Του Δημήτρη Γλύστρα

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μ. Ανατολή με τον περιορισμό του παλαιστίνιου ηγέτη στο αρχηγείο του στη Ραμάλα, προκάλεσαν παγκόσμια αναταραχή, αφού αποτέλεσαν το νέο κρούσμα έντασης από την κατεξοχήν, για τον 20ο αιώνα, ταραχώδη περιοχή.

Το ότι από τη συγκεκριμένη περιοχή προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής παραγωγής πετρελαίου, έκανε - και εξακολουθεί να κάνει, την παγκόσμια οικονομία εξαιρετικά ευαίσθητη σε κάθε είδους αναταραχή.

Όποιος διαφωνεί, δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στο τι συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα. Η διπλωματική συνδρομή που τα αραβικά κράτη (μέλη ή μη μέλη του ΟΠΕΚ) έσπευσαν να παρέχουν, κατά τα αναμενόμενα, στους παλαιστίνιους, πυροδότησε σειρά ανατιμήσεων στο μαύρο χρυσό- το ”όπλο των αράβων κατά της δύσης”, όπως επισήμαινε σε κοινή δήλωσή της η διάσκεψη υπουργών πετρελαίου το 1973. Οι αντιδράσεις έφτασαν ραγδαία στο μακροοικονομικό επίπεδο.

Η ενεργειακή δομή της σύγχρονης οικονομίας είναι υπεύθυνη για τις παρεπόμενες συνέπειες. Οι μετοχές πετρελαϊκών ειδών εκτινάχθηκαν, οι πληθωριστικές πιέσεις είναι περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή της πρόσφατης ύφεσης, παρούσες και η διαφαινόμενη ανάκαμψη τίθεται... εν ριπή οφθαλμού σε κίνδυνο.

Η ερμηνεία είναι απλή: Το 65% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου προέρχεται από αραβικές χώρες, οι οποίες μόλις υπονοήσουν περικοπή της παραγωγής, η τιμή του πολύτιμου ορυκτού ανεβαίνει με αλματώδεις ρυθμούς.

Η τιμή του πετρελαίου βρέθηκε σε επίπεδα ρεκόρ, πάνω από τα 28 δολάρια το βαρέλι, καθώς οι λοκομοτίβες της παγκόσμιας ανάπτυξης (ΗΠΑ, Ευρώπη, Ιαπωνία) προείδαν την πιθανότητα επανάληψης των όσων συνέβησαν στην πετρελαϊκή κρίση του 1973, όταν οι εργάσιμες μέρες στη Μ. Βρετανία περιορίστηκαν στις τρεις και ο κάθε αμερικανός δεν είχε δικαίωμα να καταναλώνει περισσότερα από 8 γαλόνια βενζίνης εβδομαδιαίως.

Με δεδομένο το κύμα ανατίμησης του πετρελαίου, ξεκίνησε άλλο, μεγαλύτερο παιχνίδι που δεν άπτεται της, ενίοτε, ”αφελούς” μακροοικονομικής θεώρησης των τεκτενομένων.

Όπως εκτιμούν αναλυτές, ”ο τζόγος έγινε στα futures”. Και εξηγούν: ”Μεγάλα διεθνή κεφάλαια, εκμεταλλεύτηκαν το κλίμα ανόδου της τιμής του πετρελαίου, ”πόνταραν” στα futures ”άνοδο” και φρόντισαν με μεγάλες αγορές να διαμορφωθεί η αξία, στα επίπεδα των ”προβλέψεών” τους. Είναι τα ίδια κεφάλαια που από την Πέμπτη το βράδυ πωλούν σημαντικές ποσότητες πετρελαίου, βγάζοντας και από εκεί κέρδος”.

Για τον παρατηρητικό αναγνώστη, οι δηλώσεις του επικεφαλής του ΟΠΕΚ, είχαν από νωρίτερα δώσει σημάδια για το τι πρόκειται να επακολουθήσει. ”Δεν πρόκειται να μειωθεί η παραγωγή του πετρελαίου” είχε πεί ο Α. Ροντρίγκεζ.

Κύκλοι της αγοράς έσπευσαν να εκφράσουν τον προβληματισμό τους, γνωρίζοντας την ευαισθησία του ΟΠΕΚ, σχετικά με τη συγκράτηση των τιμών και θεωρώντας προφανώς, ότι αυτό που ο ισχυρός άνδρας προσπαθούσε- με το λεγόμενο ”market talking” , ήταν να επισημάνει την διαφαινόμενη κερδοσκοπική ”φούσκα”.

Και αν η καταγραφή των εξελίξεων αφήνει μια ”πικρή γεύση”, δεν είναι για όλους έτσι.

Η ”ρωσική αρκούδα”, που τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιήθηκε έντονα στην παραγωγή και διάθεση μαύρου χρυσού, βρήκε την ευκαιρία να αναδειχθεί σε ρυθμιστή της κατάστασης (και των τιμών, βεβαίως), πουλώντας πετρέλαιο στη δύση σε τιμές... αστρονομικές για τα ως σήμερα ισχύοντα.

Η ανοχή-αρωγή των ΗΠΑ ήταν δεδομένη, καθώς η επιθυμία τους για ανεξαρτησία από τα αραβικά αποθέματα είναι σήμερα αδήριτη, ώστε να μπορέσουν να εφαρμόσουν ”αμείλικτα” τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας σε κράτη, όπως το Ιράκ.

”Η ιστορία κινείται σπειροειδώς”, ισχυρίστηκε ο ¶λμπερτ Αϊνστάιν, ”ο,τι υπήρξε, επανέρχεται εξελιγμένο και προσαρμοσμένο στο τώρα”.

Οι σχετικές παρατηρήσεις του μεγάλου φυσικού μπορεί να αμφισβητούνται, όμως αυτό που για τους παροικούντες την αγορά ενέργειας, είναι βέβαιο, είναι ”πως στο άμεσο μέλλον θα βιώσουμε οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις που θα ξαναχαράξουν τον ενεργειακό χάρτη”.