Κύπρος: Πώς η κυβέρνηση «κοντράρει» την ανεργία

Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Ζέτα Αιμιλιανίδου ελπίζει πως ο ρυθμός αύξησης της ανεργίας θα αποκλιμακωθεί μέσα στο 2014 και επιπρόσθετα δρομολογεί μια σειρά πολιτικών για την αξιοπρεπή διαβίωση των αδύνατων οικονομικά Κυπρίων πολιτών.

Στόχος είναι η στήριξη των νέων και των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, γνωρίζοντας προφανώς πως ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος δεν μπορεί να έρθει χωρίς προηγουμένως να ανακάμψει η κυπριακή οικονομία.

ΕΡ: Με ποιούς τρόπους εργάζεται το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για να βοηθήσει τους ανέργους να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας και πώς αντιμετωπίζει την αύξηση των νέων και άνεργων πτυχιούχων;

ΑΠ: Η Κυβέρνηση μέσα από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες εργάζεται σκληρά με όλα τα διαθέσιμα μέσα για την άμβλυνση της ανεργίας.

Η προσπάθεια του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επικεντρώθηκε αμέσως στον περιορισμό των επιπτώσεων της οικονομικής ύφεσης μέσα από την προώθηση μέτρων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την πρόληψη και περιορισμό των απολύσεων και τη βελτίωση της απασχολισημότητας των νέων μας και των ανέργων, γενικότερα, με στόχο την ένταξη/επανένταξη τους στην αγορά εργασίας.

Είναι γνωστό το Σχέδιο που είχαμε εξαγγείλει τοποθέτησης Ανέργων Νέων Πτυχιούχων για Απόκτηση Εργασιακής Πείρας σε Επιχειρήσεις/Οργανισμούς, ένα σχέδιο που επεξεργαζόμαστε τώρα για να το επαναλάβουμε. Έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης ανάμεσα στους νέους, αφού 3.500 άνεργοι πτυχιούχοι εκδήλωσαν ενδιαφέρον υπερκαλύπτοντας τον αρχικό στόχο που ήταν 1.000 άτομα. Επιλέχθηκαν γύρω στις 2.500 χιλιάδες άνεργοι πτυχιούχοι.

Μετά από σχετική αξιολόγηση και υποβολή των απαραίτητων στοιχείων, οι τοποθετήσεις πτυχιούχων άρχισαν από την 1η Αυγούστου 2013 και ακόμη τοποθετούνται ανάλογα και με τις ανάγκες. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι οι 1.839 πτυχιούχοι οι οποίοι ήδη τοποθετήθηκαν για πρακτική εξάσκηση εξακολουθούν να είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο των ανέργων και άρα το σύνολο των ανέργων παρουσιάζεται μεγαλύτερο.
Η σκέψη μας είναι ιδιαίτερα στους νέους μας και γι αυτό ακόμα ένα σχέδιο που επεξεργαζόμαστε έχει ως ομάδα στόχευσης τους απόφοιτους Μέσης εκπαίδευσης, οι οποίοι δεν έχουν εξειδικευμένα εφόδια και δεξιότητες. Στην ουσία είναι ανειδίκευτο προσωπικό και αποτελούν μια μεγάλη δεξαμενή ανέργων, που βάση ερευνών φαίνεται ότι δύσκολα μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Το Σχέδιο αυτό θα είναι στην ίδια φιλοσοφία με το σχέδιο των ανέργων πτυχιούχων.

Στοχεύοντας να δώσουμε περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες στους νέους μας, ετοιμάζουμε αυτή τη στιγμή με τη βοήθεια του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει μια σειρά από δράσεις και μέτρα για υλοποίηση της σύστασης «Εγγύηση για τη Νεολαία».

Ταυτόχρονα, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης λειτουργεί ως σημείο εστίασης μεταξύ όλων των υπηρεσιών που εφαρμόζουν ενεργές πολιτικές απασχόλησης, σε μια προσπάθεια αξιοποίησης των ενεργειών που προωθούνται.

