Η «επόμενη μέρα» των κυπριακών τραπεζών

Ο διευθύνων σύμβουλος και πρώτος εκτελεστικός διευθυντής της Τράπεζας Πειραιώς Κύπρου Γιώργος Άππιος μιλά στο Euro2day.gr για την επόμενη μέρα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος.

Τονίζει την ανάγκη ανάκτησης της κλονισμένης αξιοπιστίας, θεωρεί θετικό γεγονός ενδεχόμενη προσέλκυση επενδύσεων στον κλάδο από το εξωτερικό και επιπλέον πιστεύει πως η αγορά θα πρέπει να λειτουργήσει μακριά από κρατικούς παρεμβατισμούς.

Ο κ. Άππιος δηλώνει -παρά τις υπάρχουσες προκλήσεις- αισιόδοξος για το μέλλον της οικονομίας, εκφράζοντας την εμπιστοσύνη του στο επιχειρηματικό δαιμόνιο των Κυπρίων, αλλά και την πίστη του πως η κυβέρνηση θα εστιάσει στην εφαρμογή του μνημονίου, εκπλήσσοντας τους πάντες με τα πρώτα θετικά αποτελέσματα.

Σε ό,τι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς Κύπρου, ο κ. Άππιος πιστεύει πως οι τελευταίες εξελίξεις δίνουν τη δυνατότητα στις μικρότερες τράπεζες να αναπτυχθούν περαιτέρω και ειδικότερα πως η τράπεζά του διαθέτει τα εχέγγυα για να μπορέσει να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.

ΕΡ.: Κύριε Άππιε, ποιες είναι σήμερα οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το κυπριακό τραπεζικό σύστημα;

ΑΠ.: Όλα τα τραπεζικά συστήματα βασίζονται σε τρεις διαφορετικούς, αλλά άρρητα συνδεδεμένους παράγοντες, αλληλένδετους και αλληλοεξαρτώμενους: (α) στην αξιοπιστία (β), τη ρευστότητα και (γ) στα ίδια κεφάλαια. Ένα μεγάλο μέρος του τραπεζικού μας συστήματος, το οποίο αποτελείται από την Τράπεζα Κύπρου (και πρώην Λαϊκή), την Ελληνική Τράπεζα, τον Συνεργατισμό και την Alpha Bank, τους τελευταίους μήνες παρουσίασε έλλειμμα κεφαλαίων.

Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με διάφορους τρόπους. Η Τράπεζα Κύπρου κεφαλαιοποιήθηκε από τους καταθέτες της με νομοθετική ρύθμιση, η Ελληνική Τράπεζα βρήκε κεφάλαια από νέους μετόχους, ο Συνεργατισμός πήρε κεφάλαια από την τρόικα μέσω της κυβέρνησης, ενώ η Alpha Bank κάλυψε τις ανάγκες της με βοήθεια από τη μητρική της στην Ελλάδα.

Ο τρόπος με τον οποίο έγινε η κεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου, σε συνδυασμό με την επιβολή περιοριστικών μέτρων για τη διακίνηση κεφαλαίων εντός και έκτος Κύπρου και την απαγόρευση ανοίγματος νέων λογαριασμών σε μη υφιστάμενους πελάτες, επέφερε σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία όχι μόνο των συγκεκριμένων τραπεζών, αλλά και ολόκληρου του συστήματος. Τελικά, δημιουργήθηκε πρόβλημα στην αξιοπιστία της Κύπρου ως επικράτειας. Η έλλειψη αξιοπιστίας προκάλεσε εκροή καταθέσεων από τράπεζες, η οποία δεν έχει ακόμη ανατραπεί, προκαλώντας έτσι και πρόβλημα ρευστότητας.

Καταλήγοντας λοιπόν, είναι προφανές ότι ενώ τώρα υπάρχει επάρκεια ίδιων κεφαλαίων, το σύστημα ταλανίζεται από έλλειψη αξιοπιστίας και ρευστότητας. Είναι δεδομένο ότι χωρίς αξιοπιστία δεν θα υπάρξει βελτίωση στη ρευστότητα και το αντίθετο.

ΕΡ.: Με ποιους τρόπους νομίζετε πως οι τράπεζες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους πελάτες τους την περίοδο της κρίσης;

ΑΠ.: Οι πελάτες των κυπριακών τραπεζών διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

i. στις διεθνείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, ή απλώς διενεργούν τις συναλλαγές τους μέσω Κύπρου και

ii. στους εγχώριους πελάτες οι οποίοι είναι είτε ιδιώτες που διαμένουν στην Κύπρο είτε κυπριακές εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά.

