Χάρης Γεωργιάδης: Ο Κύπριος ΥΠΟΙΚ που πιστεύει στο μνημόνιο!

Η Κύπρος βρίσκεται στο στάδιο της εξόδου της από το μνημόνιο, λίγο νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό και έχοντας καταφέρει επιδόσεις καλύτερες από αυτές που προέβλεπε το «πρόγραμμα». Η συνέντευξη δόθηκε την επόμενη μέρα από την επιτυχή έξοδο της χώρας στις αγορές, από όπου άντλησε 1 δισεκατομμύριο ευρώ για επτά χρόνια και με απόδοση 4%.

Όλα αυτά βέβαια, σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνουν πως τα οικονομικά προβλήματα της Κύπρου λύθηκαν. Χαμηλή ζήτηση, υψηλή ανεργία και ελλιπής ρευστότητα εξακολουθούν να ταλαιπωρούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Υπό αυτές τις συνθήκες, πιστεύουμε ότι οι απόψεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη που χαρακτηρίζεται από πολιτικούς του αντιπάλους οπαδός του μνημονίου, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Κύριε υπουργέ, θα θέλαμε να σχολιάσετε το θέμα της πρόσφατης επιτυχούς εξόδου στις αγορές, μέσω της οποίας η Κύπρος άντλησε 1 δισεκατομμύριο ευρώ.

Είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη που έχει τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα οφέλη. Στα άμεσα οφέλη περιλαμβάνεται το γεγονός ότι θα αποπληρώσουμε ακριβότερο εσωτερικό δανεισμό, με καινούριο μεγαλύτερης διάρκειας και χαμηλότερου κόστους. Έχουμε συνεπώς εξοικονόμηση πολλών εκατομμυρίων από τις πληρωμές τόκων, αλλά την ίδια ώρα από τη στιγμή που αποπληρώνεται εσωτερικός δανεισμός με εξωτερικό, σημαίνει πως έρχεται χρήμα στη χώρα και ενισχύεται η ρευστότητα σε μια εποχή όπου η οικονομία μας το έχει ανάγκη. 

Στα έμμεσα οφέλη, που θεωρώ ισάξια, αν όχι και πιο σημαντικά, θα περιελάμβανα την έμπρακτη επιβεβαίωση ότι αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας προς την Κύπρο. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό σε σχέση με την προοπτική ενθάρρυνσης και διευκόλυνσης της οικονομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων. Μια οικονομία δεν μπορεί να ανακάμψει αν παραμένει υποβαθμισμένη και αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές, αν δεν είναι καν σε θέση να χρηματοδοτήσει τις δικές της βασικές ανάγκες. Άρα, στην περίπτωσή μας, υπάρχει ένα θετικό σινιάλο σε σχέση με την προοπτική της κυπριακής οικονομίας. Και επίσης με αυτό τον τρόπο -και μόνο έτσι- δημιουργούμε τις προϋποθέσεις απεξάρτησής μας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Να θυμίσω πως η Κύπρος χρειάστηκε να ενταχθεί σε πρόγραμμα επειδή πριν από κάποια χρόνια είχε χαθεί αυτή η πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.

Ακόμη και πολιτικοί σας αντίπαλοι αναγνωρίζουν τις επιτυχίες που υπήρξαν στον τομέα της σταθεροποίησης των δημοσιονομικών μεγεθών. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, εκφράζεται ένα αίτημα για ταχύτερη ανάπτυξη, για περισσότερες επενδύσεις, για λιγότερους φόρους και για νέες θέσεις εργασίας. Πώς απαντάτε σε όλα αυτά;

Πρόκειται για μια σεβαστή άποψη, αν και μου κάνει εντύπωση να ζητούν λιγότερους φόρους αυτοί που τους πολλαπλασίασαν, όπως επίσης μου προκαλεί εντύπωση να ζητούν ταχύτερη έξοδο από την ύφεση αυτοί που οδήγησαν την οικονομία σε ύφεση. Δεν υπάρχει κανείς που θα διαφωνούσε σε ό,τι αφορά τον στόχο, οι δυνατότητές μας όμως είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες και καθορισμένες από τις περιστάσεις. Παρ' όλα αυτά και σε αντίθεση με την περίοδο του 2011, του 2012 και του 2013 που ήταν χρονιές συνεχούς διολίσθησης, τον τελευταίο 1-1,5 χρόνο καταγράφεται σταδιακή διόρθωση, που κατά το 2014 ξεπέρασε το 2% του ΑΕΠ και αναμένουμε μια εξίσου σημαντική διόρθωση και τη φετινή χρονιά. 