ΕΡ: Παρατηρείται ραγδαία αύξηση του ποσοστού ανεργίας. Όλοι περιμένουν από το Υπουργείο να αντιμετωπίσει το καυτό αυτό πρόβλημα. Πού θα σταματήσει; Ποιές πολιτικές θα ακολουθήσετε;

ΑΠ: Δεν αμφιβάλει κανείς ότι η εξάλειψη της ανεργίας μπορεί μόνο να επιτευχθεί μέσα από την επανεκκίνηση της οικονομίας και την ανάπτυξη, αλλά ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι θα πρέπει να γίνονται συνεχώς ενέργειες έτσι ώστε οι άνεργοι να μπορούν να απασχολούνται μέσα στα σημερινά δεδομένα. Δεν θα κουραστώ να το λέω ότι δεν περιοριζόμαστε στο να εξετάζουμε τους αριθμούς και τα νούμερα αλλά αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα, που έχει ο κάθε συμπολίτης μας και την αγωνία του να βρει δουλειά και συνεχώς ανασχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε σχέδια επιδότησης εργασίας.

Παρά τη δραματική αύξηση της ανεργίας μεταξύ του 2012 και του πρώτου τριμήνου του 2013, στη συνέχεια (2ο τρίμηνο του 2013) η ανεργία σημείωσε μείωση κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες η οποία, αν και οριακή, έχει ιδιαίτερη σημασία. Μετά τα γεγονότα του Μάρτη, με βάση στοιχεία της Eurostat, μεταξύ Απριλίου-Αυγούστου παρατηρείται μια συγκράτηση του ρυθμού αύξησης της ανεργίας σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες και κυρίως το 2012.

Είναι όμως ένα πρώτο βήμα προς την ορθή κατεύθυνση, αφού ο ρυθμός της αύξησης της ανεργίας πρώτα πρέπει να μειωθεί για να περάσουμε στη συνέχεια στη μείωση της ανεργίας. Σίγουρα από μόνη της η επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου της ανεργίας δεν μπορεί να μας ικανοποιεί, αλλά στόχος παραμένει η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Είναι όμως μια εξέλιξη την οποία επισημαίνουμε αφού η συγκράτηση του ρυθμού αύξησης της ανεργίας αναμένεται να οδηγήσει σταδιακά σε σταθεροποίηση και στη συνέχεια σε μείωση της ανεργίας. Με βάση τα δεδομένα της οικονομίας, η άνοδος της ανεργίας θα εξακολουθήσει και το 2014, αλλά ελπίζω ότι θα συνεχίσει με μειωμένο ρυθμό αφού με βάση και την πρόβλεψη του ΔΝΤ κατά το 2014 ο ρυθμός επιβράδυνσης της οικονομίας θα περιοριστεί.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προσπαθεί όπως έχω ήδη αναφέρει μέσα από προγράμματα και διάφορα Σχέδια όπως αυτά που είχαμε εξαγγείλει, να επανεντάξει τους άνεργους στην εργασία.

Τα νέα Σχέδια που επεξεργαζόμαστε είναι στο τελικό στάδιο και αφού ολοκληρωθεί ο Κοινωνικός διάλογος με τους Κοινωνικούς εταίρους ελπίζουμε ότι μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θα είμαστε σε θέση να τα εξαγγείλουμε.

ΕΡ: Η ΕΕ ζητεί άμεση δράση για να μειώσει την ανεργία των νέων. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για την ανεργία των νέων; Πιστεύετε ότι θα είναι μια επιτυχημένη ιστορία;

ΑΠ: Δυστυχώς είναι σε όλους γνωστό ότι ακόμα και πριν την εμφάνιση της οικονομικής ύφεσης, η ανεργία των νέων ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη γενική ανεργία.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας των νέων μέσα από την παροχή σε αυτούς ευκαιριών κατάρτισης ή και απασχόλησης λειτουργεί μια σειρά από σχέδια που στοχεύουν αποκλειστικά στους νέους.