Όσον αφορά τους ξένους πελάτες, πρέπει κατ' αρχάς να πούμε ότι οι αλλαγές που είχαμε στην Κύπρο από τον Μάρτιο του 2013 δεν έχουν επηρεάσει τα πλεονεκτήματα της Κύπρου ως Κέντρου Διεθνών Δραστηριοτήτων. Επομένως, η κύρια επιδίωξη στον τομέα αυτό είναι να πείσουμε ότι το τραπεζικό μας σύστημα μπορεί να τους εξυπηρετήσει με αξιοπιστία. Αυτό μπορεί να γίνει με καλύτερη συνεργασία με τους παρόχους υπηρεσιών όπως οι λογιστές, οι δικηγόροι κ.ά. καθώς και με αναβάθμιση των τραπεζικών υπηρεσιών και προϊόντων που προσφέρουμε.

Οι εγχώριοι πελάτες οι οποίοι είναι καταθέτες θα πρέπει να πειστούν να διατηρήσουν τις καταθέσεις τους στην Κύπρο μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων. Αυτό δεν πρέπει να επιτευχθεί μέσω προσφοράς ψηλότερων επιτοκίων, αλλά και με ενημέρωση σχετικά με τη βελτίωση στην ευρωστία των τραπεζών μετά τις αναδιαρθρώσεις και ανακεφαλαιοποιήσεις.

Σε ό,τι αφορά τους πελάτες οι οποίοι διατηρούν δανειακή σχέση με τις τράπεζες και αντιμετωπίζουν προβλήματα, θα πρέπει να γίνουν ειδικές ρυθμίσεις μεταξύ της τράπεζας και των πελατών που να αναγνωρίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε περίπτωσης. Η Κεντρική Τράπεζα εξέδωσε πρόσφατα Κώδικα Συμπεριφοράς για τη διαχείριση των πελατών των οποίων τα δάνεια είναι σε καθυστέρηση, ο οποίος θα βοηθήσει σε μια ομοιόμορφη προσέγγιση από όλες τις τράπεζες για λύση του προβλήματος.

Στο παρόν στάδιο υπάρχει, γενικά, αδυναμία ικανοποίησης πελατών που έχουν ανάγκες χρηματοδότησης. Όπως προανέφερα, η έλλειψη ρευστότητας δεν επιτρέπει αυτήν τη στιγμή στο σύστημα να βοηθήσει αυτούς τους πελάτες.

ΕΡ.: Είναι σωστό τα επιτόκια χορηγήσεων να υποχωρήσουν κατόπιν νομοθετικής πρωτοβουλίας; Τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει προκειμένου η μείωση του κόστους του χρήματος να προέλθει από τις δυνάμεις της αγοράς;

ΑΠ.: Σίγουρα όχι. Ο κρατικός παρεμβατισμός σε μια ελεύθερη οικονομία θα πρέπει να αποφεύγεται γιατί προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις και στρεβλώσεις, οι οποίες μετά επιφέρουν περισσότερο παρεμβατισμό. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ο παρεμβατισμός να οδηγήσει σταδιακά σε μια κλειστή και συγκεντρωτική οικονομία, η οποία είναι εκτός της φιλοσοφίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προσπάθεια θα πρέπει να συγκεντρωθεί στην ελευθεροποίηση της αγοράς με την άρση των περιοριστικών μέτρων.

Η λύση στο θέμα κόστους χρήματος βρίσκεται στην προσέλκυση νέων επενδύσεων από το εξωτερικό. Η προσέλκυση μιας εκ των μεγάλων τραπεζών στην Κύπρο, ή ακόμα και η ενθάρρυνση μιας τράπεζας για μεγέθυνση της παρουσίας της, θα ήταν ίσως η καλύτερη λύση στα προβλήματα αξιοπιστίας και ρευστότητας. Τα παρεμβατικά νομοσχέδια και οι νομοθετικές ρυθμίσεις κρατούν ξένους επενδυτές μακριά από την Κύπρο. Παράλληλα θα πρέπει να αναγνωρισθεί ότι έχει ανατραπεί η σχέση δανείων προς καταθέσεις, με τα δάνεια να υπερβαίνουν πλέον το σύνολο των καταθέσεων, το οποίο δυστυχώς δεν μεταφράζεται σε πτωτική πορεία στο κόστος του χρήματος.