Είναι δύσκολο να σημειώσει μια οικονομία μεγαλύτερη διόρθωση από αυτήν που ήδη καταγράφεται. Άλλωστε δεν υπάρχουν και πολλά παραδείγματα στον ευρωπαϊκό χώρο, όπου μια διόρθωση υπερβαίνει το 2% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Αρχικά, πρέπει να σταθεροποιηθεί η οικονομία. Πρώτα για παράδειγμα πρέπει να τερματιστεί η πορεία ανεξέλεγκτης ανόδου της ανεργίας που τα προηγούμενα χρόνια είχε εκτιναχθεί από το 3,5% στο 15,5%, για να μπορέσει σταδιακά να μειωθεί. Σήμερα η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί. Υπάρχει δηλαδή η ένδειξη πως θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, όταν επί του παρόντος έχουμε καταφέρει να μη χάνονται άλλες. Επιδιώκουμε λοιπόν -δεδομένου ότι συνεχίζουμε την πορεία της εξυγίανσης και της μεταρρύθμισης- να περάσουμε στο επόμενο στάδιο, που είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η οποία πάει χέρι-χέρι με την καταγραφή θετικών ρυθμών ανάπτυξης στην οικονομία.

Μέρος των πολιτικών σας αντιπάλων σας κατηγορεί για μνημονιακό. Ακολουθείτε μνημονιακή πολιτική; Αν ναι, θα μπορούσε να υπάρξει άλλη;

Ακολουθούμε πράγματι μνημονιακή πολιτική, επειδή δεσμευθήκαμε σ' αυτήν την πολιτική, επειδή ήδη από την προηγούμενη κυβέρνηση ζητήσαμε την ένταξη σε μνημόνιο και επειδή η παρούσα κυβέρνηση το συμφώνησε οριστικά και η Βουλή το επικύρωσε. Οτιδήποτε διαφορετικό θα ήταν εντελώς παράδοξο και θα υπονόμευε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη που όπως φάνηκε από την επιτυχή έξοδο στις διεθνείς αγορές, αποκαθίσταται. Είναι εντελώς παράλογο να συμφωνείς και να δεσμεύεσαι σε μια πολιτική και να παραλείπεις στη συνέχεια να την εφαρμόσεις. 

Το κυριότερο βεβαίως δεν είναι αυτό. Βασικότερο είναι ότι αυτά που περιλαμβάνονται -και κυρίως αυτά που απομένουν για να εφαρμοστούν- στο πλαίσιο του μνημονιακού προγράμματος είναι μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικού χαρακτήρα αλλαγές τις οποίες η οικονομία μας ούτως ή άλλως τις έχει ανάγκη. Δεν θα έπρεπε, για παράδειγμα, να περιμένουμε το μνημόνιο για να προωθήσουμε μια πολιτική μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα, που περιλαμβάνει -ενδεικτικά αναφέρω- τη συνένωση κυβερνητικών τμημάτων, την κατάργηση οργανισμών που έχουν επιτελέσει το ρόλο και την αποστολή τους, τον περιορισμό αχρείαστων διαδικασιών, την ενίσχυση της κινητικότητας των δημοσίων λειτουργών, τον εξορθολογισμό του μισθολογίου. Ούτε και θα έπρεπε να περιμένουμε το μνημόνιο, για να προωθήσουμε μια ριζική μεταρρύθμιση της κοινωνικής μας επιδοματικής πολιτικής, η οποία πλέον στη βάση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος βασίζεται σε συγκεκριμένα και αξιόπιστα κριτήρια. Ή ακόμη, για την προώθηση αποκρατικοποιήσεων, ως εργαλείο προσέλκυσης ξένων επενδύσεων και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, καταγράφοντας μάλιστα το γεγονός ότι είμαστε το τελευταίο κράτος στον ευρωπαϊκό χώρο που θα επιχειρήσει ανάλογη πολιτική αποκρατικοποιήσεων. Συνεπώς, αυτά που περιλαμβάνονται στις μνημονιακές υποχρεώσεις θα έπρεπε να είναι δικοί μας στόχοι, τους οποίους πολύ ενωρίτερα οφείλαμε να είχαμε προωθήσει.

