Ν. James (DBRS): Τι πρέπει να αλλάξει για να αναβαθμιστεί η Ελλάδα

Μία εβδομάδα προτού η DBRS Morningstar επανεξετάσει επίσημα την αξιολόγηση της Ελληνικής Δημοκρατίας και εκδώσει το νέο της report για τη χώρα, συζητάμε με τη Nichola James, Co-Head of Global Sovereign Ratings της DBRS Morningstar, για τις επιδράσεις του πολέμου στη Ρωσία και την Ουκρανία στις αξιολογήσεις των χωρών, αλλά και τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχουν στην πορεία της εγχώριας οικονομίας.

Η Nichola James αναφορικά με την Ελλάδα είναι σαφής: για την αναβάθμιση της χώρας κοιτάζουμε δύο βασικούς παράγοντες: τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Αντίθετα, η επιστροφή σε σταθερό outlook (σ.σ. σταθερή τάση σύμφωνα με την ορολογία του οίκου) θα συμβεί αν η οικονομική ανάκαμψη υπολείπεται σημαντικά των προσδοκιών.

Η DBRS δεν φαίνεται να φοβάται το ενεργειακό σοκ για την ελληνική οικονομία ή την τουριστική περίοδο, για την ώρα, ενώ εκτιμά ότι η επίδραση του Next Generation EU, του πακέτου ανάκαμψης από την Covid-19, θα έχει σημαντική επίδραση στο ΑΕΠ μέσω των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.

H DBRS Morningstar αναβάθμισε και έδωσε «θετικό» outlook στην Ελλάδα στην τελευταία της αναθεώρηση. Αυτό σημαίνει ότι τους επόμενους 6-12 μήνες είναι πιθανή μια αναβάθμιση; Είναι εφικτός ο στόχος της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα το 2023; Τι θα μπορούσε να εκτροχιάσει την κατάσταση;

Η DBRS Morningstar έχει θετική τάση για την αξιολόγηση ΒΒ της Ελληνικής Δημοκρατίας και επανεξετάζει την αξιολόγηση στις 18 Μαρτίου. Η προοπτική μας είναι σαφής, για μια αναβάθμιση αναζητούμε δύο βασικούς παράγοντες: τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Αντίθετα, η επιστροφή σε σταθερό outlook θα συμβεί εάν η οικονομική ανάκαμψη υπολείπεται σημαντικά των προσδοκιών.

Επισημάνατε ότι οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία είναι απίθανο να έχουν άμεσες επιπτώσεις στις κρατικές αξιολογήσεις της DBRS Morningstar. Ποιες ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να είναι πιο εύθραυστες; Είναι η Ελλάδα πάλι «στη λάθος πλευρά του δρόμου»;

H ελληνική οικονομία εξαρτάται σε μέτριο βαθμό από την ενέργεια από τη Ρωσία. Αναμένουμε απώλειες από τη ρωσική τουριστική αγορά φέτος, η οποία αποτελεί μικρό μόνο μερίδιο της συνολικής αγοράς στην Ελλάδα. Ωστόσο, οι τουριστικοί προορισμοί στο βόρειο τμήμα της χώρας μπορεί να δουν περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις. Οι χώρες με τα υψηλότερα μερίδια προϊόντων και αγαθών που εξάγονται στη Ρωσία, για παράδειγμα οι χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και η Φινλανδία, η Γερμανία και η Ιταλία, θα επηρεαστούν από τις κυρώσεις και την ύφεση στη Ρωσία.

Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες επέδειξαν οικονομική ανθεκτικότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης της Covid-19 και διαθέτουν ακόμη κάποιο δημοσιονομικό απόθεμα για να μετριάσουν ένα ενεργειακό σοκ. Ενώ οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία είναι επί του παρόντος σταθερές, ο κύριος κίνδυνος μπορεί να προκύψει τον επόμενο χειμώνα, εάν δεν καταστεί δυνατή η αναπλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου. Η Πολωνία κινδυνεύει να χάσει τη χρηματοδότησή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω επιδείνωσης του κράτους δικαίου, αλλά βρίσκεται τώρα στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης των Ουκρανών προσφύγων, γεγονός που θα ωφελήσει τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η μετάλλαξη Όμικρον φαίνεται να συμβάλει τώρα στην υποχώρηση της πανδημίας. Πιστεύετε ότι η τελευταία θα αφήσει μόνιμο σημάδι στην ανάπτυξη, στον πληθωρισμό και στα καταναλωτικά πρότυπα; 

Η Όμικρον έχει δείξει πως οι χώρες προσαρμόζονται. Είναι ενδιαφέρον ότι στις προηγμένες χώρες, η τεράστια δημοσιονομική και νομισματική στήριξη έχει σημάνει ότι έχουμε δει ελάχιστες ενδείξεις οικονομικών «ουλών» μέχρι στιγμής. Ο τουρισμός, η εστίαση και η φιλοξενία έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση, αλλά αναμένουμε ότι οι κλάδοι αυτοί θα ανακάμψουν πλήρως και τελικά θα υπερβούν τα επίπεδα παραγωγής τους πριν από την πανδημία της Covid-19. Ο πληθωρισμός μειώνει την πραγματική κατανάλωση και επιβραδύνει τον ρυθμό ανάκαμψης, αλλά η εποχή του χαμηλού πληθωρισμού στις προηγμένες χώρες είναι πιθανό να επιστρέψει τελικά, δεδομένων των θεμελιωδών μεγεθών.

Το πρόγραμμα NGEU κινητοποιεί δυνητικά χρηματοδότηση άνω των 800 δισ. ευρώ με επίκεντρο τις χώρες της ΕΕ που επηρεάστηκαν περισσότερο αρνητικά από την κρίση της Covid-19 και αν λάβουμε υπόψη το συγκριτικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τα υψηλότερα βάρη του δημόσιου χρέους, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Ιταλίας, καθώς και της Ισπανίας. Αυτό θα μετριάσει τυχόν «ουλές» και οικονομικές αποκλίσεις, αυξάνοντας το δυναμικό ανάπτυξης του ΑΕΠ μέσω σημαντικών επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.

Yπάρχει μια αυξανόμενη απαισιόδοξη άποψη ότι «ο κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ μπορεί σύντομα να σκοτώσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό». Δεν φαίνεται να συμμερίζεστε αυτού του είδους την απαισιοδοξία. Θα αυξήσει η Fed τρεις ή περισσότερες φορές το 2022 και πώς αυτό θα επηρεάσει τις αξιολογήσεις των κρατικών ομολόγων εν γένει;

Έχουμε την άποψη ότι οι πιέσεις στις τιμές θα οδηγήσουν σε αύξηση των ονομαστικών επιτοκίων, καθώς οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να επαναφέρουν τις προσδοκίες σε ευθυγράμμιση με τους στόχους του πληθωρισμού. Οι προσδοκίες για επιθετική σύσφιξη της Fed ενδέχεται να συγκρατηθούν. Δεδομένων των υψηλών επιπέδων χρέους των νοικοκυριών σε πολλές χώρες, οι αυξήσεις των επιτοκίων μπορεί να μη χρειαστεί να είναι τόσο πολλές, όσο αυξάνονται οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Το ονομαστικό κόστος των κρατικών εκδόσεων θα αυξηθεί, αλλά θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να αποτυπωθεί στο μέσο κόστος του χρέους, λόγω των σταθερών επιτοκίων και της μεγάλης υπολειμματικής διάρκειας.