ΕΡ.: Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει πως η Τράπεζα Πειραιώς Κύπρου είναι σχετικά ευνοημένη από τις εξελίξεις. Ανήκει σε έναν πρόσφατα επανακεφαλαιοποιημένο όμιλο, ενώ οι καταθέτες του απέφυγαν το φετινό «κούρεμα» που επιβλήθηκε σε πελάτες άλλων τραπεζών. Πώς το σχολιάζετε;

ΑΠ.: Φαίνεται ότι μέσα από τις ανακατατάξεις στην αγορά οι μεγάλες τράπεζες θα συρρικνωθούν. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, δίνεται η δυνατότητα σε πιο μικρές τράπεζες στην Κύπρο να αναπτυχθούν και να μεγαλώσουν. Η κρίση πιστεύω ότι βρήκε την Τράπεζα Πειραιώς (Κύπρου) καλύτερα προετοιμασμένη από άλλες στην Κύπρο. Αυτό οφείλεται στον προσεκτικό σχεδιασμό που έγινε από τα τέλη του 2011 μέχρι και τον Μάρτιο του 2013.

Προσέξαμε τα κεφάλαια και τη ρευστότητά μας, απομακρυνθήκαμε από επενδύσεις σε κυπριακά ή ελληνικά ομόλογα και τοποθετηθήκαμε σε τίτλους οι οποίοι είναι άμεσα ρευστοποιήσιμοι σε μετρητά.

Είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι η μητρική μας εταιρεία, η Τράπεζα Πειραιώς Ελλάδας, μετά την ανακεφαλαιοποίησή της το 2012, έχει αποδεδειγμένα αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη Τράπεζα στην Ελλάδα διατηρώντας μάλιστα και τον ιδιωτικό της χαρακτήρα. Το σύνολο ισολογισμού της πλησιάζει τα 100 δισ. ευρώ και αναμφίβολα έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη γύρω περιοχή.

ΕΡ.: Ποια είναι τα σχέδια της Τράπεζας Πειραιώς Κύπρου και ποιος ο ρόλος που θα επιδιώξει να παίξει στην τοπική οικονομία μέσα στην κρίση;

ΑΠ.: Σε ό,τι αφορά τον καρτατισμό των μελλοντικών μας σχεδιασμών στην Κύπρο, θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι να υπάρξει πιο καθαρή εικόνα των ευκαιριών αλλά και των κινδύνων που τελικά θα επικρατήσουν στην αγορά, καθώς και της διαθέσιμης ρευστότητας μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων. Σίγουρα θα πρέπει να σταθούμε δίπλα στους πελάτες μας και γενικά στις κυπριακές επιχειρήσεις και στους ιδιώτες που θα χρειάζονται εναλλακτικές επιλογές. Θα συνεχίσουμε την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών σε διεθνείς επιχειρήσεις που θα κρατήσουν την Κύπρο ως βάση για τις δραστηριότητές τους. Διαθέτουμε τα εχέγγυα για να μπορέσουμε να παίξουμε σημαντικό ρόλο στη μελλοντική ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.

ΕΡ.: Πόσο αισιόδοξος είστε για την πορεία της κυπριακής οικονομίας; Πιστεύετε ότι τελικά θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει για τα επόμενα χρόνια;

ΑΠ.: Είμαι αισιόδοξος γιατί πιστεύω στην ανθεκτικότητα των Κύπριων επιχειρηματιών, οι οποίοι θα επινοήσουν μεθόδους και θα βρουν καινούργιες αγορές για να φέρουν ξένες επενδύσεις στην Κύπρο. Είμαι επίσης πεπεισμένος ότι η κυβέρνησή μας και το κράτος είναι δεσμευμένα και έχουν εστιάσει όλη τους την προσοχή και ενέργεια στην εφαρμογή του μνημονίου, εκπλήσσοντας τους πάντες με τα πρώτα θετικά αποτελέσματα. Παρά τις προκλήσεις που συνεχίζουν να υπάρχουν άρχισαν ήδη να διαφαίνονται κάποια θετικά στοιχεία, όπως η πρόσφατη αναβάθμιση από τη Standard & Poor's, η αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό τους χειμερινούς μήνες, η σταθεροποίηση στην καταθετική βάση κ.ά.