Διαβάζουμε για τον κίνδυνο Grexit, ή έστω ακούμε για μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας γύρω από την ελληνική οικονομία. Η Κύπρος πόσο θα επηρεαστεί σε ένα ακραίο σενάριο στην Ελλάδα; Έχετε προετοιμάσει σχέδιο άμυνας;

Θέλω να τονίσω πως όλες οι προσπάθειες και όλες οι ενέργειες θα πρέπει να στρέφονται και να υπηρετούν το σχέδιο Α και όχι το σχέδιο Β. Η ξεκάθαρη θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη. Αυτό ξέρω πως επιθυμεί και η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών. Συνεπώς δεν είμαι διατεθειμένος μιλώντας είτε εκ μέρους της κυπριακής κυβέρνησης, είτε ως μέλος του Eurogroup, να συζητήσω το όποιο διαφορετικό ενδεχόμενο. Πρέπει οπωσδήποτε, χωρίς άλλη καθυστέρηση να διασφαλιστεί το σχέδιο Α, το σχέδιο παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, το σχέδιο που θα διαφυλάξει και θα ενισχύσει τις προοπτικές για ανάκαμψη και της ελληνικής οικονομίας.

Κύριε υπουργέ, η πολιτική σας βούληση είναι ξεκάθαρη. Όμως, σχέδιο Β έχετε προετοιμάσει;

Φαίνεται πως η Κύπρος θα καταφέρει να βγει από το μνημόνιο νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό. Μήπως αυτό γίνει βιαστικά λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων και τελικά βλάψει την οικονομία;

Το κυπριακό πρόγραμμα ούτως ή άλλως ολοκληρώνεται μέσα στους επόμενους δέκα μήνες, άρα ήδη διανύουμε την τελευταία χρονιά του προγράμματος. Αυτό που κατ' επανάληψη ως κυβέρνηση έχουμε δηλώσει πως επιθυμούμε, δεν είναι μια πρόωρη ή βεβιασμένη έξοδος από το πρόγραμμα που ούτως ή άλλως βρίσκεται στο τελικό του στάδιο. Σημειώνουμε την ανάγκη, πολύ έγκαιρα, και πριν από την ολοκλήρωση του δεκαμήνου που απομένει, να έχουμε δημιουργήσει ήδη τις προοπτικές που θα επιτρέψουν την οριστική απεξάρτησή μας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και το ΔΝΤ. Δεν προτιθέμεθα πρόωρα, απρογραμμάτιστα και χωρίς επιμέτρηση των δεδομένων, να τερματίσουμε ή να αφήσουμε στη μέση ένα πρόγραμμα. Αντίθετα, μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος και την προώθηση των μεταρρυθμίσεων, στοχεύουμε έγκαιρα στο να δημιουργήσουμε ένα στέρεο υπόβαθρο που θα επιτρέψει πολύ σύντομα την οριστική απεξάρτηση. Εξάλλου, θέλω να τονίσω πως το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα θα συνεχιστεί και μετά την ολοκλήρωση του μνημονίου: Με δικούς μας όρους και σχεδιασμούς, να προωθήσουμε μέχρι την τελευταία ημέρα της διακυβέρνησης Αναστασιάδη την ανάγκη για αλλαγές, εκσυγχρονισμό και μεταρρύθμιση στις δομές και στις διαδικασίες του κράτους και της οικονομίας.

Ποιο είναι το σχόλιό σας για τη φορολογία του 26% που επέβαλε η ελληνική κυβέρνηση στις εξαγωγές των κυπριακών επιχειρήσεων; Σε ποιο σημείο βρίσκεται το θέμα;

Είναι ήδη γνωστό πως δεν συμφωνούμε με αυτήν τη συγκεκριμένη φορολογική πολιτική. Σεβόμαστε το δικαίωμα της ελληνικής κυβέρνησης να λάβει τις δικές της αποφάσεις με στόχο τη διασφάλιση των συμφερόντων της ελληνικής οικονομίας. Θεωρούμε όμως πως το συγκεκριμένο μέτρο υπονομεύει τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ δύο κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατά τα άλλα έχουν μια ιδιαίτερη σχέση και στενούς δεσμούς. Συνεπώς προσβλέπουμε, όπως ήταν η παράκλησή μας, σε μια επανεξέταση.