Ταυτόχρονα όπως έχω ήδη σε αυτό αναφερθεί, το Υπουργείο σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) ετοιμάζει αυτή τη στιγμή ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων το οποίο αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί περί τα τέλη Νοεμβρίου με στόχο να αρχίσει η υλοποίηση του εντός του πρώτου τριμήνου του 2014. Στο συγκεκριμένο Σχέδιο Δράσης θα περιλαμβάνονται και μέτρα για υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Σύστασης «Εγγύηση για την Νεολαία» η οποία προβλέπει ότι η χώρα είναι υποχρεωμένη εντός τεσσάρων μηνών από την ημέρα που ένας νέος τελειώνει ή εγκαταλείπει το σχολείο/πανεπιστήμιο ή παραμένει άνεργος θα πρέπει να του δώσει τουλάχιστον μια ευκαιρία για απασχόληση ή μαθητεία ή περαιτέρω εκπαίδευση ή κατάρτιση.

ΕΡ: Πού στηρίζεται η φιλοσοφία της νέας επιδοματικής πολιτικής, ποιά τα οφέλη, πώς και πότε θα εφαρμοστεί;

ΑΠ: Η φιλοσοφία της νέας επιδοματικής πολιτικής στηρίζεται στην αρχή ότι, το κράτος πρέπει να είναι σε θέση να εγγυηθεί συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όλους τους πολίτες, που πραγματικά έχουν ανάγκη. Η αξιοπρεπής διαβίωση όλων των συμπολιτών μας αποτελεί προτεραιότητα μας.

Ακρογωνιαίο λίθο της νέας επιδοματικής πολιτικής αποτελεί το Εγγυημένο Ελάχιστο Εισόδημα. Πιστεύω ότι είμαστε σε πολύ καλό δρόμο και τον Ιούλιο του 2014 θα προχωρήσουμε στην υλοποίηση. Έχουμε στα χέρια μας τη μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας σχετικά με τις απαιτούμενες ανάγκες των συμπολιτών μας, ώστε να διαβιούν αξιοπρεπώς.

Με τη στήριξη του καθηγητή Bradshaw -ο οποίος βρισκόταν στην Κύπρο τις τελευταίες ημέρες- και του ILO, εξετάζουμε τις πραγματικές ανάγκες ενός ατόμου και ετοιμάζουμε το καλάθι κατανάλωσης για αξιοπρεπή διαβίωση, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και το κόστος ενοικίου και θα λαμβάνεται βέβαια υπόψη η σύνθεση του νοικοκυριού.

Η διαχρονική απουσία ενιαίας βάσης δεδομένων των προσώπων που λαμβάνουν επιδόματα επέτρεψε την μη ορθολογιστική κατανομή των επιδομάτων. Επιχειρούμε με τη νέα πολιτική να βάλουμε μια τάξη, να εξορθολογήσουμε στρεβλές πρακτικές και να εγγυηθούμε ένα ύστατο δίκτυ προστασίας σε όλους τους συμπολίτες μας που έχουν πραγματική ανάγκη.

Όλα τα επιδόματα τα οποία αφορούν την κοινωνική πρόνοια θα υπαχθούν στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

ΕΡ: Η Κύπρος ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πώς επωφελείται από τα χρήματα που διατίθενται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο;

ΑΠ: Η Μονάδα Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έχει ως κύριο ρόλο τη διαχείριση, παρακολούθηση και έλεγχο της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή» 2007-2013, που στοχεύει στη συνεχή βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού, στην αύξηση της προσαρμοστικότητας του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, στην προσέλκυση και διατήρηση περισσότερων ατόμων στην αγορά εργασίας και στην ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσης το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Η συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στο Πρόγραμμα ανέρχεται στα 119,8 εκατομμύρια ευρώ.

Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος υλοποιήθηκαν ή συνεχίζουν να υλοποιούνται 24 Έργα και 9 Σχέδια Χορηγιών, ενώ 2 Έργα και 3 Σχέδια Χορηγιών είναι υπό ένταξη/ έγκριση.

