κεφαλαιαγορών προβλέπεται (Report Lamfalussy) και η θέσπιση διευρωπαϊκών εποπτικών επιτροπών, ομάδων ειδικών συμβούλων, κλπ.

Είναι φανερό, ότι οι εξελίξεις αυτές θα δημιουργήσουν ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό πλαίσιο για τα χρηματιστήρια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ήδη, σε έναν Ευρωπαϊκό χώρο όπου λειτουργούν 30 χρηματιστήρια, το 80% του κύκλου εργασιών έχει συγκεντρωθεί στα 4 μεγαλύτερα. Τι θα γίνει μετά από μερικά χρόνια, όταν οι όποιες εθνικές ”προστασίες” θα έχουν καταργηθεί, και όταν εκτός από τα μεγάλα χρηματιστήρια, χώρος διαπραγματεύσεων των χρεωγράφων θα είναι και οι πολυεθνικές τράπεζες και άλλες εξωχρηματιστηριακές αγορές;

Σ’αυτό το περιβάλλον ποιά θα είναι η τύχη των αγορών της Ν.Α. Ευρώπης οι περισσότερες των οποίων κάνουν τα πρώτα τους βήματα με πολλές αδυναμίες, παρά τις όποιες καλές επιδόσεις τους;

* Σχεδόν σε όλη την Ανατολική Ευρώπη και φυσικά και στα Βαλκάνια παρατηρούμε ότι η αναλογία της χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης σε σχέση με το διαρκώς αυξανόμενο ΑΕΠ, μειώνεται αντί ν’αυξάνεται.

Πολύ συχνά οι εταιρίες που εξαγοράζονται από πολυεθνικές αποσύρονται από τα εγχώρια χρηματιστήρια, ενώ άλλες σημαντικές ντόπιες εταιρίες προτιμούν να προσφεύγουν στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού, είτε μέσω έκδοσης GDRs και ADRs, είτε με κατ’ευθείαν εισαγωγή των τίτλων τους σε διεθνή χρηματιστήρια.

Είναι χαρακτηριστικό, ιδιαίτερα για τα χρηματιστήρια της Ν.Α. Ευρώπης, ότι σ’ορισμένα απ’αυτά δεν έχει γίνει για χρόνια ούτε ένα ΙΡΟ, ενώ οι εισαγωγές εταιριών είναι βασικά το αποτέλεσμα της ιδιωτικοποίησης (και ιδιαίτερα της λεγόμενης μαζικής).

Από την άλλη, η ένταξη των χωρών αυτών σε μία Ε.Ε., που θα διαθέτει ενιαία αγορά κεφαλαίων, σημαίνει ότι οι εγχώριοι επενδυτές θα μπορούν να επενδύουν εκτός των δικών τους συνόρων, συρρικνώνοντας έτσι την ρευστότητα των τοπικών αγορών.

Τι πρέπει να γίνει για να επιβιώσουν και ν’αναπτυχθούν οι αγορές της περιοχής μας;

* Μπορεί η απάντηση να μην είναι τελείως συγκεκριμένη, αλλά ιδέες υπάρχουν. Όλες εστιάζονται στην λέξη κλειδί συνεργασία. Κάποια πρώτα παραδείγματα έρχονται από την Σκανδιναυΐα, όπου τα τοπικά χρηματιστήρια συνεργάζονται όλο και περισσότερο, ενώ το Χρηματιστήριο του Ελσίνκι διαχειρίζεται τα χρηματιστήρια και τα αποθετήρια της Φινλανδίας, Εσθονίας και Λιθουανίας.

Στην δική μας περιοχή η συνεργασία μπορεί να επιτευχθεί με την σύνδεση των συστημάτων διαπραγμάτευσης, την σύνδεση των συστημάτων συμψηφισμού, εκκαθάρισης, την συμμετοχή brokers μίας χώρας της περιοχής σε αγορές γειτονικών χωρών, με το cross-listing, κλπ. Η διοίκηση του Χρηματιστηρίου Αθηνών και του Χρηματιστηριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης έχουν κάνει πολλές προσπάθειες στην κατεύθυνση αυτή.

Εξάλλου, η έκδοση ΕΛΠΙΣ για καλές Βαλκανικές επιχειρήσεις που θα διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών, θα αυξήσει την ρευστότητα και για τις επιμέρους τοπικές αγορές. Η στενή συνεργασία των χρηματιστηρίων της Ν.Α. Ευρώπη, που θα διατηρούν ωστόσο την αυτονομία τους, θα στέλνει και τα κατάλληλα μηνύματα στους διεθνείς επενδυτές, που θα βλέπουν τις αγορές της περιοχής σαν ένα ενιαίο σύνολο, ικανό να αναπτυχθεί στα πλαίσια της ολοκληρωμένης Ευρωπαϊκής αγοράς κεφαλαίων.