ΕΡ: Τί έδειξε η Αναλογιστική μελέτη για το Ταμείο Συντάξεων;

ΑΠ: Σύμφωνα με την τελευταία αναλογιστική μελέτη για το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων που έγινε από τον Αναλογιστή του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η οποία έχει πρόσφατα ολοκληρωθεί με βάση τις πρόνοιες του Μνημονίου και χρησιμοποιώντας τις παραδοχές, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί με την Τρόικα, το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι βιώσιμο μέχρι το 2060. Ως εκ τούτου, δεν χρειάζεται να παρθούν πρόσθετα μέτρα μεταρρύθμισης του Σχεδίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, πέραν αυτών που ήδη υιοθετήθηκαν. Η πιο πάνω μελέτη έχει πρόσφατα αξιολογηθεί από την Ομάδα Εργασίας για τη Γήρανση, της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής) της Ε.Ε. στην οποία μετέχουν τεχνοκράτες όλων των υπόλοιπων χωρών κρατών-μελών και τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης έχουν επικυρωθεί.

ΕΡ: Μιλήστε μας για τα σχέδια σας για κοινωνική πρόνοια και ευημερία ευπαθών ομάδων του πληθυσμού ημεδαπών και αλλοδαπών.

ΑΠ: Το δημόσιο βοήθημα παρέχεται σε κάθε πολίτη της Δημοκρατίας ο οποίος έχει τη νόμιμη και συνήθη διαμονή του, για συνεχή περίοδο τουλάχιστον ενός έτους, στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και του οποίοι τα εισοδήματα και οι άλλοι οικονομικοί πόροι δεν επαρκούν για την ικανοποίηση των βασικών και ειδικών αναγκών τους.

Οι βασικές ανάγκες περιλαμβάνουν τροφή, απαραίτητη ένδυση και υπόδηση, υδατοπρομήθεια, καύσιμα, φωτισμό, είδη υγιεινής διαβίωσης, καθώς επίσης και ανάγκες σχετικές με την προσωπική άνεση του αιτητή και κάθε προσώπου που εξαρτάται από αυτόν.

Οι ειδικές ανάγκες περιλαμβάνουν στέγαση, φροντίδα καθώς και άλλες ανάγκες οι οποίες προκύπτουν από την ψυχική ή σωματική υγεία ή οποιαδήποτε ανικανότητα του αιτητή ή του λήπτη ή των εξαρτωμένων του.
Η στόχευση και η πιο ορθολογιστική προσέγγιση των παροχών θα επιτευχθεί μέσα από τη μεταρρύθμιση της Κοινωνικής Πρόνοιας, όπως έχω ήδη αναφέρει με την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

Όσον αφορά τους υπηκόους τρίτων χωρών με καθεστώς αιτητή ασύλου ή καθεστώς προσωρινής διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους σήμερα τους παραχωρείται βοήθεια για τα είδη τροφής, ρουχισμού και υπόδησης με δελτία, τα οποία είναι εξαργυρώσιμα από διάφορες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις οι οποίες συνάπτουν συμφωνία με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (π.χ. καταστήματα τροφίμων, ειδών ένδυσης και υπόδησης, εστιατόρια και άλλα συναφή με το φαγητό καταστήματα). Η Πρόσκληση για το Περίγραμμα Συνεργασίας είναι ανοικτή για τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, ούτως ώστε, ανά πάσα στιγμή οποιοσδήποτε το επιθυμεί να μπορεί να ζητήσει να συμμετέχει ή να αποχωρήσει. Το μέρος της βοήθειας που αναλογεί σε ενοίκιο καταβάλλεται απευθείας στον ιδιοκτήτη με την προσκόμιση σχετικών αποδεικτικών στοιχειών, ανά μήνα.

Η πολιτική αυτή οδήγησε στη δραστική μείωση των αιτητών πολιτικού ασύλου. Σήμερα επιδοτούνται μόνο 206 οικογένειες και ενώ πριν μερικούς μήνες το κράτος κατέβαλε 800.000 ευρώ, σήμερα το κόστος συρρικνώθηκε στα 100.000 ευρώ. Χωρίς αμφιβολία έχουν εξορθολογιστεί τα επιδόματα αυτά.

* Ο κ. Θεοφάνης Λιβέρας είναι εκδότης του κυπριακού οικονομικού περιοδικού EUROΚΕΡΔΟΣ